Саҳифаи аслӣ

Мавод аз Википедиа — донишномаи озод
Jump to navigation Jump to search

Хуш омадед ба Википедия,

донишномаи озод, ки ҳама метавонанд онро вироиш кунанд.

Ҷустуҷӯ дар миёни 100,956 мақола

Айни ҳол дар Википедия 100,956 мақола ба забони тоҷикӣ навишта шудааст.

Мақолаи баргузида

Ибни Сино

Муҷассамаи Ибни сино дар назди қароргоҳи СММ

Абӯалӣ Ҳусайн ибни Абдуллоҳ ибни Сино ё Ависенна, машҳур ба Абӯалӣ Сино (форсӣ: ابوعلى سينا‎; (16 августи соли 980, деҳаи Афшана наздики Бухоро — 18 июни соли 1037, Ҳамадон) — яке аз бузургтарин донишмандон ва пизишкони замони худ аст. Ҳамчунин ахтаршинос (астроном), кимиёшинос (химик), геолог, мантиқ, палеонтолог, риёзишинос (математик), табииётшинос (физик), шоир, равоншинос (психолог), файласуф, муаллим ва адиби бузурги форсу-тоҷик.

Вай беш аз 450 рисолаи илмӣ навиштааст, ки то замони мо танҳо 240-то аз он маҳфуз мондаанд. Ин рисолаҳо тамоми соҳаҳои илмро фароҳам гирифта, хусусан, 150-тояшон дар илми фалсафа ва беш аз 40-тои дигар дар илми пизишкӣ ҳастанд. Маъруфтарин асарҳои ӯ китобҳои "Ал-Шифо" ва "Қонун" ҳастанд, ки аз бузуртарин донишномаҳои илмӣ ва фалсафии ҷаҳон буда ва дар донишгоҳҳои Аврупо то асри 19 истифода бурда шудаанд.

Абӯалӣ Сино дар рушди илми тибсаҳми бениҳоят арзандае гузоштааст, ки аз таҷрибаҳои худ, илми пизишкии олими грек Гален, метафизикаи Арасту (Сино яке аз шарҳдиҳандагони асосии Арасту буд), илми пизишкии Форс, Байнаннаҳрайн ва Ҳинди қадима сарчашма гирифта, онҳоро ҳамҷоя андӯхтааст. Сино ҳамчу падари тибби замонавӣ ва фармакологияи клиникӣ ба ҳисоб меравад.

Вай боз асосгузори мантиқи Синоӣ, мактаби фалсафии Синоӣ аст. Ӯ ҳамчу падари мафҳуми фундаменталии физикии моменти ҷисм низ маъруф аст. Вайро ҳамчунин "падари геология" низ мешиносанд, ки дар қонуни суперпозицияи геологӣ саҳми арзанда гузоштааст.

Мақолаи хуб

Абунасри Форобӣ

Тасвири Абунасри Форобӣ дар маркаи Эрон

Абунаср Муҳаммад ибни Муҳаммади Форобӣ (форсӣ: ابونصر محمد بن محمد فارابی‎), маъруф ба — Ал-Форобӣ (ар. الفارابي‎, дар шакли лотинишуда — Alpharabius; 870 ё 872, Фороб, Қазоқистони кунунӣ — мобайни 14 декабри 950 и 12 январи 951, Димишқ, Сурияи кунунӣ) — файласуф, риёзидон, мусиқишинос ва донишманди машриқзамин. Яке аз бузургтарин намояндагони фалсафаи шарқи асримиёнагӣ.

