1899
Przejdź do nawigacji
Przejdź do wyszukiwania
Rok 1899 / MDCCCXCIX
stulecia: XVIII wiek ~
XIX wiek ~
XX wiek
dziesięciolecia:
1860–1869 •
1870–1879 •
1880–1889 •
1890–1899
• 1900–1909
• 1910–1919
• 1920–1929
lata: 1889 «
1894 «
1895 «
1896 «
1897 «
1898 «
1899
» 1900
» 1901
» 1902
» 1903
» 1904
» 1909
Wydarzenia w Polsce[edytuj | edytuj kod]
- 27 marca – w Warszawie założono pierwsze stowarzyszenie elektrotechniczne.
- 22 kwietnia – położono kamień węgielny pod budowę Hotelu Bristol w Warszawie.
- 12 maja – w Grudziądzu wyjechał na trasę pierwszy tramwaj elektryczny.
- 31 maja – powstało Muzeum Historyczne Miasta Krakowa.
- 7 czerwca – uruchomiono Kopalnię Węgla Kamiennego Grodziec w Będzinie.
- 15 lipca – odbył się ślub Józefa Piłsudskiego i Marii Juszkiewicz.
- Wrzesień – powstała największa w Polsce fabryka celulozy we Włocławku, która upadła w maju 1994 (Fabryka Celulozy – Włocławek).
- Październik – rada miejska w Bielsku opublikowała przygotowany przez Maxa Fabianiego plan regulacji urbanistycznej miasta.
- 25 października – otwarto linię kolejową Kraków–Zakopane.
- 1 listopada – otwarto linę kolejową Łeba–Lębork.
- 26 listopada – otwarto Muzeum Przemysłu Artystycznego i Starożytności we Wrocławiu.
- 22 grudnia – otwarcie linii kolejowej Stryj – Chodorów (dł. 40,64 km), należącej do Austriackich Linii Kolejowych.
- 23 grudnia – uruchomiono wodociągi miejskie w Grudziądzu.
- Wprowadzenie do szkół średnich obowiązkowych zajęć wychowania fizycznego i opieki lekarza szkolnego, na wniosek Henryka Jordana.
- Rozpoczęto wydawać w Łodzi pierwsze fachowe czasopismo medyczno-społeczno „Czasopismo Lekarskie”.
Wydarzenia na świecie[edytuj | edytuj kod]
- 17 stycznia – Wyspa Wake stała się terytorium zależnym Stanów Zjednoczonych.
- 19 stycznia – Wielka Brytania i Egipt podpisały konwencję o kondominium (wspólnych rządach) w Sudanie.
- 23 stycznia – Emilio Aguinaldo został pierwszym prezydentem Filipin.
- 4 lutego:
- na Filipinach wybuchło antyamerykańskie powstanie pod wodzą Emilio Aguinaldo.
- założono niemiecki klub piłkarski Werder Brema.
- 12 lutego – Hiszpania sprzedała Niemcom swoje kolonie na Pacyfiku – Karoliny, Mariany Północne i Palau.
- 16 lutego – założono islandzki klub piłkarski Reykjavíkur.
- 18 lutego – Émile François Loubet został prezydentem Francji.
- 2 marca – USA: w stanie Waszyngton utworzono Mount Rainier National Park.
- 6 marca – w Niemczech dokonano rejestracji aspiryny firmy Bayer.
- 8 marca – założono klub piłkarski Eintracht Frankfurt.
- 12 marca – Finlandia: na zamarzniętą powierzchnię Morza Bałtyckiego spadł meteoryt kamienny Bjurböle.
- 14 marca:
- po ponad roku uwięzienia u wybrzeży Antarktydy statek badawczy Belgica został uwolniony przez załogę dzięki wykuciu kanału w lodzie.
- w finale Pucharu Stanleya sezonu 1898/1899, Montreal Shamrock pokonał Queen’s University 6:2.
- 17 marca:
- amerykański astronom William Henry Pickering odkrył Febe, jeden z księżyców Saturna.
