باش آغری‌سی
هر بیر اینسان حیاتینین بۇ و یا دیگر آنین‌دا قیساجا دا اولسا باش آغری‌سی ایله قارشیلاشیر. نفوذلو بیر آمریکا اینستیتوتو طرفین‌دن آپاریلان سورغودا معین ائدیلیب کی، ایشتیراک ائدن هر دؤرد نفردن اوچو کئچه‌ن بیر ایل عرضین‌ده بیر دفعه ده اولسا باش آغری‌سین‌دان شیکایتلنیب. باش آغری‌سی دقت مرکزین‌ده ساخلانیلمالی بیر شیکایت‌دیر و ائتیناسیز موناسیبت جدی فسادلارلا نتیجه‌لنه بیلر. باش آغریلاری فرق‌لی سببلردن عمله گلیر و ساغلام‌لیق اۆچون تهلوکه درجه‌سی ده فرق‌لی اولا بیلیر. اودور کی، ایسته‌نیله‌ن باش آغری‌سی ائپیزودونا جدی یاناشماق و اونون رئقولیار خاتاکتئر آلماسی حاللارین‌دا هکیمه مراجعت ائتمک واجیب‌دیر.
باش آغری‌سینین فورمالاری[قایناغی دَییشدیر]
باش آغریلاری سیمپتوماتیک و بیرینجی‌لی اولماقلا ایکی اساس قروپا بؤلونور. سیمپتوماتیک باش آغری‌سی دئدیک‌ده اونون هر هان‌سی بیر خستلیین شیکایتی کیمی میدانا چیخماسی نظرده توتولور. مثلاً، عمومی سویوقدیمه‌نین علامتلرین‌دن بیری ده باش آغری‌سی اولا بیلر. بیرینجی‌لی باش آغری‌سی دئدیک‌ده ایسه موستقیل بیر خسته‌لیک نظرده توتولور و بۇ خستلیین موالیجه‌سی اۆچون ایسپئسیفک یاناشما طلب اولونور. بیرینج‌لی باش آغریلارینا تیپیک نومونه کیمی میقرئنی مثال گؤسترمک اولار.
بیرینجی‌لی باش آغریلارینین نؤولری:
- میقرئن
- گرگین‌لیک باش آغری‌سی
- کلاستئر باش آغری‌سی و دیگر تریگئمینال سئفالگییالار
- پاروکسیزمال هئمیکرانییا
- کونیوکتیوانین قیزارماسی و گؤز یاشینین آخماسی ایله قیسا مدت‌لی بیرترف‌لی نئورالگیک باش آغریلاری (کقنبا)
- دیگر بیرینجی‌لی باش آغریلاری (هئمیجرانیا جونتینوا، یئنی گون‌ده‌لیک داوام‌لی باش آغری‌سی و س.)[۱]
گرگین‌لیک باش آغریلاری بیرینجی‌لی باش آغریلارینین ان چوْخ راست گلینه‌ن نؤولرین‌دن بیری‌دیر. بۇ زامان گیجگاه و یا انسه ناهییه‌سین‌ده، بزه‌ن ایسه بوتؤو باش‌دا اورتا اینتئنسیولیک‌لی آغری قئید ائدیلیر. آغری ۳۰ دقیقه‌دن بیر نئچه گونه قدر داوام ائده بیلر. یاناشی اولاراق اینسانلاردا «تلفوظون آیدین اولماماسی»، «آیدین دوشونه بیلمه‌مه» کیمی حاللار قئید ائدیلیر. بعضی حاللاردا باش آغریلاری ایله یاناشی اورکبولانما، ایشیق‌دان قورخما، کویه قارشی دؤزومسوزلوک کیمی علامتلر ده قئید ائدیلیر. گرگین‌لیک باشاغریلارینین سببی علمه تام معلوم دئییل.
میقرئن پئریودیک اولاراق ناراحات‌چی‌لیق یارادان و باشین یاری حیسه‌سینی ایحاطه ائدن باش آغریلاری‌دیر. میقرئن زامانی آغریلار اس‌سه‌ن باشین بیر یاری‌سین‌دا اولور و اورکبولانما، قوسما، ایشیق‌دان قورخما، کویه قارشی دؤزومسوزلوک کیمی علامتلرله موشایت اولونور. بعضی حاللاردا میقرئن زامانی گؤرمه پوزغون‌لوغو، ایفلیج کیمی حاللار دا قئید ائدیلیر. میقرئنین موالیجه‌سی ایله داها چوْخ نئوروپاتولوقلار مشغول اولورلار و موالیجه پروسئ‌سین‌ده ایندیویدوال یاناشما سئچیلیر.
کلاستئر باشاغری‌سی توتمالاری دؤوری اولاراق باش وئریر و عادتاً ۱۵ دقیقه‌دن ۹۰-دقیقه‌یه قدر دام ائدیر. بۇ تیپ باشاغری‌سی چوْخ کسکین و دؤزولمز اولور. آغری اساساً گؤز آرخاسین‌دا هیسس ائدیلیر و اینسانلاردا گؤزون خاریجه باسیلماسی هیس‌سینی یارادیر. کلاستئر باشاغریلارینین آرادان قالدیریلماسین‌دا اوکسیگئن اینهالیاسییاسینین بؤیوک کمکی اولور. میقرئن علیهینه ایستیفاده ائدیله‌ن درمان مادده‌لری ده کلاستئر باش آغریلارین‌دا ائففئکتیو تطبیق ائدیلیر.
