Главна страница

Добре дојдовте на Википедија

слободната енциклопедија што може секој да ја уредува
имаме 105.687 статии на македонски јазик

Избрана статија за оваа седмица

Алзас (француски: Alsace) или Елзас (алзашки: ’s Elsass; германски: Elsass/Elsaß; латински: Alsatia) — поранешен регион во Франција. Се наоѓа на североисточната граница на западниот брег на горниот тек на Рајна и се граничи со Германија и Швајцарија. Најважен политички, економски и културен центар на Алзас е градот Стразбур кој воедно е и главен и најголем град на регионот. Бидејќи тој град е седиште на десетици меѓународни организации и тела, Алзас е политички еден од најзначајните региони во Европската Унија.

Траги на името „Алзас“ се гледаат во високогерманскиот збор Ali-saz или Elisaz, што значи „туѓо царство“. Алтернативното објаснување потекнува од германското Ell-sass, што значи „сместено на Ил“, река во Алзас. Регионот историски припаѓал на Светото римско царство. Постепено се припоил кон Франција во тек на XVII век под власта на кралевите Луј XIII и Луј XIV како една од поранешните француски покраини. Алзас честопати се споменува сврзано со Лорена, поради тоа што германската припадност на овие два региона (како царска покраина Алзас-Лорена]], 1871–1918) била оспорена во XIX и XX век, во тек на кои Алзас четири пати во тек на 75 години припаѓал последователно и на Франција и на Германија. (Дознајте повеќе...)

архива · наредни избрани статии · критериуми

Слика на денот
Браноломот на Огден Поинт во Викторија, Британска Колумбија, Канада.
други избрани слики

Дали сте знаеле…

Занимливости од содржините на Википедија:

... дека патната мрежа на Македонија има вкупна должина од дури 14.182 километри?
... дека францускиот двокрилец од марката „Потез 29“ (Potez 29) станал првиот комерцијален патнички авион во Македонија, кој почнал да го опслужува Скопскиот аеродром во 1928 г. со превозникот „Аеропут“?
...дека галаксијата GN-z11 е најдалечниот и најстариот пронајден астрономски објект во вселената, на растојание од 32 милијарди светлосни години од Земјата?
...дека црната чума дошла во Европа преку џеновските трговци од Кафа (денешна Феодосија) во Крим, кога монголската војска ги катапултирала заразените тела на мртвите војници при опсадата на градот?
... дека земјата Црна Гора е наречена по планината Ловќен која во минатото била прекриена со густи темни шуми?
...дека некогашните Ниски Земји прераснале во денешните држави Белгија, Луксембург и Холандија, како и областа Француска Фландрија?
...дека првиот христијанин во Европа, Лидија Македонката, е покрстена во Филипи кај денешното с. Рахче во Кавалско, Егејска Македонија?
...дека селото Центар Жупа изворно се нарекувало Вапа — поим во непосредно сродство со санскритскиот збор vāpī, што значи „долго блато“?
... дека Хипарх (II век п.н.е.) се смета за основоположник на тригонометријата?
... дека селото Долни Дисан во Неготинско има исклучително палеонтолошко наоѓалиште, каде се откопани коски од камили, жирафи, лавови, хиени, мастодонти и хипариони стари 10 милиони години?
...дека историско-географската област Мрвачко во Егејска и Пиринска Македонија го носи името на македонската етнографска група Мрваци, така наречени поради трошките и правот врз нивната облека бидејќи се занимавале со рударство?
...дека Општина Прилеп е најголемата општина во Македонија по површина?
... дека едноотворните (клунарите и клунестите ежови) се единствените цицачи што несат јајца?
...дека во Африка има дури 535 јазици од групата банту?
...дека руската песна „Калинка“ не е изворна народна песна, туку композиција на Иван Ларионов од 1860 г.?
... дека според едно старо предание, во реката Брегалница, на подножјето на Плачковица живеел воден змеј, кој имал задача од пајонските кралеви да го брани Светиот Град од непријателите?
... дека Јелоустоун е првиот национален парк во светот, отворен во 1872 година?
... дека според една претпоставка, мегленското село Преб’диште е наречено по Пребонд, кнезот на македонските Словени?
... дека морската милја е единица за должина која изнесува околу една лачна минута географска должина долж некој меридијан?
... дека преспанското село Стење има 5 цркви и 6 археолошки наоѓалишта?

aрхива · предложете факт

На денешен ден…

Денес е 10 мај 2020 г.

Настани:

1497	Италијанскиот морепловец Америго Веспучи тргна на првото патување во новиот свет. Во текот на патувањето, вплови до бреговите на Хондурас и на Бразил и откри нов континент меѓу Европа и Азија, наречен по него Америка.
1503	Морепловецот Кристофер Колумбо прв ги забележува Кајманските Острови
1877	Романија прогласува независност од Отоманската империја
1989	Алпинистите Димитар Илиевски (35) од Битола, Виктор Грошељ (36) од Љубљана и Стипе Божиќ (37) од Сплит го освоија највисокиот врв на светот, Монт Еверест. Притоа загина Димитар Илиевски.

