1952

Iz Wikipedije, slobodne enciklopedije
Idi na navigaciju Idi na pretragu
Ovo je članak o godini 1952.

< | 19. vijek | 20. vijek | 21. vijek | >
< | 1920-e | 1930-e | 1940-e | 1950-e | 1960-e | 1970-e | 1980-e | >
<< | < | 1948. | 1949. | 1950. | 1951. | 1952. | 1953. | 1954. | 1955. | 1956. | > | >>


1952 u drugim kalendarima
Gregorijanski 1952
MCMLII
Ab urbe condita 2705
Islamski 1371 – 1372
Iranski 1330 – 1331
Hebrejski 5712 – 5713
Bizantski 7460 – 7461
Koptski 1668 – 1669
Hindu kalendari
 - Vikram Samvat 2007 – 2008
 - Shaka Samvat 1874 – 1875
 - Kali Yuga 5053 – 5054
Kineski
 - Kontinualno 4588 – 4589
 - 60 godina Yang Voda Zmaj
(od kineske N. g.)
Holocenski kalendar 11952
p  r  u
Podrobnije: Kalendarska era

1952 (MCMLII) je bila prijestupna godina koja počinje u utorak, gregorijanskog kalendara.


Događaji[uredi - уреди | uredi izvor]

Januar/Siječanj[uredi - уреди | uredi izvor]

  • početkom godine - U FNRJ uveden novi privredni sistem, "stopa fondova i akumulacije" - ukinuto direktno i sveobuhvatno planiranje[1].
  • 1. 1. - Osnovan Državni arhiv Crne Gore.
  • 5. 1. - Obnovljen Politikin zabavnik (izlazio 1939-41).
  • 8. 1. - Sporazum o privrednoj saradnji između FNRJ i SAD.
  • 9. 1. - Prezidijum Narodne skupštine FNRJ ratifikovao sporazum o vojnoj pomoći sa SAD (na snazi do 1959.)[2].
  • januar - Jugoslovenska vlada procenjuje da će tokom godine biti potrebno 269 miliona dolara strane pomoći za trgovinski deficit i program kapitalnih investicija[3] (tri zapadne sile daju 120 miliona do 30. juna[3]).
  • januar - U NR Kini se na Kampanju tri anti nadovezuje Kampanja pet anti: protiv podmićivanja, krađe državne imovine, izbegavanja poreza, varanja na državnim ugovorima i krađe državne ekonomske informacije.
  • 20. 1. - Anton Vovk, administrator ljubljanske dijeceze, poliven benzinom i zapaljen u Novom Mestu (teško povređen).
  • 25. 1. - Nakon što je egipatska policijska kasarna u Ismailiji odbila naređenje da preda oružje i povuče se iz kanalske zone, Britanci je zauzimaju nakon borbe u kojoj gine 50 Egipćana.
  • 26. 1. - Uhapšeno 46 osoba u Zagrebu koji su izvikivali nacionalističke parole nakon polufinala kupa Maršala Tita (petorica kasnije osuđeni na zatvorske kazne)[4].
  • 26. 1. - Kairski požar ili Crna subota: reakcija na jučerašnji događaj u Ismailiji, neredi u kojima je opljačkano i zapaljeno oko 750 zgrada - ovo se smatra početkom kraja egipatske monarhije.

Februar/Veljača[uredi - уреди | uredi izvor]

Mart/Ožujak[uredi - уреди | uredi izvor]

April/Travanj[uredi - уреди | uredi izvor]