Абӯнаср Муҳаммад ибни Муҳаммад ибни Тархон ибни Узлағи Форобӣ дар ҳудуди соли 257 ҳиҷрии қамарӣ (870 милодӣ) дар Фороби Хуросон (Қазоқистони кунунӣ) ба дунё омадааст. Дар ҷавонӣ барои таҳсил ба Бағдод рафт ва назди Матто ибни Юнус ба фаро гирифтани мантиқ ва фалсафа пардохт. Сипас ба Ҳаррони Сурия сафар кард ва ба шогирдии Юҳанно ибни Ҳилон даромад. Аз оғози кор, ҳуши саршор ва илмомӯзии вай сабаб шуд, ки ҳамаи мавзӯъҳоеро, ки тадрис мешуд, ба хубӣ фаро бигирад. Ба зудӣ номи ӯ ба унвони файласуф ва донишманд шӯҳрат ёфт. Ва чун ба Бағдод бозгашт, гурӯҳе аз шогирдон гирди ӯ ҷамъ омаданд, ки Яҳё ибни Адий, файласуфи масеҳӣ яке аз онон буд. Дар соли 330 ҳиҷрии қамарӣ (941 милодӣ) ба Димишқ рафт ва ба Сайфуддавлаи Ҳамадонӣ, ҳокими Ҳалаб пайваст ва дар зумраи уламои дарбори ӯ даромад.

Форобӣ аз рӯи маълумоти Ибни Халлиқон дар соли 950 - 951 дар Димишқ дар синни 80-солагӣ  дунёро падруд ва дар қабристони «Бобу-с-сағир» дар даврони салтанати Сайфуддавла бо шукӯҳу қадрдонӣ ба хок супорида шудааст.

Аз мақолаҳои нав

Оё медонед?

Аз мақолаҳои нави Википедия:

21 март-24 март - дар Тоҷикистон ҷашни Иди байналмилалии Наврӯз баргузор мегардад.

Эзоҳ

  1. ↑ «ДАҲИ НАВРӮЗ» — АНЪАНАИ ҚАДИМИ ТОҶИКОН.

Рӯйдодҳои кунунӣ

Мавзуъоти муҳим
Иди Фитр дар Тоҷикистон 24 май аст, вале бе намози дастҷамъӣ
Шумораи гирифторон ба намуди нави коронавируси COVID-19 5 миллиону 814 ҳазору 593 нафар расид
30 май. Дар Тоҷикистон 3807 нафар бо ташхиси сирояти коронавируси нави COVID-19 ошкор гардидааст
Қатъи фаъолияти бозорҳои фурӯши либос дар шаҳри Душанбе


