Iosrael
 |
Ní mór an t-alt seo a ghlanadh, ionas go mbeidh caighdeán níos fearr ann.
Tar éis duit an t-alt a ghlanadh, is féidir leat an teachtaireacht seo a bhaint de. Féach ar Conas Leathanach a Chur in Eagar agus an Lámhleabhar Stíle le fáil amach faoin dóigh cheart le feabhas a chur ar alt ciclipéide. |
| |||||
| Mana: - | |||||
| Amhrán náisiúnta: Hatikvah | |||||
| |||||
| Príomhchathair | Iarúsailéim1 31°47′ Thuaidh 35°13′ Thoir | ||||
| An chathair is mó | Iarúsailéim | ||||
| Teangacha oifigiúla | Eabhrais, Araibis | ||||
| Rialtas | Reuven Rivlin Benjamin Netanyahu | ||||
| Neamhspleáchas |
14 Bealtaine 1948 | ||||
| Achar • San iomlán • Uisce (%) |
20,770 km² (96ú) ~2% | ||||
| Daonra • Meas. ó 2017 • Daonáireamh 2008 • Dlús |
8,695,740 (97ú) 7,412,200 392/km² (34ú) | ||||
| OTI (PCC) • San iomlán • An duine |
Meas. ó 2005 $163.45 billiún (52ú) $22,944 (32ú) | ||||
| Airgeadra | Sheqel nua Iosraeil (₪) (ils)
| ||||
| Crios ama • Samhradh (CSL) |
(UTC+2) (UTC+3) | ||||
| Fearann Idirlín | .il | ||||
| Glaochód | +972
| ||||
| 1. Tá cur ina choinne | |||||
Tír sa Meánoirthear, ar bhruach thoir na Meánmhara é Iosrael. Bhí daonra de 8,4 milliún duine sa tír sa bhliain 2006.
Daoine[cuir in eagar | athraigh foinse]
Tá móramh Giúdach in Iosrael, agus is stát Giúdach é.[1] Ach bíonn lucht mór Arabach sa tír, maraon le mionlaigh eile. Tá dlúthbhaint ag tailte na bPalaistíneach le hIosrael maidir le cúrsaí airgid agus polaitíochta, mar go n-oibríonn an-chuid Palaistíneach in Iosrael, agus go bhfuil na céadta coilíneachtaí curtha ar bun ag Iosraelaigh den aicme chrua a dteastaíonn uathu seilbh a ghlacadh go hiomlán ar an 'Iosrael stairiúil'.
Ar 8 Nollaig 2017, d'fhógair Uachtarán Stáit Aontaithe Mheirceá, Donald Trump, go raibh na Stáit Aontaithe chun aitheantas a thabhairt feasta go hIarúsailéim mar phríomhchathair Iosrael[2].
Tíreolas[cuir in eagar | athraigh foinse]
Is í an Mhuir Mharbh an áit is ísle ar domhain, agus téann a lán ann le snámh, rud atá an-éasca, ós rud é go bhfuil an t-uisce trom le salann. Tá dún Masada fós le feiceáil, áit ar fhan buíon Giúdach a bhí ag cur i gcoinne na Rómhánach ar feadh trí bliana, gur mharaigh siad iad féin ar dheireadh. Tógann sé trí huair a chloig dul go dtí an mullach, nó is féidir dul le carr-chábla.
Stair[cuir in eagar | athraigh foinse]
De réir an Bhíobla, thug Maois na hIosraeilítigh go dtí an tír seo tar éis 40 bliain sa bhfásach. Bhí géarleanúint ar na hIosraeilítigh le linn dóibh bheith i ngéibheann ag na Bablónaigh, agus arís cuireadh chun siúil iad tar éis am Chríost, nuair a leagadh an dara Teampall. Níor fhan ach an-bheagán díobh sa tír go dtí gur thosaigh buíon bheag ag filleadh ag deireadh an 19ú haois.
Ar an 2 Samhain 1917, tharla an "Balfour Declaration": d'fhógair an Rúnaí Gnóthaí Eachtracha sa Bhreatain, Arthur Balfour ag an am, go mbunófaí stát Giúdach sa Phalaistín.
Ar 14 Bealtaine 1948, d'fhógair rialtas Iosrael go foirmeálta go raibh neamhspleáchas bainte amach aige.[3]
Cogadh na Sé Lá[cuir in eagar | athraigh foinse]
Ar an 5 Meitheamh 1967, rinne an Iosrael ionsaí ar an Éigipt. Cuireadh tús le Cogadh na Sé Lá.
Stádas polaitiúil Iosrael[cuir in eagar | athraigh foinse]
Tosóidh Iosrael ag tarraingt amach ó Stráice Gaza i samhradh na bliana 2005, de réir ráitis a chuir Airiél Searón, Príomh-aire Iosrael amach i Meán Fómhair, 2004.
Tagairtí[cuir in eagar | athraigh foinse]
- ↑ Gadi Taub (2019-04-19). "Opinion Yes, the Nation-state of the Jewish People" (en). Haaretz. Dáta rochtana: 2019-05-14.
- ↑ https://www.rte.ie/news/nuacht/2017/1208/926000-na-milte-pailistineach-pairteach-in-agoidi-inniu/
- ↑ "Israeli Declaration of Independence" (in en) (2019-05-14). Wikipedia.
