Serbia

Nga Wikipedia, enciklopedia e lirë
Jump to navigation Jump to search

Koordinatat: 44°V 21°L / 44°V 21°L / 44; 21

Padlock.svg
Redaktimi i nga përdoruesit e paregjistruar apo përdoruesit e rinj është çaktivizuar.
Përdoruesit e tillë mund të diskutojnë. Për ndryshime bëni kërkesë për lirim, hyni ose hapni një llogari.
Republika e Serbisë
Flamuri i Serbisë Stema e Serbisë
Flamuri i Serbisë Stema e Serbisë
Vendndodhja e Serbisë
Kryeqyteti Beogradi
Qyteti më i madh Beogradi
Gjuha zyrtare Gjuha serbe
Festa kombëtare 15 shkurti
Forma e qeverisë Republikë parlamentare
Kryetari i shtetit Aleksandar Vučić
Kryeministri Ana Brnabić
Sipërfaqja' ({{{SIPËRFAQJA: VITI}}})
– totale
Vendi
77 4741) km²
0.13 %
Popullsia (2011)
– totale
– dendësia
Vëndi i 98-të
7,186,862 banorë
92.8 banorë/km²
IZHNJ (2013) 0.745
Monedha Dinari
Zona kohore
– zakonisht
– në verë

UTC+1
UTC+2
Targat e automjeteve SRB
Prefiksi telefonik 00381
Kodi i internetit .sr
Kodi ISO 3166-1 688 / SRB / RS
Anëtarësimi në OKB OKB
Këshilli i Evropës

Serbia, zyrtarisht njihet si Republika e Serbisë, (srb.: Република Србија ose Republika Srbija, lexo: Republika Sërbija), është shtet i cili shtrihet në Evropën Qendrore ose më afër në Jug-Lindje të Ballkanit. Ky vend kufizohet me Hungarinë në veri, Rumaninë dhe Bullgarinë në lindje, Kosovën dhe Maqedoninë në jug dhe me Malin e Zi, Kroacinë dhe Bosnjën dhe Hercegovinën në perëndim. Beogradi është kryeqyteti i Serbisë.

Historia

Beogradi
Red right arrow.svg
 Artikuj kryesore: Historia e Serbisë dhe Pashalluku i Beogradit.

Pas Luftës në Kosovës me kapitullimin e grupeve të armatosura kriminale serbe të vetëquajtura Armata Popullore e Jugosllavisë në hapësirën e Kosovës dhe me nënshkrimin e Marrëveshjes Teknike, këto trupat dhe banda serbe detyroheshin të tërhiqeshin na teritori i Kosovës dhe 5 km larg kufirit të saj.

Me vizitën e Havier SolanësBeograd përfaqësuese politik të këtyre bandave në krye me Koshtunicën, ata kërkuan nga Solana që të ju jepej një kohë prej gjashtë viteve për krijimin e një shoqërie civile funksionale. Për këtë shkak ai ju premtoj që do të gjente një zgjidhje ashtu që nacionalistët serbë të ngiheshin me termin "Serbia" dhe populli Serb i cili kontrollohej dhe mbahej si në mesjetë nga këto forca, gradualisht të mësonte të vërteten.

Kjo në praktikë ishte më së e thjeshtë po të mos ishte problemi i trashëgimisë së Republikës Federative Socialiste të Jugosllavisë. Ish-anëtaret tjera të RSF Jugosllavisë të cilat tanimë ishin pranuar si shtete nuk i lejonin kësaj pjese të mbetur të prezantohej si trashëgimtare e RSF Jugosllavisë.

Solana gjatë kësaj kohe kishte tri kriza të paevitueshme. Kriza e brendshme Serbe, pastaj reagimet për trashëgimin e RSF Jugosllavisë si dhe ligjin e OKB-së. Ndër të gjitha ligji i OKB-së ishte më i rëndësishmi. Pasi që ky territor i mbetur (RS e Malit të Zi dhe RS e Serbisë) duhej të kishte një status ndërsa trupat e NATOS dhe UÇK-së kishin arritur të çlironin nga kontrolli i bandave Serbe vetëm territorin e Kosovës i cili gjendej në hapësirën e RS Serbisë dhe territori i RS Malit të Zi mbahej si i çliruar me mjete politike për OKB ishte në pyetje statuti i pjesës së mbetur nën kontrollin e bandave serbe. Me qëllim që ky territor të mos mbetej pa status Sollana i propozoj bandave Serbe, shoqërisë civile në Mal të Zi dhe Kosovë krijimin e lidhjes shtetërore Serbia dhe Mali i Zi e cila do të kishte një jetesë prej gjashtë viteve.

Pasi që bandat serbe ankoheshin për shkatërrimet që i kishte bërë lufta ata morën në dispozicion më shumë se gjashtë vite për organizimin e shoqërisë civile në hapësirën e mbetur të RS Serbisë në Serbi dhe Vojvodinë. Brenda kësaj kohe këtyre bandave serbe ju lejohej që të prezantohen në botë si përfaqësues të një shteti, përfaqësuesve të Malit të Zi po ashtu ndërsa përfaqësuesit e Kosovës duhet të sillen brenda Kornizës Kushtetuese të cilën e kishin nënshkruar ata vetë dhe nën hijen e UNMIK-ut i cili sipas nevojës në punë të jashtme sillet si shtet i Kosovës ndërsa brenda në bazë të kushtetutës së 1974-së.