  • 30 майи соли 2020 /АМИТ «Ховар»/. 30 май дар Тоҷикистон 3807 нафар бо ташхиси сирояти коронавируси нави COVID-19 ошкор гардида, аз ин беморӣ то кунун дар мамлакат 1865 нафар шифо ёфтаанд. Ҳамзамон, то санаи зикргардида дар мамлакат аз ин беморӣ 47 нафар фавтидаанд.[1]
  • 28 майи соли 2020 /АМИТ «Ховар»/. Дар ҷаҳон шумораи гирифторони навъи нави коронавируси COVID-19 давоми шабонарӯзи гузашта 106 ҳазору 475 нафар зиёд шуда, ба 5 миллиону 814 ҳазору 593 нафар расид. Ҳамзамон аз ин теъдод то имрӯз 2 миллиону 515 ҳазору 490 кас шифо ёфтаанд ва 357 ҳазору 977 тан вафот кардаанд, хабар медиҳад АМИТ «Ховар» бо истинод ба маълумоти Созмони умумиҷаҳонии тандурустӣ (СУТ).[2]
  • 28 майи соли 2020 /АМИТ «Ховар»/. Ба даҳгонаи кишварҳое, ки дар онҳо теъдоди зиёди гирифторони коронавирус ба қайд гирифта шудааст, ИМА (1 746 217 нафар), Бразилия (414 661), Россия (379 051), Испания (283 849), Британияи Кабир (231 139), Италия (231 139), Франсия (182 913), Германия (181 895), Туркия (159 797) ва Ҳиндустон (159 054) дохил мешаванд. Аз ҳама бештар беморон дар ИМА (490 151), Испания (196 958), Бразилия (166 647), Германия (163 200), Россия (150 993), Италия (147 101), Туркия (122 793), Эрон (112 988), Чин (78 288) ва Ҳиндустон (67 929) шифо ёфтаанд. Ба қатори давлатҳое, ки дар онҳо теъдоди зиёди ҳолатҳои фавт ба қайд гирифта шудааст, ИМА (102 114 нафар), Британияи Кабир (37 460), Италия (33 072), Франсия (28 596), Испания (27 118), Бразилия (25 697), Белгия (9 388), Мексика (8 597), Германия (8 533) ва Эрон (7627) шомил мебошанд.[3]
  • 26 майи соли 2020 Кумитаи дин ва танзими расму маросими миллӣ дар Тоҷикистон ба мақомоти маҳаллии кишвар дастур додааст, ки то беҳбуди вазъият барои баргузории маросимҳои арӯсӣ ба сокинон иҷозат надиҳад.[4]
  • 24 майи соли 2020 Ҷӯрабек Назрӣ (Назриев), донишманд ва овозхони маъруфи тоҷик, рӯзи 24-уми май дар 74-солагӣ даргузашт.[5]
  • 24 майи соли 2020 Шӯрои уламои Тоҷикистон қарор кард, ки Иди Рамазон ё Фитр дар Тоҷикистон 24 май фаро мерасад, аммо ба фарқ аз солҳои гузашта намози ид ва идгардак баргузор намегардад. Мақомот аз сокинон хостаанд, идро дар хона бо аъзои оила ҷашн гиранд. Ин тасмим ба густариши коронавируси нав дар Тоҷикистон рабт дорад, ки дар бист рӯзи ахир ба тақрибан ду ҳазор нафар сироят карда, боис ба марги 41 нафар шудааст.[6]
  • 17 майи соли 2020 /АМИТ «Ховар»/. 17 май дар Ҷумҳурии Тоҷикистон 1524 ҳолати сирояти коронавируси нави КОВИД-19 ошкор гардида, аз ин беморӣ 39 нафар фавтидаанд.[7]
  • 12 майи соли 2020 Комиссияи олии «Бародарии инсонӣ», ки қароргоҳаш дар Амороти Муттаҳидаи Араб воқеъ аст, аз тамоми мардуми ҷаҳон даъват ба амал овард, ки рӯзи панҷшанбе, 14 май тибқи оини дин, мазҳаб ва таълимоти худ даст ба дуо бардоранд, аз Худованд илтиҷо намоянд, ки COVID-19-ро бартараф созад, инсониятро аз ранҷу азобҳои имрӯза наҷот диҳад ва ба олимон кумак кунад, то табобати онро пайдо намоянд ва дунёро аз оқибатҳои тиббӣ, иқтисодӣ ва гуманитарии пандемияи коронавирус наҷот диҳанд.[8]
  • 12 майи соли 2020 Мақомоти иҷроияи ҳокимияти давлатии шаҳри Душанбе бо мақсади ҳифзи тандурустии сокинони пойтахт аз пешгирии бемории сироятии коронавирус (COVID-19) қатъ намудани фаъолияти ҳамаи бозорҳои фурӯши либосаи шаҳрро, новобаста аз шакли моликият ва тобеияти идоравӣ то 31 майи соли 2020 тамдид намуд [9]
  • 7 майи соли 2020 7 май дар Тоҷикистон 82 ҳолати нави сироятёбӣ аз COVID-19 ба қайд гирифта шуда, шумораи беморон ба 461 нафар расид. Ҳамзамон, давоми шабонарӯзи гузашта 4 ҳолати фавт сабт гардида, дар умум 12 нафар беморони гирифтори ин навъи нави коронавирус фавтидаанд.[10]
  • 30 апрели соли 2020 30 апрели соли 2020 дар ҷаҳон шумораи гирифторон ба намуди нави коронавируси COVID-19 3 миллиону 220 ҳазору 969 нафар буда, аз онҳо 1 миллиону 1 ҳазору 72 кас шифо ёфтаанд ва 228 ҳазору 251 тан вафот кардаанд.[11]
  • 30 апрели соли 2020 тибқи маълумоти Вазорати тандурустӣ ва ҳифзи иҷтимоии аҳолии Ҷумҳурии Тоҷикистон 29 апрели соли 2020 — 15 ҳодисаи тасдиқшудаи бемории сироятии коронавирусии COVID-19, аз ҷумла дар вилояти Суғд — 10 (даҳ) ҳодиса ва дар шаҳри Душанбе — 5 (панҷ) ҳодиса аз намунаҳои биологии ҳодисаҳои гумонбар ба қайд гирифта шудааст.[12]


