Marcin Rożek
Marcin Rożek (ur. 8 listopada 1885 w Kosieczynie koło Zbąszynka[1], zm. 19 maja 1944[2] w Auschwitz-Birkenau), polski rzeźbiarz i malarz, profesor Szkoły Sztuk Zdobniczych w Poznaniu.
Życiorys[edytuj | edytuj kod]
W 1893 wraz z rodziną przeniósł się do Wolsztyna. W 1900 rozpoczął w Poznaniu naukę zawodu kamieniarza. W 1904 Towarzystwo Naukowej Pomocy im. Karola Marcinkowskiego przyznało mu stypendium, dzięki któremu mógł studiować w szkole rzemiosł artystycznych w Berlinie; kształcił się również w Akademii Sztuk Pięknych w Monachium (1905-1909) i Paryżu (1909-1911). W 1913 osiadł w Poznaniu. Uczestniczył w powstaniu wielkopolskim[1] w oddziałach Ignacego Mielżyńskiego.
Po 1919 był aktywnym uczestnikiem życia kulturalnego Poznania. Współtworzył grupę artystów wielkopolskich "Plastyka" oraz wykładał w poznańskiej Szkole Sztuk Zdobniczych (stanowiącej później podstawę Akademii Sztuk Pięknych). W 1933[1] albo w 1934 przeniósł się do Wolsztyna, gdzie pracował do wybuchu II wojny światowej[1]. Ukrywał się przed aresztowaniem, został jednak zatrzymany przez Niemców w Tarnowie Podgórnym w 1941 i uwięziony w Forcie VII w Poznaniu; w lipcu 1943 przewieziony do niemieckiego obozu koncentracyjnego KL Auschwitz za odmowę stworzenia rzeźby Adolfa Hitlera[1], gdzie niespełna rok później zmarł.
Niektóre prace[edytuj | edytuj kod]
- rzeźby:
- relief św. Antoniego Padewskiego w Biskupicach Ołobocznych (1919)
- pomnik Siewcy w Luboniu koło Poznania (1923)
- pomnik Fryderyka Chopina w Poznaniu (1923)
- pomnik Matki Boskiej Królowej Korony Polskiej w Kartuzach (1927, zniszczony w 1939, zrekonstruowany w 1945[3])
- pomnik Bolesława Chrobrego w Gnieźnie (1929, zniszczony w 1939)
- Symbole Przemysłu, Rolnictwa i Leśnictwa na Powszechnej Wystawie Krajowej w Poznaniu (1929, zniszczone w 1939)
- rzeźby świętych w ołtarzu Serca Jezusowego w konkatedrze św. Stanisława w Ostrowie Wlkp. (1930)
- Figura Kata na pręgierzu w Poznaniu (1925)
- obrazy:
- Sjesta (1921)
- Piast witający gości (1935)
- cykl Apokalipsy (1937-1939)
W 1968 władze miasta Wolsztyna – w oparciu o prywatną kolekcję i dzięki szczodrobliwości siostry Marcina Rożka, Jadwigi – utworzyły muzeum jego imienia. We wnętrzach charakterystycznych dla lat 30. znajduje się ekspozycja stała poświęcona życiu i twórczości Marcina Rożka, a dwie sale przeznaczone są na wystawy czasowe. Muzeum upamiętnia także urodzonego w Wolsztynie filozofa i matematyka Józefa Marię Hoene-Wrońskiego.
Przypisy[edytuj | edytuj kod]
- ↑ a b c d e Paweł Anders: Jeziora Wolsztyńsko-Zbąszyńskie. Warszawa: Wydawnictwo PTTK "Kraj", 1989, s. 86. ISBN 83-7005-113-8. (pol.)
- ↑ Haeftlings Krankenbau Auschwitz I - Block 20
- ↑ Pomnik Matki Boskiej w Kartuzach ma już 90 lat - muzeum przypomina jego historię, Kartuzy.info, 14 sierpnia 2017 [dostęp 2020-03-07].
