1952
Idi na navigaciju
Idi na pretragu
- Ovo je članak o godini 1952.
< |
19. vijek |
20. vijek
| 21. vijek
| >
< |
1920-e |
1930-e |
1940-e |
1950-e
| 1960-e
| 1970-e
| 1980-e
| >
<< |
< |
1948. |
1949. |
1950. |
1951. |
1952.
| 1953.
| 1954.
| 1955.
| 1956.
| >
| >>
Gregorijanski | 1952 MCMLII |
Ab urbe condita | 2705 |
Islamski | 1371 – 1372 |
Iranski | 1330 – 1331 |
Hebrejski | 5712 – 5713 |
Bizantski | 7460 – 7461 |
Koptski | 1668 – 1669 |
Hindu kalendari | |
- Vikram Samvat | 2007 – 2008 |
- Shaka Samvat | 1874 – 1875 |
- Kali Yuga | 5053 – 5054 |
Kineski | |
- Kontinualno | 4588 – 4589 |
- 60 godina | Yang Voda Zmaj (od kineske N. g.) |
Holocenski kalendar | 11952 |
Podrobnije: Kalendarska era |
1952 (MCMLII) je bila prijestupna godina koja počinje u utorak, gregorijanskog kalendara.
Događaji[uredi - уреди | uredi izvor]
Januar/Siječanj[uredi - уреди | uredi izvor]
- početkom godine - U FNRJ uveden novi privredni sistem, "stopa fondova i akumulacije" - ukinuto direktno i sveobuhvatno planiranje[1].
- 1. 1. - Osnovan Državni arhiv Crne Gore.
- 5. 1. - Obnovljen Politikin zabavnik (izlazio 1939-41).
- 8. 1. - Sporazum o privrednoj saradnji između FNRJ i SAD.
- 9. 1. - Prezidijum Narodne skupštine FNRJ ratifikovao sporazum o vojnoj pomoći sa SAD (na snazi do 1959.)[2].
- januar - Jugoslovenska vlada procenjuje da će tokom godine biti potrebno 269 miliona dolara strane pomoći za trgovinski deficit i program kapitalnih investicija[3] (tri zapadne sile daju 120 miliona do 30. juna[3]).
- januar - U NR Kini se na Kampanju tri anti nadovezuje Kampanja pet anti: protiv podmićivanja, krađe državne imovine, izbegavanja poreza, varanja na državnim ugovorima i krađe državne ekonomske informacije.
- 20. 1. - Anton Vovk, administrator ljubljanske dijeceze, poliven benzinom i zapaljen u Novom Mestu (teško povređen).
- 25. 1. - Nakon što je egipatska policijska kasarna u Ismailiji odbila naređenje da preda oružje i povuče se iz kanalske zone, Britanci je zauzimaju nakon borbe u kojoj gine 50 Egipćana.
- 26. 1. - Uhapšeno 46 osoba u Zagrebu koji su izvikivali nacionalističke parole nakon polufinala kupa Maršala Tita (petorica kasnije osuđeni na zatvorske kazne)[4].
- 26. 1. - Kairski požar ili Crna subota: reakcija na jučerašnji događaj u Ismailiji, neredi u kojima je opljačkano i zapaljeno oko 750 zgrada - ovo se smatra početkom kraja egipatske monarhije.
Februar/Veljača[uredi - уреди | uredi izvor]
- 6. 2. - Umro George VI, kralj Ujedinjenog Kraljevstva i dominiona Britanskog komonvelta; nasleđuje ga kćerka Elizabeta II (trenutno na putovanju u Keniji).
- 9. 2. - Prva pošiljka američkih vojnih aviona FNRJ u Puli[5].
- 14-25. 2. - Zimske olimpijske igre u Oslu.
- februar - U Jugoslaviji čistka "politički nepouzdanih" predavača u školama i ključnog osoblja u trgovini i industriji[3].
- februar-mart? - Izložba savremenog francuskog slikarstva u Umetničkom paviljonu na Kalemegdanu, Beograd; u martu prenesena u Zagreb[6].
- 18. 2. - Grčka i Turska ušle u NATO.
- 21. 2. - U Dhaki, Istočni Pakistan, ubijena 4 studenta-demonstranta - dolazi do širokih protesta koji će dovesti do priznanja bengalskog jezika (danas UN-ov Dan maternjeg jezika).
- 24. 2. - Srpska akademija nauka i umetnosti se preselila iz Brankove 15 u Knez Mihailovu 35[7].
- 26. 2. - Premijer UK, Winston Churchill, objavio da zemlja poseduje atomsku bombu.