Lever House u Njujorku
  • 4. 4. - Izrael u Hagu traži tri milijarde dolara reparacija od Nemačke.
  • 5. 4. - U oluji istočno od Grenlanda bez traga nestalo pet norveških brodova fokolovaca.
  • ca. 9. 4. - Rezolucija II kongresa Partije rada Albanije optužuje "fašističku Titovu kliku" za "likvidaciju albanskog življa" u Jugoslaviji.
  • 11. 4. - Zbacivanjem generala Balliviána, počinje Nacionalna revolucija u Boliviji (predsednik Víctor Paz Estenssoro) - širenje prava glasa, agrarna reforma, privatizacija kalajnih koncerna.
  • 15. 4. - Prvi let Boeing B-52 Stratofortress (u službi od 1955).
  • april - Prvi broj zagrebačkog časopisa "Krugovi" (izlazi do 1958).
  • 15. 4. - Snage Republike Kine privremeno oduzele ostrvo Nanri komunistima.
  • ca. 18.4. - Opšti zakon o narodnim odborima - veća ovlašćenja, proširenje materijalne osnovice.
  • 21. 4. - Tito na naslovnici časopisa Life.
  • 28. 4. - Stupio na snagu Ugovor iz San Franciska između Japana i Saveznika - zvanični kraj II svetskog rata, okončana okupacija Japana.
  • 29. 4. - Zvanično otvorena Lever House u Njujorku, prvi neboder u internacionalnom stilu.
  • 30. 4. - Prvi broj "Vjesnika u srijedu".

Maj/Svibanj[uredi - уреди | uredi izvor]

De Havilland Comet - početak mlaznog transporta

Jun/Juni/Lipanj[uredi - уреди | uredi izvor]

Jul/Juli/Srpanj[uredi - уреди | uredi izvor]

Stambena zgrada na obali Kotelničeskaja u Moskvi
  • 3 - 7. 7. - Prvo putovanje putničkog broda SS United States: sa 3 dana, 10 sati i 40 minuta (prosečna brzina 65,91 km/h) brod obara rekord i posljednji je osvajač Plave vrpce.
  • 7 - 11. 7. - Republikanska konvencija u Čikagu: gen. Dwight D. Eisenhower, podržan od istočnog liberalnog establišmenta, postaje kandidat partije za predsednika, mada je konzervativac Robert A. Taft imao više narodnih glasova.
  • 19. 7. - 3. 8. - Olimpijske igre 1952. u Helsinkiju. Tri medalje za Jugoslaviju: zlatna za četverac bez kormilara ("Gusar" iz Splita) i srebrne za fudbalere i vaterpoliste.
SS United States (foto 2009)

Avgust/August/Kolovoz[uredi - уреди | uredi izvor]

  • 2. 8. - Finale olimpijskog nogometnog turnira u Helsinkiju, Jugoslavija – Mađarska 0:2.
  • 11. 8. - Kralj Talal Jordanski abdicira zbog mentalne bolesti - nasleđuje ga sin Hussein.
  • 12. 8. - Radnički nemiri u tekstilnoj fabrici u Kafr el-Dawwaru u Egiptu, dvojica kolovođa će biti obešena.
  • 26. 8. - Britanski putnički mlaznjak obavio povratno putovanje preko Atlantika, za jedan dan.
  • 27. 8. - Okončani pregovori o ratnoj odšteti između Nemačke i Izraela - Nemačka plaća tri milijarde maraka.

Septembar/Rujan[uredi - уреди | uredi izvor]

  • 2. 9. - Na Univerzitetu Minnesota obavljena prva operacija na otvorenom srcu.
  • 9. 9. - Kod beogradskog Velikog ratnog ostrva, potonuo brod "Niš" sa 102 putnika i 3 člana posade - najveća brodska tragedija kod nas.
  • 9. 9. - U Egiptu donesen zakon o agrarnoj reformi, cilj je redistribucija zemlje u korist seljaka.
  • 10. 9. - Prvi put se sastala Evropska parlamentarna skupština (od 1962 Evropski parlament).
  • 12. 9. - Admiral John H. Cassady, komandant Šeste flote SAD, posetio Split, Tito obišao nosač aviona Coral Sea i osmatrao njegovo delovanje.
  • 14 - 17. 9. - Suđenje "jugoslovenskim kidnaperima" u Budimpešti - UDB-a otima informbirovske emigrante iz Mađarske[12].
  • septembar - Poseta jugoslovenske delegacije Grčkoj.
  • 17. 9. - Muhammad Naguib novi premijer Egipta (do 1954), prethodnik Ali Mahir Paša je prinuđen na ostavku 7. 9. zbog protivljenja agrarnoj reformi.
  • 18. 9. - Britanski šef diplomatije Anthony Eden je prvi zapadni političar koji dolazi u posetu Jugoslaviji; Jovanka Broz se prvi put pojavila kao Titova supruga[13].
  • 23. 9. - "Checkersov govor": Richard Nixon spašava potpredsedničku nominaciju, ugroženu optužbama da ima bogate finansijere, predstavljajući se kao običan čovek iz srednje klase.