Эзоҳ

  1. ↑ COVID-19. Дар Тоҷикистон 3807 нафар бо ташхиси сирояти коронавируси нави COVID-19 ошкор гардидааст(тоҷ.). www.khovar.tj. 30 май 2020 санҷида шуд.
  2. ↑ COVID-19. Шумораи гирифторони коронавирус дар ҷаҳон беш аз 5,8 миллион нафар гардид(тоҷ.). www.khovar.tj. 30 май 2020 санҷида шуд.
  3. ↑ COVID-19. Шумораи гирифторони коронавирус дар ҷаҳон беш аз 5,8 миллион нафар гардид(тоҷ.). www.khovar.tj. 30 май 2020 санҷида шуд.
  4. ↑ Дар Тоҷикистон гузарондани тӯю маъракаҳоро манъ карданд. Сабаб бемории COVID-19(тоҷ.). www.ozodi.org. 30 май 2020 санҷида шуд.
  5. ↑ Ҷӯрабек Назрӣ, донишманд ва овозхони маъруфи тоҷик даргузашт.(тоҷ.). www.ozodi.org. 30 май 2020 санҷида шуд.
  6. ↑ Иди Фитр дар Тоҷикистон 24 май аст, вале бе намози дастҷамъӣ(тоҷ.). www.ozodi.org. 30 май 2020 санҷида шуд.
  7. ↑ ХАБАРИ ФАВРӢ! Шумораи гирифторони коронавирус дар Тоҷикистон ба 1524 нафар расид(тоҷ.). www.khovar.tj. 30 май 2020 санҷида шуд.
  8. ↑ Ҷаҳон барои хотима ёфтани пандемияи COVID-19 даст ба дуо мебардорад(тоҷ.). www.khovar.tj. 30 май 2020 санҷида шуд.
  9. ↑ Қатъи фаъолияти бозорҳои фурӯши либос дар шаҳри Душанбе то 31 май тамдид карда шуд(тоҷ.). www.khovar.tj. 30 май 2020 санҷида шуд.
  10. ↑ ХАБАРИ ФАВРӢ! Шумораи гирифторони коронавирус дар Тоҷикистон ба 461 нафар расид(тоҷ.). www.khovar.tj. 30 май 2020 санҷида шуд.
  11. ↑ COVID-19. Шумораи гирифторони коронавирус дар ҷаҳон беш аз 3,2 миллион нафар гардид(тоҷ.). www.khovar.tj. 30 апрели 2020 санҷида шуд.
  12. ↑ ХАБАРИ ФАВРӢ: Дар Тоҷикистон ҳодисаҳои тасдиқшудаи бемории сироятии CОVID-19 аз намунаҳои биологии ҳодисаҳои гумонбар ба қайд гирифта шуд(тоҷ.). www.khovar.tj. 30 апрели 2020 санҷида шуд.

Ҳамкориҳои ҳафта

Интихоб нашудааст. Инро бояд ШУМО кунед!
Wikimedia-logo black.svg

Википедия ҷойгиршуда дар сервери Бунёди Викимедиа — созмони ғайритиҷорӣ, ки дорои шуморе лоиҳаи чандзабона ва муҳтавиёти озод бо унвонҳои зер аст:

Баргирифта аз "https://tg.wikipedia.org/w/index.php?title=Саҳифаи_аслӣ&oldid=1026379"