Mart/Ožujak[uredi - уреди | uredi izvor]
- 1. 3. - Nikos Belojanis, član zabranjene KP Grčke, i još sedmorica osuđeni na smrt u Atini - Belojanis i još trojica streljani pred kraj meseca, uprkos protesta iz celog sveta.
- 2. 3. - Počela s radom dvorana Muzeja Jugoslovenske kinoteke.
- 10. 3. - Fulgencio Batista po drugi put predsednik Kube.
- 16. 3. - U mestu Cilaos, Reunion, palo rekordnih 1870mm kiše za 24 sata.
- 20. 3. - 24. dodjela Oscara: najbolji film je An American in Paris, ukupno šest nagrada, isto koliko i A Place in the Sun, četiri nagrade za A Streetcar Named Desire.
- 21. 3. - Kwame Nkrumah izabran za premijera britanske Zlatne Obale.
- 22. 3. - Prvi broj dvonedeljnog časopisa "Svedočanstva"[8], urednik Aleksandar Vučo.
- 27. 3. - Eksplozija paketa namenjenog zapadnonemačkom kancelaru Adenaueru ubila policajca (poslat od izraelskih agenata).
April/Travanj[uredi - уреди | uredi izvor]
- 4. 4. - Izrael u Hagu traži tri milijarde dolara reparacija od Nemačke.
- 5. 4. - U oluji istočno od Grenlanda bez traga nestalo pet norveških brodova fokolovaca.
- ca. 9. 4. - Rezolucija II kongresa Partije rada Albanije optužuje "fašističku Titovu kliku" za "likvidaciju albanskog življa" u Jugoslaviji.
- 11. 4. - Zbacivanjem generala Balliviána, počinje Nacionalna revolucija u Boliviji (predsednik Víctor Paz Estenssoro) - širenje prava glasa, agrarna reforma, privatizacija kalajnih koncerna.
- 15. 4. - Prvi let Boeing B-52 Stratofortress (u službi od 1955).
- april - Prvi broj zagrebačkog časopisa "Krugovi" (izlazi do 1958).
- 15. 4. - Snage Republike Kine privremeno oduzele ostrvo Nanri komunistima.
- ca. 18.4. - Opšti zakon o narodnim odborima - veća ovlašćenja, proširenje materijalne osnovice.
- 21. 4. - Tito na naslovnici časopisa Life.
- 28. 4. - Stupio na snagu Ugovor iz San Franciska između Japana i Saveznika - zvanični kraj II svetskog rata, okončana okupacija Japana.
- 29. 4. - Zvanično otvorena Lever House u Njujorku, prvi neboder u internacionalnom stilu.
- 30. 4. - Prvi broj "Vjesnika u srijedu".
Maj/Svibanj[uredi - уреди | uredi izvor]
- 2. 5. - Britanski BOAC otvorio prvu putničku liniju mlaznim avionima (London-Johanezburg, avion je De Havilland Comet).
- 3. 5. - Američki potpukovnici Fletcher i Benedict se spustili avionom na geografski Severni pol.
- 9. 5. - Zapadni saveznici će dati veće učešće Italiji u upravi Zone A ST Trsta.
- 11. 5. - Predsednik Tito otkrio spomenik Žarku Zrenjaninu na zrenjaninskom Trgu slobode (premešten 1964. ispred zgrade komiteta).
- 13. 5. - Osnovana bolnica "Dr Dragiša Mišović" u Beogradu.
- 23. 5. - Otvoren Narodni muzej u Beogradu.
- 27. 5. - V plenum CK KPJ[9] - rasprava o predlogu Ustavnog zakona, Tito govori u korist direktnih izbora i za federativnu republiku a ne federaciju republika.
- 30. 5. - Osnovana opština Novi Beograd (Bežanija priključena 1955).
Jun/Juni/Lipanj[uredi - уреди | uredi izvor]
- 1. 6. - Počela plovidba kanalom Volga-Don u SSSR.
- 1. 6. - Katolička crkva stavila dela André Gide-a na Index librorum prohibitorum.
- 13 - 14. 6. - Inauguralna sjednica Centralne redakcije Enciklopedije Jugoslavije, Krleža podnio uvodni referat "O problemima i zadacima Enciklopedije Jugoslavije" (sastav enciklopedije najavljen u aprilu[10]).
- 19. 6. - Osnovane Specijalne jedinice Američke vojske.
- jun - Jugoslovenska vlada uklonila neke kontrole na industrijske sirovine i poluprerađenu robu, seljacima vraćeno "relativno slobodno" tržište za žitarice[3].