Oktobar/Listopad[uredi - уреди | uredi izvor]

Novembar/Studeni[uredi - уреди | uredi izvor]

KPJ je postala SKJ
  • novembar - Potpredsednik savezne vlade Blagoje Nešković isključen iz SKJ, pod optužbom da je pristalica Informbiroa (nije hapšen).
  • novembar - U Mađarskoj četvorica osuđena na smrt kao "jugoslovenski špijuni", zatražen opoziv jugoslovenskog otpravnika poslova[3].
  • 20. 11. - Rudolf Slánský, generalni sekretar Čehoslovačke KP, i još 13 optuženika osuđeni na montiranom suđenju za "trockističko-titoističko-cionističke aktivnosti" - 11 smrtnih i tri doživotne kazne.
  • 23. 11. i kasnije - Izbor opštinskih odbornika u FNRJ, listići umesto kuglica[18].
  • 29. 11. - Alojzije Stepinac proizveden u kardinala.

Decembar/Prosinac[uredi - уреди | uredi izvor]

  • 3. 12. - U Čehoslovačkoj pogubljen Rudolf Slanski.
  • 5. 12. - Osnovan Muzej Nikole Tesle u Beogradu.
  • 5 - 9. 12. - Veliki smog u Londonu, neuobičajeno gusta i dugotrajna magla pomešana sa dimom, prekraćuje život hiljadama ljudi.
  • 9. 12. - Ukinut ustav Egipta iz 1923, Savet revolucionarne komande će sledećeg februara doneti novi.
  • 17. 12. - Prekid diplomatskih odnosa Jugoslavije i Vatikana.

Tokom godine[uredi - уреди | uredi izvor]

1952. u temama[uredi - уреди | uredi izvor]

Rođenja[uredi - уреди | uredi izvor]

Januar/Siječanj[uredi - уреди | uredi izvor]

Februar/Veljača[uredi - уреди | uredi izvor]

Mart/Ožujak[uredi - уреди | uredi izvor]

April/Travanj[uredi - уреди | uredi izvor]

Maj/Svibanj[uredi - уреди | uredi izvor]

Jun/Juni/Lipanj[uredi - уреди | uredi izvor]

Jul/Juli/Srpanj[uredi - уреди | uredi izvor]

Avgust/August/Kolovoz[uredi - уреди | uredi izvor]

Septembar/Rujan[uredi - уреди | uredi izvor]

Oktobar/Listopad[uredi - уреди | uredi izvor]

Novembar/Studeni[uredi - уреди | uredi izvor]

Decembar/Studeni[uredi - уреди | uredi izvor]

Kroz godinu[uredi - уреди | uredi izvor]

Smrti[uredi - уреди | uredi izvor]

Glavni članak: :Kategorija:Umrli 1952.

Januar/Siječanj – Mart/Ožujak[uredi - уреди | uredi izvor]

April/Travanj – Jun/Lipanj[uredi - уреди | uredi izvor]

Jul/Srpanj – Septembar/Rujan[uredi - уреди | uredi izvor]

Oktobar/Listopad – Decembar/Prosinac[uredi - уреди | uredi izvor]

Kroz godinu[uredi - уреди | uredi izvor]

Nobelova nagrada za 1952. godinu[uredi - уреди | uredi izvor]

Reference[uredi - уреди | uredi izvor]

Literatura[uredi - уреди | uredi izvor]

  • Milan Bajec, Ivan Dolničar (1981). Jugoslavija 1941-1981, Beograd: Eksport pres.
  • Da li je sloboda umela da peva?, Vuk Perišić, e-novine (o Šestom kongresu +).