- po raz pierwszy wykorzystano łączność radiową do wezwania pomocy w sytuacji zagrożenia na morzu.
- 21 marca – Wielka Brytania i Francja zawarły konwencję rozgraniczającą ich terytoria w rejonie jeziora Czad i dorzeczu górnego Nilu.
- 27 marca – wojna filipińsko-amerykańska: zwycięstwo wojsk amerykańskich w bitwie nad rzeką Marilao.
- 29 marca – pionier radia Guglielmo Marconi dokonał pierwszego przekazu za pomocą telegrafu bezprzewodowego między Wielką Brytanią a kontynentem.
- 30 marca – 105 osób zginęło po zatonięciu brytyjskiego parowca SS „Stella” u wybrzeży Wysp Normandzkich.
- 31 marca:
- francuski astronom Jérôme Eugène Coggia odkrył planetoidę (444) Gyptis.
- w stolicy Jamajki Kingston wyjechał na trasę pierwszy tramwaj elektryczny.
- 1 kwietnia – na ulice Ołomuńca wyjechały pierwsze tramwaje elektryczne.
- 6 kwietnia – w Moskwie wyjechały na trasę pierwsze tramwaje elektryczne.
- 8 kwietnia – w USA wykonano karę śmierci na Marcie Place, pierwszej kobiecie straconej na krześle elektrycznym.
- 11 kwietnia – Stany Zjednoczone przejęły kontrolę nad Filipinami, Guamem i Portoryko.
- 23 kwietnia:
- Gheorghe Cantacuzino został premierem Rumunii.
- założono szwedzki klub piłkarski IFK Malmö.
- 29 kwietnia:
- poświęcono cerkiew Objawienia Pańskiego w Petersburgu.
- (lub 1 maja) Belg Camille Jenatzy jako pierwszy przekroczył na pojeździe elektrycznym La Jamais Contente barierę 100 km/h.
- 3 maja – w Budapeszcie został założony klub sportowy Ferencvárosi TC.
- 13 maja – założono brazylijski klub piłkarski Vitória Salvador.
- 14 maja – w Montevideo założono Club Nacional de Football.
- 18 maja – na filipińskiej wyspie Mindanao powstała Republika Zamboangi.
- 18 maja-29 lipca – międzynarodowa konferencja pokojowa w Hadze z udziałem 26 państw. Jej przedmiotem było ograniczenie zbrojeń w Europie. Utworzono Stały Trybunał Arbitrażowy.
- 1 czerwca – na ulice Uścia nad Łabą wyjechały pierwsze tramwaje elektryczne.
- 4 czerwca – w niemieckim Weimarze uruchomiono komunikację tramwajową.
- 12 czerwca – firma Renault zaprezentowała w Paryżu swój pierwszy pojazd, Typ A.
- 29 czerwca – uruchomiono komunikację tramwajową w czeskim Pilźnie.
- 11 lipca – został założony koncern motoryzacyjny FIAT.
- 29 lipca – podpisano trzy pierwsze konwencje haskie.
- 10 sierpnia – założono norweski klub piłkarski Viking FK.
- 13 września:
- brytyjski geograf Halford John Mackinder dokonał pierwszego wejścia na górę Kenia.
- pierwsza w historii amerykańska śmiertelna ofiara wypadku samochodowego: 68-letni agent nieruchomości Henry Bliss zginął potrącony na ulicy w Nowym Jorku.
- 19 września – prezydent Francji Émile François Loubet ułaskawił Alfreda Dreyfusa, skazanego niesłusznie za szpiegostwo na rzecz Niemiec.
- 11 października – wybuchła II wojna burska.
- 26 października – w Wiedniu odbyła się premiera operetki Wiedeńska krew Johanna Straussa (syna).
- 13 listopada – odbyło się pierwsze publiczne wykonanie hymnu Litwy.
- 23 listopada – II wojna burska: bitwa pod Belmont.