- 26. 6. - Earl Mountbatten, komandant britanske mediteranske flote i NATO snaga na Mediteranu, posetio predsednika Tita na Brionima.
- 26. 6. - 15. 7. - U Parizu održana izložba slika Petra Lubarde.
Jul/Juli/Srpanj[uredi - уреди | uredi izvor]
- 3 - 7. 7. - Prvo putovanje putničkog broda SS United States: sa 3 dana, 10 sati i 40 minuta (prosečna brzina 65,91 km/h) brod obara rekord i posljednji je osvajač Plave vrpce.
- 7 - 11. 7. - Republikanska konvencija u Čikagu: gen. Dwight D. Eisenhower, podržan od istočnog liberalnog establišmenta, postaje kandidat partije za predsednika, mada je konzervativac Robert A. Taft imao više narodnih glasova.
- 19. 7. - 3. 8. - Olimpijske igre 1952. u Helsinkiju. Tri medalje za Jugoslaviju: zlatna za četverac bez kormilara ("Gusar" iz Splita) i srebrne za fudbalere i vaterpoliste.
- 20. 7. - Prva nogometna utakmica Jugoslavija – SSSR na olimpijskom turniru u Tampereu: 5:5 (3:0).
- 22. 7. - Druga utakmica Jugoslavija - SSSR: 3:1 (2:1)[11] - utakmice su bile poznate kao "dvoboj Tito – Staljin".
- 23. 7. - Evropska zajednica za ugljen i čelik stupila na snagu.
- 23. 7. - Revolucija u Egiptu: vojni puč "Slobodnih oficira", na čelu su gen. Muhammad Naguib i potpuk. Gamal Abdel Naser.
- 25. 7. - Portoriko postaje samoupravna teritorija SAD.
- 26. 7. - Egipatski kralj Faruk abdicira u korist šestomesečnog sina Fuada, odlazi sa porodicom u Italiju. Vlast preuzima Savet revolucionarne komande (republika proglašena sledeće godine).
Avgust/August/Kolovoz[uredi - уреди | uredi izvor]
- 2. 8. - Finale olimpijskog nogometnog turnira u Helsinkiju, Jugoslavija – Mađarska 0:2.
- 11. 8. - Kralj Talal Jordanski abdicira zbog mentalne bolesti - nasleđuje ga sin Hussein.
- 12. 8. - Radnički nemiri u tekstilnoj fabrici u Kafr el-Dawwaru u Egiptu, dvojica kolovođa će biti obešena.
- 26. 8. - Britanski putnički mlaznjak obavio povratno putovanje preko Atlantika, za jedan dan.
- 27. 8. - Okončani pregovori o ratnoj odšteti između Nemačke i Izraela - Nemačka plaća tri milijarde maraka.
Septembar/Rujan[uredi - уреди | uredi izvor]
- 2. 9. - Na Univerzitetu Minnesota obavljena prva operacija na otvorenom srcu.
- 9. 9. - Kod beogradskog Velikog ratnog ostrva, potonuo brod "Niš" sa 102 putnika i 3 člana posade - najveća brodska tragedija kod nas.
- 9. 9. - U Egiptu donesen zakon o agrarnoj reformi, cilj je redistribucija zemlje u korist seljaka.
- 10. 9. - Prvi put se sastala Evropska parlamentarna skupština (od 1962 Evropski parlament).
- 12. 9. - Admiral John H. Cassady, komandant Šeste flote SAD, posetio Split, Tito obišao nosač aviona Coral Sea i osmatrao njegovo delovanje.
- 14 - 17. 9. - Suđenje "jugoslovenskim kidnaperima" u Budimpešti - UDB-a otima informbirovske emigrante iz Mađarske[12].
- septembar - Poseta jugoslovenske delegacije Grčkoj.
- 17. 9. - Muhammad Naguib novi premijer Egipta (do 1954), prethodnik Ali Mahir Paša je prinuđen na ostavku 7. 9. zbog protivljenja agrarnoj reformi.
- 18. 9. - Britanski šef diplomatije Anthony Eden je prvi zapadni političar koji dolazi u posetu Jugoslaviji; Jovanka Broz se prvi put pojavila kao Titova supruga[13].
- 23. 9. - "Checkersov govor": Richard Nixon spašava potpredsedničku nominaciju, ugroženu optužbama da ima bogate finansijere, predstavljajući se kao običan čovek iz srednje klase.