Родени:

1731	Виктор Луј — француски архитект, добитник на Римската награда.
1748	Луј Жан Пјер Вјејо — француски орнитолог.
1876	Иван Цанкар — словенечки писател, поет, раскажувач, драматург и публицист.
1878	Густав Штрасеман — германски канцелар.
1879	Симон Петљура — украински политички деец.
1899	Фред Астер — американски глумец и танчер.
1924	Јулија Друнина — советска и руска поетеса.
1931	Еторе Скола — италијански режисер.
1937	Тамара Прес — советска атлетичарка.
1938	Мануел Сантана — шпански тенисер.
1949	Мјуча Прада — италијанска модна креаторка.
1952	Слај Данбар — јамајски реге-музичар.
1957	Фил Мер — американски скијач.
1957	Стив Мер — американски скијач.
1957	Џавит Асани — македонски политичар и поранешен член на ОНА.
1958	Влада Дивљан — српски и југословенски рок музичар.
1960	Боно — ирски пејач, член на рок-групата „У2“ (U2).
1960	Мерлин Оти — јамајско-словенечка атлетичарка.
1966	Џонатан Едвардс — англиски атлетичар.
1969	Денис Беркамп — холандски фудбалер.
1980	Кирил Лазаров — македонски ракометар.
1988	Адам Лалана — англиски фудбалер.
1991	Џанмарко Ѕигони — италијански фудбалер.
1991	Тим Веленс — белгиски велосипедист.
1995	Миси Френклин — американска пливачка.

Починале:

1509	Катерина Сфроца — грофица од Форли.
1774	Луј XV — крал на Франција.
1889	Михаил Салтиков-Шчедрин — руски писател и новинар.
1964	Михаил Ларионов — руски сликар.
1969	Томо Смилјаниќ - Брадина — македонски и српски етнограф.
1975	Атанас Великов Атанасов — македонски борец.
1977	Џоана Крафорд — американска артистка.
1979	Антун Аугустинчиќ — југословенски и хрватски вајар.
1980	Калман Конрад — унгарски фудбалер.
1989	Димитар Илиевски - Мурато — македонски алпинист.
1989	Доминик Татарка — словачки писател.
1994	Клинт Брукс — американски литературен критичар.
2006	Александар Зиновјев — руски филозоф, социолог, есеист и книжевен сатиричар.
2006	Џон Хикс — американски џез-музичар.
2008	Лејла Генчер — турска оперска пејачка.

Што е Википедија?

Википедија е енциклопедија напишана преку соработка на многу од нејзините читатели. Таа е посебен вид на мрежно место, наречено вики, што го прави придонесот кон неа брз и лесен.

Сакате да помогнете?
Започнете со нашиот вовед!

Содржина и помош

почетен курс · помош · кратко упатство · превод на статија · вашата прва статија · селска чешма · викисредби · начела и напатствија · категориски индекс · избрана содржина · добри статии · нови статии · потребни статии

Тематски портали

Природни науки
астрономија · биологија · геологија · екологија · информатика · математика ·
логика · медицина · физика · хемија

Општествени науки
археологија · економија · историја · митологија · политика · право · психологија · социологија · филозофија

Географија
Европа · Јужна Америка · Азија · Африка · Северна Америка · Антарктик · Океанија

Технологија и применети науки
индустрија · семрежје · инженерство · земјоделство · општење · образование · транспорт

Уметност и култура
архитектура · мода · јазици · кулинарство · ликовна уметност · книжевност · музика · религија · спорт · драмска уметност · телевизија · филмска уметност

Други области

Селска чешма — Централниот форум за дискусија на Википедија, место каде што можете да поставувате прашања и да давате коментари.
Портал на заедницата — Проекти, ресурси и активности за сите кои сакаат да се вклучат во проектот.
На други јазици — Википедија е повеќејазичен проект - освен на македонски, Википедија е достапна и на 299 други јазици.

Збратимени проекти

Википедија е проект на фондацијата Викимедија — непрофитна организација, која опфаќа и други проекти:

	Ризница Складиште на слики, снимки и други мултимедијални содржини
	Викивести Вести со права за слободна употреба
	Викиречник Речник и лексикон
	Викицитат Збирка на цитати
	Викикниги Учебници и прирачници со права за слободна употреба
	Викиизвор Библиотека на дела со права за слободна употреба
	Викивидови Именик на видови
	Викиуниверзитет Материјали и активности за учење со права за слободна употреба
	Мета-вики Усогласување на проектот „Викимедија“
	Википодатоци База на слободни знаења
	Википатување Отворен туристички водич