- 28 listopada – II wojna burska: zwycięstwo wojsk brytyjskich w bitwie nad Modder River.
- 29 listopada – został założony kataloński klub piłkarski (później sportowy) FC Barcelona.
- 10 grudnia – II wojna burska: zwycięstwo wojsk brytyjskich w bitwie pod Stormbergiem.
- 15 grudnia – II wojna burska: zwycięstwo wojsk burskich w bitwie pod Colenso.
- 16 grudnia – został założony włoski klub piłkarski A.C. Milan.
- 21 grudnia – ukazało się pierwsze wydanie rosyjskiego tygodnika ilustrowanego Ogoniok.
- 23 grudnia – Niemcy otrzymały koncesję na budowę kolei bagdadzkiej.
- 30 grudnia – w Glasgow otwarto stadion Ibrox Park.
- Podpisano umowę rosyjsko-angielską o delimitacji 2 sfer działalności (wpływów): sfera rosyjska na północ od Wielkiego Muru, sfera angielska na południe od Wielkiego Muru.
- Opublikowano książkę Th. Veblena (Norwega z pochodzenia) Teoria klasy próżniaczej.
- Wielka Brytania udzieliła Japonii dużej pożyczki. Rząd japoński przygotowywał się do ewentualnego konfliktu zbrojnego z Rosją.
- Argentyna wygrała spór z Chile o obszar Atakama i pozyskała terytorium Los Andes.
- W Windsorze zawarto tajny układ pomiędzy Wielką Brytanią a Portugalią. Zawierał brytyjskie gwarancje dla kolonii portugalskich oraz prawo tranzytu wojsk brytyjskich przez afrykańskie kolonie Portugalii.
- Zawarto trójstronny układ pomiędzy Argentyną, Brazylią i Chile o polubownym załatwianiu sporów i rozbrojeniu.
- W Szwecji utworzono pierwszą organizację spółdzielczą, która prowadziła działalność handlową oraz produkcyjną.
- Francja podpisała z Rosją konwencję militarną.
- Niemcy odkupiły od Hiszpanii pacyficzne archipelagi: Karoliny i Mariany.
- We Włoszech rozegrano 8 wyścigów samochodowych. 16-letni Ettore Bugatti, startujący na trójkołowym Prinetti-Stucchi odnosi wielki sukces wygrywając aż 4 wyścigi.
- Archipelag wysp Samoa podzielono pomiędzy USA i Niemcy.
- Automobilklub Francuski zorganizował najdłuższy z rozegranych wyścigów. 2173 km trasa Tour de France prowadziła dookoła kraju. Triumfował R.de Knyff kierujący samochodem Panhard.
- Bank Niemiecki powołał do życia konsorcjum dla finansowania poszukiwań złota w Afryce Południowej.
Urodzili się[edytuj | edytuj kod]
- 3 stycznia – Johan Hin, holenderski żeglarz, medalista olimpijski (zm. 1957)
- 4 stycznia – Hakon Reuter, szwedzki żeglarz, olimpijczyk (zm. 1969)
- 6 stycznia – Alphonse Castex, francuski rugbysta, medalista olimpijski (zm. 1969)
- 7 stycznia – Francis Poulenc, francuski kompozytor (zm. 1963)
- 10 stycznia – Edward Turkington, amerykański urzędnik i sportowiec, medalista olimpijski (zm. 1996)
- 13 stycznia:
- Wanda Gentil-Tippenhauer, polska malarka, miłośniczka Tatr i narciarstwa (zm. 1965)
- Alfred Urbański, polski ekonomista, polityk, premier rządu RP na uchodźstwie (zm. 1983)
- 15 stycznia - Julian Kubiak, polski działacz komunistyczny i związkowy, polityk, poseł na Sejm Ustawodawczy (zm. 1983)
- 17 stycznia – Al Capone, amerykański mafioso pochodzenia włoskiego (zm. 1947)
- 31 stycznia – Helena Gasperska-Krygier, polska działaczka komunistyczna (zm. 1969)
- 7 lutego – René Crabos, francuski rugbysta, medalista olimpijski (zm. 1964)
- 8 lutego – Jan Kazimierz Dorawski, polski lekarz rentgenolog, taternik i alpinista (zm. 1975)
- 14 lutego – Stefan Niewiadomski, polski działacz komunistyczny i oficer UB (zm. 1957)
- 15 lutego – Georges Auric francuski kompozytor i krytyk muzyczny (zm. 1983)
- 21 luty – Aleksander Rombowski, polski pedagog, filolog i historyk (zm. 1965)
- 23 lutego – Erich Kästner, niemiecki pisarz (zm. 1974)
- 4 marca - Józef Bilewski, polski lekkoatleta, kulomiot i dyskobol, kapitan (zm. 1940)
- 8 marca - Jan Ciecierski, polski aktor
- 11 marca – Fryderyk IX Glücksburg, król Danii (zm. 1972)
- 16 marca – Julia Rodzińska, polska dominikanka, męczennica, błogosławiona katolicka (zm. 1945)
- 27 marca – Gloria Swanson, amerykańska aktorka (zm. 1983)
- 29 marca – Ławrientij Beria, szef NKWD (zm. 1953)
- 10 kwietnia – Ewa Szelburg-Zarembina, polska pisarka (zm. 1986)
- 11 kwietnia – Clément Dupont, francuski rugbysta, medalista olimpijski (zm. 1993)
- 13 kwietnia:
- Bolesław Orliński, polski pilot myśliwski i doświadczalny (zm. 1992)
- Karolina Beylin, polska pisarka, dziennikarka i tłumaczka (zm. 1977)
- 16 kwietnia
- Osman Achmatowicz, polski chemik pochodzenia tatarskiego (zm. 1988)
- Helena Roj-Kozłowska, polska pisarka, koronczarka (zm. 1955)
- 22 kwietnia – Vladimir Nabokov, rosyjski pisarz (zm. 1977)
- 23 kwietnia – Franciszek Sendra Ivars, hiszpański duchowny katolicki, męczennik, błogosławiony (zm. 1936)
- 29 kwietnia – Duke Ellington, afroamerykański pianista i kompozytor (zm. 1974)
- 1 maja – Witold Doroszewski, polski językoznawca, leksykograf (zm. 1976)
- 10 maja:
- Fred Astaire, amerykański aktor i tancerz (zm. 1987)
- Jan Grzegorczyk, burmistrz Ozorkowa (zm. 1969)
- 11 maja – Sára Salkaházi, węgierska zakonnica uhonorowana tytułem Sprawiedliwy wśród Narodów Świata, błogosławiona katolicka (zm. 1944)
- 14 maja – Pierre Petiteau, francuski rugbysta, medalista olimpijski (zm. 1974)
- 22 maja – Oskar Hammelsbeck, niemiecki pedagog (zm. 1975)
- 24 maja – Henri Michaux, belgijski pisarz, malarz (zm. 1984)
- 5 czerwca – Ernesto Cofiño, gwatemalski lekarz pediatra, Sługa Boży Kościoła katolickiego (zm. 1991).