Oktobar/Listopad[uredi - уреди | uredi izvor]
- 3. 10. - Operacija Hurricane: Britanci su detonirali svoju atomsku bombu, snage 25 kilotona, na otočju Montebello uz sjeverozapad Australije.
- 5 - 7. 10. - Treći kongres Saveza književnika Jugoslavije u Ljubljani - Krležin referat "O slobodi kulture", kritika "ždanovljevske estetike" (socijalistički realizam)[14] - početak novog perioda u kulturi.
- 5 - 14. 10. - XIX kongres KPSS: promena imena iz "Svesavezna komunistička partija (boljševika)" u Komunistička partija Sovjetskog Saveza, promene u organizaciji i broju članova organa, Staljinov poslednji govor.
- 8. 10. - Sudar tri voza na stanici Harrow & Wealdstone blizu Londona odnosi 112 života.
- 13. 10. - Milovan Đilas u članku tvrdi da Staljinove teorije nemaju veze sa marksizmom i socijalizmom i da su vrlo slične Hitlerovim.
- 14. 10. - UN započele rad u zgradi Sjedišta Ujedinjenih naroda.
- oktobar - Tajnik zagrebačkog konzulata SAD u posjeti Goraždu, gdje je čuo da između Kalinovika i Trnova još uvek djeluje grupa četničke gerile[15].
- oktobar - U Marseju završena prva Le Corbusierova Unité d'habitation, poznata kao Cité radieuse.
- 16. 10. - Charlie Chaplin došao u London, na premijeru svog filma Limelight - šef FBI J. Edgar Hoover sredio da mu se uskrati viza za povratak.
- 17. 10. - Indonežanski general Nasution opkolio predsedničku palatu, tražeći raspuštanje Narodnog predstavničkog veća - predsednik Sukarno ubedio vojnike i civile da se raziđu.
- 20. 10. - U britanskoj Keniji proglašeno ratno stanje zbog ustanka Mau Mau.
- 22. 10. - Otkriven asteroid 2244 Tesla (astronom Milorad B. Protić).
Novembar/Studeni[uredi - уреди | uredi izvor]
- 1. 11. - Operation Ivy - Amerikanci detonirali prvu hidrogensku bombu Mike, na atolu Eniwetok (snaga 10,4 megatona).
- 1. 11. - Protestna nota FNRJ Svetoj stolici (koja je najavila uzdizanje Alojzija Stepinca u kardinala).
- 2 - 7. 11. - Šesti kongres KPJ u Zagrebu, kasnije nazivan i "Đilasov kongres"; vrhunac antistaljinizma jugoslovenske partije.
- Komunistička partija postaje Savez komunista Jugoslavije (po ugledu na Marksov Savez komunista) a Politbiro Izvršni komitet
- Predloženo da se Narodni front Jugoslavije transformiše u Socijalistički savez radnog naroda Jugoslavije (1953).
- Predsedništvo partije (Izvršni komitet CK SKJ)[16][17]: Josip Broz Tito, Ivan Gošnjak, Aleksandar Ranković, Vladimir Bakarić, Edvard Kardelj, Moša Pijade, Đuro Pucar, Franc Leskošek, Boris Kidrič, Đuro Salaj, Milovan Đilas, Svetozar Vukmanović, Lazar Koliševski. Sekretarijat Izvršnog komiteta: Tito, Kardelj, Đilas, Ranković, Kidrič, Gošnjak. Za sastav CK i Centralne revizione komisije, kao i Zadatke i uloge SKJ videti ovde i ovde (znaci.net).
- Posle kongresa KPJ/SKJ održavaju se i kongresi republičkih partija.
- 4. 11. - Republikanac Dwight D. Eisenhower pobedio na predsedničkim izborima u SAD demokratskog rivala Adlaia Stevensona.
- 4. 11. - U SAD osnovana Nacionalna sigurnosna agencija (NSA).
- 4. 11. - Zemljotres na Kamčatki, 8.25 po Rihteru.
- novembar - Potpredsednik savezne vlade Blagoje Nešković isključen iz SKJ, pod optužbom da je pristalica Informbiroa (nije hapšen).
- novembar - U Mađarskoj četvorica osuđena na smrt kao "jugoslovenski špijuni", zatražen opoziv jugoslovenskog otpravnika poslova[3].
- 20. 11. - Rudolf Slánský, generalni sekretar Čehoslovačke KP, i još 13 optuženika osuđeni na montiranom suđenju za "trockističko-titoističko-cionističke aktivnosti" - 11 smrtnih i tri doživotne kazne.
- 23. 11. i kasnije - Izbor opštinskih odbornika u FNRJ, listići umesto kuglica[18].