بعضی اینسانلاردا معین یاش‌دان سونرا اونورغا سوتونون بویون حیسه‌سین‌ده دئگئنئراتیو پروسسلر باش وئریر. بیر چوْخ حاللاردا محض بۇ دییشیک‌لیکلر باش آغریلارینین اساس سببی کیمی قئید ائدیلیر. اگر اونورغا سوتونون‌دا اولان پروبلئم اساس سبب کیمی تصدیق اولونورسا نارکوتیک ترکیب‌لی درمانلار و خصوصی گیمناستیکا تدبیرلری واسطه‌سیله موالیجه آپاریلیر.
آغریکسیجیلرین اوزون مدت قبول ائدیلمه‌سی تکرارلانان باش آغریلارینین یارانماسینا گتیریب چیخارا بیلر. بئله حاللاردا درمان قبولو نتیجه‌سین‌ده باش وئره‌ن آغری ایله اؤنجه‌دن مؤوجود اولان آغرینی فرقله‌ن‌دیرمک چتین اولور.
باش آغریلارینین سببلرین‌دن بیری ده اینفئک‌سییادیر. عادی سویوقدیمه نتیجه‌سین‌ده دیشلر و بورونترافی جیبلرده ایلتیهابی پروسس باش وئره بیلر کی، بۇ دا اساس خسته‌لیکله یاناشی گئدن باشاغریلاری وئره بیلر. داها آغیر حاللاردا باش بئیینین (ائنسوفالیت) و یا باش بئیین اؤرتویونون ایلتیهابی (مئنینگیت) کسکین باش آغریلاری وئره بیلر.
باش آغریلارینین ان چوْخ راست گلینه‌ن سببلرین‌دن بیری آرتئریال تضییقین «اویناماسی»دیر. آرتئریال تضییقین یوکسلمه‌سی باش آغریلارینین داها چوْخ راست گلینه‌ن سببلرین‌دن‌دیر. تضییقین آزالماسی دا باش آغری‌سی تؤره‌ده بیلیر.
هکیمه نه زامان مراجعت ائتمه‌لی[قایناغی دَییشدیر]
تئز-تئز تکرارلانان باش آغریلاریی زامانی دا هکیمه مراجعت ائتمک واجیب‌دیر. آشاغی‌داکی حاللاردا درحال هکیمه مراجعت ائتمک لازیم‌دیر:
- قفلتی باشلایان کسکین باش آغریلاری
- هوشسوزلوقلا موشایت اولونان باش آغریلاری
- یادداشین ضعیفله‌مه‌سی ایله موشایت اولونان باش آغریلاری
- هرارتین یوکسلمه‌سی ایله موشایت اولونان باش آغریلاری
- اطرافلاردا ایفلیجین یارانماسی ایله موشایت اولونان باش آغریلاری
- اورکبولانما ایله موشایت اولونان باش آغریلاری
- ۵۰ یاشین‌دان سونرا میدانا چیخان باش آغریلاری
یوخاری‌دا گؤستریله‌ن علامتلر هر هان‌سی بیر آرزوئدیلمز وضعیتین ایلکین گؤستریجی‌سی اولا بیلر و بۇ هکیم طرفین‌دن یوخلانیلاراق دقیقلشدیریلمه‌لی‌دیر.
اوزونموددت‌لی درمان قبولو واسطه‌سیله باش آغریلاری ساکیتلش‌دیریله بیلر. اما یاددا ساخلاماق لازیم‌دیر کی، اوزونموددت‌لی درمان قبولونون آغیرلاشمالاری دا وار. بونلارا بؤی‌رک و قاراجیر زده‌له‌نمه‌لری عایید ائدیله بیلر.
یوخاری‌دا گؤستریله‌ن حاللاردا سیز ایلک نؤوبه‌ده عمومی تئراپئوته مراجعت ائده بیلرسینیز. تئراپئوتین قراری ایله سیز بورون-قولاق-بوغاز هکیمینه، نئوروپاتولوقا، دیش هکیمینه گؤندریله بیلرسینیز.
اؤزونوز نه تدبیر گؤره بیلرینیز؟[قایناغی دَییشدیر]
تصادفه‌ن میدانا چیخان و تکرارلانمایان باش آغریلاری زامانی ایسته‌نیله‌ن بیر آغریکسیجی درمان‌دان ایستیفاده ائده بیلرسینیز. درمانین ایستیفاده قای‌داسینی یا آپتئک‌دن، یا دا درمان قوتوسون‌دا اولان اینستروک‌سییادان اؤیره‌نه بیلرسینیز. درمان قبولو زامانی احتیاط‌لی اولمالیسینیز. ائله درمانلار وار کی، اونلار مده‌یه زدلییجی تأثیر گؤستریر و یئمک‌دن سونرا قبول ائدیلمه‌لی‌دیر. بونلارا آسپیرین، وولتارئن، ایبوپروفئن تیپ‌لی درمانلاری مثال گتیرمک اولار. پاراجئتامول باش آغریلارینا قارشی گوج‌لو تأثیر گؤسترسه ده اونون حددن ضیاده قبولو قاراجیر چاتیشمازلیغی تؤره‌ده بیلر.
باش آغریلارینین ائله نؤولری وار کی، تمیز هاوایا چیخماق، آلکوقول و یا نیکوتین قبولونو آزالتماق کیمی تدبیرلرله آرادان قال‌دیریلا بیلر. گرگین‌لیک باش آغریلاری ساکیتلشدیریجی گیمناستیکا، گزینتی کیمی تدبیرلرله گؤتوروله بیلر. گرگین‌لیک باش آغریلارینین اساس سببلرین‌دن بیری ایسترسس‌دیر. ایسترئس‌سین آزالدیلماسی واسطه‌سیله تکرارلانان گرگین‌لیک باش آغریلارین‌دا قورتولماق اولار. باش آغریلاری زامانی آکوپونکتورا، ماسساژ کیمی واسطه‌لرده کؤمک ائدیر.