- 12 czerwca:
- Weegee, właściwie Arthur Fellig, amerykański fotograf i dziennikarz (zm. 1968)
- Anni Albers, amerykańska projektantka tkanin i graficzka (zm. 1994)
- 23 czerwca – Clarence Hammar, szwedzki żeglarz, medalista olimpijski (zm. 1989)
- 26 czerwca – Maria Romanowa, wielka księżna rosyjska, córka ostatniego cesarza Rosji Mikołaja II, zamordowana wraz z rodziną przez Czeka w 1918; święta prawosławna
- 8 lipca – Trankwilin Ubiarco Robles, meksykański duchowny katolicki, męczennik, święty (zm. 1928)
- 20 lipca - Czesław Wycech, polski działacz ruchu ludowego, polityk, historyk, marszałek Sejmu PRL (zm. 1977)
- 21 lipca – Ernest Hemingway, amerykański pisarz (zm. 1961)
- 26 lipca – Édouard Bader, francuski rugbysta, medalista olimpijski (zm. 1983)
- 28 lipca – Wawrzyniec Staliński, polski piłkarz, reprezentant Polski (zm. 1985)
- 14 sierpnia – Adolphe Bousquet, francuski rugbysta, medalista olimpijski (zm. 1972)
- 13 sierpnia – Alfred Hitchcock, brytyjski reżyser i producent filmowy (zm. 1980)
- 18 sierpnia – Jan Hynek, polski hutnik i działacz komunistyczny (zm. 1973)
- 24 sierpnia – Jorge Luis Borges, argentyński pisarz, poeta i eseista (zm. 1986)
- 13 września – Corneliu Codreanu, rumuński polityk (zm. 1938)
- 13 września – Grzegorz (Peradze), gruziński duchowny, święty prawosławny, teolog, zabity w obozie Auschwitz (zm. 1942)
- 21 września – Juliusz Paweł Schauder, polski matematyk, przedstawiciel lwowskiej szkoły matematycznej (zm. 1943)
- 28 września – Jerzy Rajmund Vargas González, meksykański męczennik, błogosławiony katolicki (zm. 1927)
- 29 września
- Jan Rzepecki, polski oficer, pułkownik, historyk (zm. 1983)
- Stanisław Wójtowicz, polski polityk, działacz ludowy (zm. 1936)
- 4 października:
- Lou Hunter, amerykański sportowiec, medalista olimpijski
- Franz Jonas, austriacki polityk, prezydent Austrii w latach 1965-1974 (zm. 1974)
- 5 października – Marcus Wallenberg, szwedzki żeglarz, olimpijczyk (zm. 1982)
- 9 października – Petrus Beukers, holenderski żeglarz, medalista olimpijski (zm. 1981)
- 19 października – Miguel Ángel Asturias, gwatemalski pisarz i poeta, laureat Nagrody Nobla (zm. 1974)
- 8 listopada – Jerzy Mieczysław Rytard, pisarz polski, autor utworów głównie o tematyce podhalańskiej i tatrzańskiej (zm. 1970)
- 13 listopada – Tadeusz Kulisiewicz, polski grafik i rysownik (zm. 1988)
- 18 listopada – Sten Abel, norweski żeglarz, medalista olimpijski (zm. 1989)
- 20 listopada:
- Dudley DeGroot, amerykański sportowiec i trener, medalista olimpijski
- Alicja Jadwiga Kotowska, polska zakonnica, męczennica, błogosławiona Kościoła rzymskokatolickiego (zm. 1939)
- Feliks Stroiński, polska ofiara represji stalinowskich (zm. 1948)
- 24 listopada – Georg Lindahl, szwedzki żeglarz, olimpijczyk (zm. 1970)
- 25 listopada
- Tadeusz Białoszczyński, polski aktor (zm. 1979)
- Jack Brownlie, nowozelandzki rugbysta (zm. 1972)
- 29 listopada – Hryhorij Kosynka (ukr. Григоpій Косинка), ukraiński pisarz i tłumacz, jeden z przedstawicieli rozstrzelanego odrodzenia (zm. 1934)
- 8 grudnia – François Borde, francuski rugbysta, medalista olimpijski (zm. 1987)
- 9 grudnia – Józef Dionizy Ludwik Padilla Gómez, meksykański męczennik, błogosławiony katolicki (zm. 1927)
- 15 grudnia – Euzebia Palomino Yenes, hiszpańska salezjanka, błogosławiona katolicka (zm. 1935)
- 25 grudnia – Humphrey Bogart, aktor amerykański (zm. 1957)
- 28 grudnia:
- Arnoud van der Biesen, holenderski żeglarz, medalista olimpijski (zm. 1968)
- Eugeniusz Bodo, polski aktor (zm. 1943)
- Bohdan Biłynśkyj – ukraiński polityk i działacz spółdzielczy (zm. ?)