- 29. 11. - Alojzije Stepinac proizveden u kardinala.
Decembar/Prosinac[uredi - уреди | uredi izvor]
- 3. 12. - U Čehoslovačkoj pogubljen Rudolf Slanski.
- 5. 12. - Osnovan Muzej Nikole Tesle u Beogradu.
- 5 - 9. 12. - Veliki smog u Londonu, neuobičajeno gusta i dugotrajna magla pomešana sa dimom, prekraćuje život hiljadama ljudi.
- 9. 12. - Ukinut ustav Egipta iz 1923, Savet revolucionarne komande će sledećeg februara doneti novi.
- 17. 12. - Prekid diplomatskih odnosa Jugoslavije i Vatikana.
Tokom godine[uredi - уреди | uredi izvor]
- Početak rada HE Vinodol [1]; Izgrađeni IV i V agregat HE Ozalj na Kupi [2].
- Početak rada površinskog kopa Kolubara.
- Nerodna godina u Jugoslaviji zbog velike suše. Početkom godine cijene ipak snižene u odnosu na 1951[19].
- U FNRJ zabranjeni derviški redovi i tekije.
- Program Hrvatske seljačke stranke (u emigraciji): "nema nerešivih razlika između Srba i Hrvata"[20].
- Snimljen film "Ciguli Miguli", prikazan tek 1977.
- Britanski premijer Winston Churchil je saopćio u Londonu, da je Ujedinjeno Kraljevstvo proizvelo vlastitu atomsku bombu.
- Generalna skupština osuđuje zemlje koje nisu repatrirale decu u Grčku (Jugoslavija je jedina koja to čini)[3].
- Nordijski savet uveo slobodan promet ljudi, robe i usluga u svojim članicama.
- U Marseille-u završena uticajna Le Corbusier-ova stambena višespratnica Unité d'Habitation.
1952. u temama[uredi - уреди | uredi izvor]
- Rukovodstvo FNRJ:
- Predsednik Prezidijuma Narodne Skupštine - Ivan Ribar
- Predsednik Vlade: Josip Broz Tito (takođe i Generalni sekretar KPJ/SKJ)
- Predsednik Narodne skupštine: Vladimir Simić
- Neki domaći filmovi: "Hoja! Lero!", "Ciguli miguli" (→ Kategorija:Filmovi 1952.).
Rođenja[uredi - уреди | uredi izvor]
Januar/Siječanj[uredi - уреди | uredi izvor]
- 1. 1. - Božidar Mandić, književnik i publicista
- 1. 1. - Mile Kitić, pevač
- 3. 1. - Gianfranco Fini, italijanski političar
- 5. 1. - Nermin Tulić, bosanskohercegovački filmski i pozorišni glumac
- 6. 1. - Sefer Halilović, komandant ARBiH
- 8. 1. - Nada Đurevska, glumica († 2017)
- 15. 1. - Boris Blank, muzičar iz Yello
- 16. 1. - Fuad II, nominalni kralj Egipta
- 17. 1. - Edhem Bičakčić, bosanskohercegovački političar
- 19. 1. - Irfan Mensur, režiser i glumac
- 21. 1. - Božidar Knežević, autor "Oluje nad Krajinom" († 2001)
- 24. 1. - Raymond Domenech, fudbaler, trener
- 28. 1. - Severin Franić, filmolog († 2014)
Februar/Veljača[uredi - уреди | uredi izvor]
- 15. 2. - Tomislav Nikolić, predsednik Srbije
- 19. 2. - Danilo Türk, predsednik Slovenije
- 21. 2. - Vitalij Čurkin, sovjetski i ruski diplomata († 2017)
Mart/Ožujak[uredi - уреди | uredi izvor]
- 4. 3. - Hrizostom Jević, episkop bihaćko-petrovački
- 5. 3. - Petar Borota, fudbalski golman († 2010)
