İsfahan

Vikipedi, özgür ansiklopedi
Gezinti kısmına atla Arama kısmına atla
Başlığın diğer anlamları için Isfahan sayfasına bakınız.
İsfahan
Farsça: اصفهان
Ostan merkezi
Takma ad:
Nısf-e Cihan (Dünyanın yarısı)
İsfahan'nın Iran'da bulunduğu yer
İsfahan
İsfahan
Ülke İran İran İslam Cumhuriyeti
Eyalet İsfahan Eyaleti
Şehristan İsfahan şehristanı
Bahş Merkezî bahşı
İdare
 • Genel vali Sayed Morteza Bakhtiari
 • Belediye başkanı Morteza Saqaeian Nejad
Yüzölçümü
 • Ostan merkezi 106,179 km² (40.995 mil²)
Rakım 1.590 m (5.210 ft)
Nüfus
 (2006)
 • Ostan merkezi 1,583,609
 • Metropol
 3,430,353
Zaman dilimi UTC+03.30 (IRST)
 • Yaz (YSU) UTC+04.30 (IRST)

İsfahan (Farsça: Bu ses hakkında اصفهان (yardım·bilgi); [esfæˈɦɔːn]), İran'da İsfahan Eyaleti'nin yönetim merkezi olan şehir. Aynı zamanda ülkenin üçüncü büyük şehridir.

Bu şehir Safavi döneminde başkent idi, bu nedenle söz konusu şehirde çok sayıda tarihi eser bulunmaktadır. Nüfus; 1,573,378 (2006 tahmini).

İsfahan, İran'ın kavşak noktalarından biridir ve dünyanın en büyük şehirlerinden biriydi. Şehir, 1050 ile 1722 yılları arasında, özellikle de Safeviler altında 16. yüzyılda Pers İmparatorluğu'nun tarihte ikinci kez başkenti olduğu zaman çok gelişti. Bugün bile, geçmişteki o ihtişamını korumaktadır. Şehir, birçok güzel bulvarıyla, köprüleriyle, saraylarıyla, camileriyle ve minareleriyle İslami mimariyi yansıtmasından dolayı meşhurdur.

Tarih[değiştir | kaynağı değiştir]

İsfahan, Yontma Taş Devri'ne kadar dayanır. İranlı Medler buraya yerleşince, Aspandana adı altında Medler'in en önemli şehirlerinden biri olmuştur. M.S. 642'de Müslümanlar'ın eline geçti. Selçuklu hanedanının kurucusu Tuğrul Bey de 11. yüzyılın ortalarında İsfahan'ı başkent yaptı. Onun torunu Melikşah yönetiminde kent büyüyüp zenginleşti. Ünlü İsfahan Mescid-i Cuma'sının yapımına bu dönemde başlandı. Selçuklu hanedanının yıkılışından sonra İsfahan gerilemeye başladı. 13. yüzyılda kent, önce Moğollar, ardından da 1387 yılında Timur tarafından yağmalandı ve birçok insan katledildi. Coğrafi konumunun sonucu olarak, İsfahan şehri özellikle Safeviler altında tekrar gelişmeye başladı. Şah I. Abbas İsfahan'ı başkent yaptı ve 17. yüzyılın en büyük ve en güzel kentlerinden biri olarak yeniden inşa etti (1598). O dönemde birçok park, kütüphane ve cami inşa edildi. 1722'de Gılzailer (Peştunlar) uzun bir kuşatmanın ardından şehri ele geçirdi. Uzun yıllar bir harabe görünümünde kalan İsfahan'ın nüfusu da iyice azaldı. Rıza Şah Pehlevi döneminde (1925-1941) yeniden imarına başlanan kentte bir sanayi bölgesi oluşturuldu ve tarihsel yapıların birçoğu onarıldı.

Kültür[değiştir | kaynağı değiştir]

İsfahan geleneksel İran mimarisine ait birçok esere ev sahipliği yapmaktadır. 17. yüzyıl'da yapılan ve dünyanın en büyük meydanlarından sayılan Nakş-ı Cihan Meydanı (İmam Humeyni Meydanı) Dünya Miras Listesi'ne alınmıştır. Zağros Dağları'ndan doğan ve İsfahan'ın içinden geçen Zayende Nehri'nin üzerindeki eski köprüler ve bu köprülerin içinde en ünlüsü olan ve adı 33 Gözlü Köprü anlamına gelen 300 metre uzunluğunda ve 14 metre genişliğindeki Siose Pol en ünlü mimari yapılardandır. Bunlar dışıda diğer tarihi mimari yapılar; 17. yüzyılda Şah Abbas tarından yaptırılan İmam Cami (Mescid-i İmam) ve Şeyh Lütfullah Camii ile Ali Kapu Sarayı (Ali kapu: Bâb-ı Âli) 6 katlı olup en ilgi çeken yeri 18 ince ve zarif sütun üzerinde yükselen terasıdır.

Kardeş şehirler[değiştir | kaynağı değiştir]

İsfahan'ın toplam 12 tane kardeş şehri var:[1]

Resim galerisi[değiştir | kaynağı değiştir]

Kaynakça[değiştir | kaynağı değiştir]

  1. ^ "Sisterhoods". İsfahan İslam Konseyi. 17 Mart 2009 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 8 Mart 2009. 

Dış bağlantılar[değiştir | kaynağı değiştir]

Wikimedia Commons'ta İsfahan ile ilgili çoklu ortam belgeleri bulunur.

"https://tr.wikipedia.org/w/index.php?title=İsfahan&oldid=21290358" adresinden alındı.