- Wincenty Birkenmajer, polski taternik, polonista, nauczyciel gimnazjalny, poeta (zm. 1933)
- Georges Herpin, francuski żeglarz, olimpijczyk
Zmarli[edytuj | edytuj kod]
- 3 lutego – Juliusz Kossak, polski malarz, rysownik i ilustrator (ur. 1824)
- 18 lutego – Marius Sophus Lie, norweski matematyk (ur. 1842)
- 25 lutego – Paul Reuter, pochodzący z Niemiec brytyjski dziennikarz i założyciel Agencji Informacyjnej Reuters (ur. 1816)
- 2 marca – Ernest Malinowski, polski inżynier budownictwa, budowniczy kolei w Peru, profesor Uniwersytetu w Limie (ur. 1818)
- 8 kwietnia – Martha M. Place, pierwsza kobieta, która zginęła na krześle elektrycznym (ur. 1854 lub 1855)
- 14 kwietnia – Matthew McEwan, szkocki rugbysta i sędzia sportowy (ur. 1865)
- 19 kwietnia – Stanisław Kierbedź, polski budowniczy (ur. 1810)
- 19 maja – Henry Twynam, angielski rugbysta (ur. 1853)
- 3 czerwca
- Auguste Baud-Bovy, szwajcarski artysta malarz (ur. 1848)
- Johann Strauss (syn), austriacki kompozytor (ur. 1825)
- 8 czerwca – Maria od Boskiego Serca Jezusa, niemiecka zakonnica, mistyczka, błogosławiona katolicka (ur. 1863)
- 10 października – Maria Angela, właśc. Zofia Kamila Truszkowska, założycielka Zgromadzenia Sióstr Felicjanek, błogosławiona katolicka (ur. 1825)
- 18 września – Włodzimierz Dzieduszycki, hrabia, polski przyrodnik, mecenas nauki i kultury (ur. 1825)
- 26 września – Kaspar Stanggassinger, niemiecki redemptorysta, błogosławiony katolicki (ur. 1871)
- 31 października – George Thomson, angielski rugbysta (ur. ok. 1857)
- 5 listopada – Franciszek Jan Smolka, polski prawnik, twórca Kopca Unii Lubelskiej we Lwowie (ur. 1810)
- 9 listopada – María del Carmen od Dzieciątka Jezus, hiszpańska zakonnica, założycielka Franciszkanek Najświętszego Serca, błogosławiona katolicka (ur. 1834)
- 16 listopada – Vincas Kudirka, litewski poeta, kompozytor i działacz narodowy (ur. 1858)
- 1 grudnia – Maria Klara od Dzieciątka Jezus, portugalska zakonnica, założycielka Franciszkanek Szpitalnych od Niepokalanego Poczęcia, błogosławiona katolicka (ur. 1843)
- 2 grudnia – Miklós Szontagh, węgierski lekarz, botanik, turysta, taternik, myśliwy (ur. 1843)
- 22 grudnia – Dwight L. Moody, amerykański kaznodzieja i wydawca protestancki (ur. 1837)
- 31 grudnia – Karl Millöcker, austriacki kompozytor (ur. 1842)
Święta ruchome[edytuj | edytuj kod]
- Tłusty czwartek: 9 lutego
- Ostatki: 14 lutego
- Popielec: 15 lutego
- Niedziela Palmowa: 26 marca
- Pamiątka śmierci Jezusa Chrystusa: 26 marca
- Wielki Czwartek: 30 marca
- Wielki Piątek: 31 marca
- Wielka Sobota: 1 kwietnia
- Wielkanoc: 2 kwietnia
- Poniedziałek Wielkanocny: 3 kwietnia
- Wniebowstąpienie Pańskie: 11 maja
- Zesłanie Ducha Świętego: 21 maja
- Boże Ciało: 1 czerwca