- 11. 3. - Douglas Adams, britanski pisac
- 16. 3. - Alice Hoffman, američka književnica
- 17. 3. - Marko Vukobrat Jarić, fizičar, ekspert za kvazikristale († 1997)
- 22. 3. - Milan Štrljić, glumac
- 27. 3. - Maria Schneider, glumica († 2011)
- 29. 3. - Teófilo Stevenson, bokser († 2012)
April/Travanj[uredi - уреди | uredi izvor]
- 4. 4. - Patrijarh jerusalimski Teofil III
- 5. 4. - Mitch Pileggi, glumac
- 8. 4. - Branko Sbutega, svećenik, književnik († 2006)
- 10. 4. - Steven Seagal, glumac
- 10. 4. - Zoran Petrović (fudbalski sudija)
- 17. 4. - Željko Ražnatović Arkan, kriminalac, vođa paravojske († 2000)
- 20. 4. - Božidar Maljković, košarkaš, trener
- 22. 4. - Marilyn Chambers, glumica († 2009)
Maj/Svibanj[uredi - уреди | uredi izvor]
- 6. 5. - Christian Clavier, glumac, scenarista, režiser
- 14. 5. - David Byrne, kantautor iz Talking Heads
- 15. 5. - Vahid Halilhodžić, fudbaler
- 15. 5. - Chazz Palminteri, glumac
- 16. 5. - Nadežda Kolundžija, pijanistkinja
- 20. 5. - Roger Milla, fudbaler
- 21. 5. - Biljana Kovačević-Vučo, pravnica, borac za ljudska prava († 2010)
- 25. 5. - Petar Stojanov, predsednik Bugarske
Jun/Juni/Lipanj[uredi - уреди | uredi izvor]
- 4. 6. - Bronisław Komorowski, predsednik Poljske
- 6. 6. - Harvey Fierstein, američki glumac i scenarista
- 7. 6. - Liam Neeson, glumac
- 7. 6. - Orhan Pamuk, književnik, nobelovac
- 15. 6. - Ljiljana Stjepanović, glumica
- 16. 6. - Georgios Papandreou Mlađi, premijer Grčke
- 17. 6. - Sergio Marchionne, direktor Fiat Chryslera († 2018)
- 18. 6. - Isabella Rossellini, glumica, model
- 20. 6. - Vikram Seth, indijski pisac
- 20. 6. - John Goodman, glumac
- 25. 6. - Al Parker, porno glumac, reditelj i producent
- 25. 6. - Ljubiša Stojanović Luis, pevač († 2011)
Jul/Juli/Srpanj[uredi - уреди | uredi izvor]
- 1. 7. - Dan Aykroyd, kanadski glumac, scenarist i glazbenik
- 3. 7. - Mirsad Bećirbašić, bosanskohercegovački književnik
- 4. 7. - Álvaro Uribe, predsednik Kolumbije
- 12. 7. - Voja Antonić, novinar, pisac, pronalazač
- 12. 7. - Liz Mitchell, pevačica Boney M
- 14. 7. - Joel Silver, filmski producent
- 17. 7. - David Hasselhoff, glumac, pevač, biznismen
- 24. 7. - Gus Van Sant, američki reditelj
- 25. 7. - Milorad Bibić Mosor, hrvatski novinar i TV-voditelj († 2012)
- 28. 7. - Vajiralongkorn, kralj Tajlanda
Avgust/August/Kolovoz[uredi - уреди | uredi izvor]
- 1. 8. - Zoran Đinđić, srpski filozof i političar, premijer († 2003)
- 4. 8. - Dragor Hiber, srpski pravnik i političar
- 5. 8. - Hun Sen, premijer Kambodže
- 7. 8. - Branislav Ivković, srpski političar
- 8. 8. - Jostein Gaarder, književnik
- 13. 8. - Gorica Popović, glumica
- 17. 8. - Nelson Piquet, vozač F1
- 18. 8. - Patrick Swayze, američki glumac († 2009.)