Gjatë kësaj kohe në Mal të Zi krijohet një shoqëri civile me institucione pak-a-shumë civile dhe demokratike, në Kosovë UNMIKU nuk është në gjendje të qeveris politiken e brendshme brenda kushtetutës së 1974 për shkake se bandat serbe nuk e respektojnë marrëveshjen me Solanen në bazë të së cilës bandat serbe duheshin të rikthenin kushtetutën e 1974-së. Përkundër kësaj bandat serbe nuk i përfillin vendimet e marruar në Vojvodinë dhe fillojnë të maskojnë popujt jo serbë në pjesën jugore të rajonit të Serbisë ku edhe fillon një luftë e armatosur në mes të popullsisë shqiptare në këtë rajon dhe bandave serbe të organizuara tani nën emrin Mbrojtja Territoriale e Serbisë.

Po ashtu këto banda tentojnë që përsëri të marinë kontrollin mbi kishën ortodokse serbe e cila e frikuar prishja e më tejshme e namit tashmë të përlyer. Pasi që disa anëtarë të këtyre bandave të shkapërderdhura në Kosovë ja arrin që të kontrollojnë pjesën më të madhe të kishave ortodokse dhe me hedhjen e dy fëmijëve shqiptar në lumin e Mitrovicës i fillojnë trazirat e Marsit me që rast shqiptarët i rrënojnë një pjesë të këtyre kishave të kontrolluara nga banditët që kishin për planë armatimin e popullsisë serbe në Kosovë sikurse kishte bërë Milosheviqi gjatë viteve 1990-1992.

Pas këtyre trazirave edhe përfaqësuesit e Misionit të Organizatës së Kombeve të Bashkuara ishin të bindura që për kthimin e shoqërisë civile në rajonin e Serbisë duhej pritur shumë pasi që tek populli ekzistonte një mentalitet i ngjashëm me kohën e mesjetës. Për këtë shkak dhe për shkak të afrimit të skadimit të pretimeve të Solanes këtyre bandave serbe OKB-ja filloi të mbledhë radhët për përgatitjen e njohjes së Malit të Zi si shtet dhe pranimin e Kosovës në radhët e veta.

Kështu në qershor të 2006, OKB-ja filloj me pranimin e shtetit të Malit të Zi dhe me informimin e anëtarëve të Këshillit të Sigurimit të OKB gjegjësisht kryetarëve të Rusisë dhe Kinës për pavarësimin e Kosovës.

Në ndërkohë çështja e statutit të territorit të mbetur rajonit Serbia dhe Vojvodina si dhe të rajoneve Sanxhaku dhe Toplica ende nuk dihet. Bandat Serbe kanë marrë iniciativa të ndryshme për "mbrojtjen e Kosovës" mirëpo në fakt me këtë ato dëshirojnë që edhe më tutje të mbajnë popullin e Sanxhakut dhe të Toplicës në kontrollin e tyre si dhe popullin serbë në mendimet mesjetare.

Gjeografia e Sebisë

Red right arrow.svg
 Artikulli kryesor: Gjeografia e Serbisë.
Harta e Serbisë

Serbia me Vojvodinën ka një pamje e një katërkëndëshit. Pjesa veriore është pjesa e rrafshët dhe e hapur, pjesa qendrore në veri dhe në mes është e ulët, skajet dhe jugu i ka më të ngritura dhe malore. Luginat lumore në drejtim të jugut, sidomos lugina e Moravës së Madhe dhe Jugore, i kanë mundësuar lidhje të mira me Bullgarinë, Maqedoninë e Greqinë, pjesërisht edhe me Kosovën. Lugina e Moravës dhe e Vardarit përbëjnë boshtin kryesor meridional të Ballkanit Qendror, Serbia nuk ka dalje në det.

Popullsia

Red right arrow.svg
 Artikulli kryesor: Demografia e Serbisë.

Në teritotin e Serbisë jetojnë disa popujj, sidomos në Vojvodinë, e cola ka qenë pjesë e Perandorisë Austo-Hungareze dhe në të cilën kanë jetuar hungarezë, austriakë, sllovakë, rumunë, rusinë, kroatë, serbë, malazezë, shqiptarë, etj. Në Serbi përveq serbëve që përbëjnë shumicën, jetojnë edhe shqiptarë (Lugina e Preshevës, Medvegjë, Beograd, e qytete tjera), malazez, boshnjakë (në Sanxhak të Pazarit të Ri), bullgarë, vlleh (Serbia Lindore), romë, etj.

Ekonomia

Red right arrow.svg
 Artikulli kryesor: Ekonomia e Serbisë.

Njësitë administrative

Artikulli kryesor : Njësitë administrative në Serbi

Serbia ka një njësi administrative autonome dhe 24 njësi administrative të cilat ndahen më tutje 78 njësi ë nivelit më të ulët nga të cilat 46 gjenden në njësinë autonome të Vojvodinës.

Shiko dhe këtë


Burim i të dhënave

Lidhje të jashtme