- 19. 8. - Jonathan Frakes, američki glumac i redatelj
- 19. 8. - Bodo Hombach, nemački političar, biznismen
- 20. 8. - Nikanor Bogunović, episkop banatski
- 21. 8. - Joe Strummer, pevač The Clash († 2002)
- 26. 8. - Michael Jeter, američki glumac
Septembar/Rujan[uredi - уреди | uredi izvor]
- 2. 9. - Jimmy Connors, teniser
- 2. 9. - Ljubiša Tumbaković, fudbalski trener
- 13. 9. - Randy Jones, američki pevač (Village People)
- 16. 9. - Fatos Nano, premijer Albanije
- 16. 9. - Mickey Rourke, glumac, bokser
- 17. 9. - Mijo Gorski, hrvatski biskup
- 21. 9. - Anneliese Michel, žrtva egzorcizma († 1976)
- 25. 9. - Christopher Reeve, glumac († 2004)
- 26. 9. - Predrag Miletić, srpski glumac
- 28. 9. - Sylvia Kristel, glumica († 2012)
- 28. 9. - Tomislav Merčep, političar, paravojnik, optuženik za ratne zločine
Oktobar/Listopad[uredi - уреди | uredi izvor]
- 5. 10. - Zoran Božinović, gitarista i pevač († 2004)
- 5. 10. - Emomali Rahmon, predsednik Tadžikistana
- 7. 10. - Vladimir Putin, predsednik Rusije
- 7. 10. - Ivo Gregurević, glumac († 2019)
- 7. 10. - Zoran Milanović, muzičar iz "Smaka"
- 13. 10. - John Lone, glumac
- 17. 10. - Pahomije Gačić, episkop vranjski
- 22. 10. - Jeff Goldblum, glumac
- 26. 10. - Lazar Ristovski, glumac
- 27. 10. - Francis Fukuyama, američki politički filozof japanskoga podrijetla
- 27. 10. - Roberto Benigni, glumac, komičar
- 29. 10. - Zvonimir Šimunec, novinar, radio i TV voditelj
Novembar/Studeni[uredi - уреди | uredi izvor]
- 1. 11. - Bora Đorđević, rok-muzičar, književnik
- 1. 11. - Zmago Sagadin, košarkaški trener
- 3. 11. - Roseanne Barr, glumica, komičarka
- 5. 11. - Oleg Blohin, ukrajinski nogometaš i trener
- 6. 11. - Michael Cunningham, američki pisac
- 7. 11. - David Petraeus, general sa četiri zvezdice, direktor CIA
- 13. 11. - Art Malik, glumac
- 17. 11. - Rada Selaković, slikarka († 2008)
- 25. 11. - Imran Khan, pakistanski kriketaš, političar
- 25. 11. - Radmila Hrustanović, gradonačelnica Beograda
Decembar/Studeni[uredi - уреди | uredi izvor]
- 6. 12. - Craig Newmark, osnivač Craigslist-a
- 9. 12. - Michael Dorn, američki glumac
- 25. 12. - Desireless, pevačica
- 27. 12. - David Knopfler, rok-muzičar iz Dire Straits
Kroz godinu[uredi - уреди | uredi izvor]
- Idriss Déby, predsednik Čada
- Jusuf Bulić, kriminalac († 1998)
- Mihailo Vukobratović, filmski i TV režiser
- Miodrag Zec, ekonomista
- Srđan Marjanović, kantautor, gitarista
Smrti[uredi - уреди | uredi izvor]
Januar/Siječanj – Mart/Ožujak[uredi - уреди | uredi izvor]
- 5. 1. - Hristo Tatarčev, pripadnik VMRO (* 1869)
- 11. 1. - Jean de Lattre de Tassigny, francuski posmrtni maršal (* 1889)
- 3. 2. - Harold L. Ickes, bivši sekretar za unutrašnje poslove SAD (* 1874)
- 6. 2. - George VI od Ujedinjenog Kraljevstva (* 1895)
- 7. 2. - Philip G. Epstein, filmski scenarist (* 1909)
- 13. 2. - Jovan Popović, književnik (* 1905)
- 15. 2. - Dušan Sernec, političar (* 1882)
- 19. 2. - Knut Hamsun, književnik, nobelovac (* 1859)
- 7. 3. - Paramahansa Yogananda, indijski guru (* 1893)
- 9. 3. - Aleksandra Kolontaj, ruska revolucionarka, diplomata (* 1872)
- 25. 3. - Josip Binički, hrvatski pedagog i pisac (* 1861.)
- 30. 3. - Jigme Wangchuck, kralj Butana (* 1905)
- 31. 3. - Walter Schellenberg, nacistički obaveštajac (* 1910)
April/Travanj – Jun/Lipanj[uredi - уреди | uredi izvor]
- 1. 4. - Ferenc Molnár, mađarski novinar i pisac (* 1878)
- 6. 5. - Maria Montessori, pedagoginja (* 1870)
- 26. 5. - Emilie Flöge, modna kreatorka, partnerka Gustava Klimta (* 1874)
- 28. 5. - Venijamin Taušanović, episkop braničevski (* 1884)
- 1. 6. - John Dewey, američki filozof, psiholog i reformator obrazovanja (* 1859)
Jul/Srpanj – Septembar/Rujan[uredi - уреди | uredi izvor]
- 3. 7. - Vlada Ilić, bivši industrijalac, gradonačelnik Beograda (* 1882)
- 26. 7. - Eva Perón, bivša prva dama Argentine (* 1919)
Oktobar/Listopad – Decembar/Prosinac[uredi - уреди | uredi izvor]
- 20. 10. - Petar S. Petrović Pecija, srpski književnik i glumac (* 1899)
- 26. 10. - Hattie McDaniel, glumica (* 1895)
- 9. 11. - Chaim Weizmann, prvi predsednik Izraela (* 1874)
- 9. 11. - Harold Innis, kanadski teoretičar komunikacije (* 1894)
- 11. 11. - Eduard Miloslavić, hrvatski znanstvenik (* 1884.)
- 12. 11. - Aleksandar Lifka, osnivač prvog bioskopa u našim krajevima (* 1880)
- 18. 11. - Paul Éluard, pesnik (* 1895)
- 20. 11. - Benedetto Croce, filozof, političar, istoričar umjetnosti (* 1866)
- 22. 11. - Otto Dietrich, SS-oficir, saradnik Adolfa Hitlera (* 1897)
- 23. 11. - Nikola Zvonimir Bjelovučić, etnograf i povjesničar (* 1882)
- 26. 11. - Sven Hedin, istraživač (* 1865)
- 28. 11. - Jelena Savojska, kraljica Italije (* 1873)
- 1. 12. - Vittorio Emanuele Orlando, bivši premijer Italije (* 1860)
- 3. 12. - Milan Grol, književnik, dramaturg, političar (DS) (* 1876)
- 3. 12. - Rudolf Slánský, čehoslovački političar (* 1901)
- 12. 12. - Bedřich Hrozný, orijentalista, lingvista (* 1879)
- 22. 12. - Mir-Jam, književnica (* 1887)
- 31. 12. - Juraj Škarpa, kipar (* 1881)
Kroz godinu[uredi - уреди | uredi izvor]
- Petar Perunović, guslar (* 1880)
Nobelova nagrada za 1952. godinu[uredi - уреди | uredi izvor]
- Fizika: Felix Bloch i Edward Mills Purcell (razvoj novih metoda za nuklearno magnetno precizno merenje i otkrića s tim u vezi)
- Kemija: Archer John Porter Martin i Richard L. M. Synge (izum particione hromatografije)
- Fiziologija i medicina: Selman Abraham Waksman (otkriće streptomicina, prvog antibiotika efektivnog protiv tuberkuloze)
- Književnost: François Mauriac (duboki duhovni uvid i umetnički intenzitet s kojim je u svojim romanima prodro u dramu ljudskog života)
- Mir: Albert Schweitzer (medicinski rad u Gabonu)
Reference[uredi - уреди | uredi izvor]
- ↑ Bajec, Dolničar, 1981, str. 164
- ↑ Bajec, Dolničar, 1981, str. 151
- ↑ 3,0 3,1 3,2 3,3 3,4 3,5 Collier's Year Book za 1952. (Microsoft Encarta 2004)
- ↑ Jakovina, Američki komunistički saveznik, p. 422
- ↑ Poseta aerodromu u Puli i razgledanje prve pošiljke aviona iz SAD. foto.mij.rs
- ↑ Svedočanstva, br. 1, Beograd, 22. mart 1952. str. 8 - Deset beogradskih slikara o izložbi francuskog slikarstva. citajteo.rs. (pristup. 7.2.2016.)
- ↑ Svečano otvaranje novog doma SANU. foto.mij.rs
- ↑ Faksimil prve strane "Svedočanstva" 22.3.1952. znaci.net
- ↑ V plenum CK KPJ. foto.mij.rs
- ↑ Faksimil prve strane "Borbe" 9.4.1952. znaci.net
- ↑ Faksimil 6. strane "Politike" 23.7.1952. znaci.net
- ↑ Heiner Timmermann (27 November 2013). The Future a Memory: The Cold War and Intelligence Services – Aspects. LIT Verlag Münster. str. 120–. ISBN 978-3-643-90442-3. http://books.google.com/books?id=5UmZAgAAQBAJ&pg=PA120.
- ↑ Večernji prijem u Belom dvoru, u čast Entoni Idna. foto.mij.rs
- ↑ Faksimil iz "Vjesnika". znaci.net
- ↑ Jakovina, p. 412
- ↑ VI Kongres KPJ: grupna fotografija predsedništva. foto.mij.rs
- ↑ Faksimil prve strane "Vjesnika" 2.11.1952. znaci.net
- ↑ J.B. Tito glasa prilikom izbora opštinskih odbornika. foto.mij.rs
- ↑ Faksimil strane 2 "Vjesnika" od 21.5.1952. znaci.net
- ↑ Sabrina Ramet, Tri Jugoslavije...
Literatura[uredi - уреди | uredi izvor]
- Milan Bajec, Ivan Dolničar (1981). Jugoslavija 1941-1981, Beograd: Eksport pres.
- Da li je sloboda umela da peva?, Vuk Perišić, e-novine (o Šestom kongresu +).