انگریزی
| انگریزی | |
 | |
| بولن والے دیس: | پاکستان، ھندستان، برطانیہ، کینیڈا، آسٹریلیا، نیوزی لینڈ، تے امریکہ |
| بولن والے: | 35 کروڑ لوک |
| بولی ٹبر: | ہند یورپی بولیاں |
| لپی: | رومن |
| دنیا چ بولن والیاں دا نمبر: | 3 واں |
| سرکاری بولی: | 53 دیساں وچ |
انگریزی اک لیندی جرمن بولی اے جیہڑی پہلی واری اینگلو سیکسن انگلینڈ وج بولی گئی سی تے ہن ایہ دنیا دے اک وڈے تھاں تے بولی جاندی اے۔ ایہ 375 ملین لوکاں دی ماں بولی اے تے کئی ازاد دیساں امریکہ، کینیڈا، اسٹریلیا، نیوزیلینڈ، برطانیہ تے کریبین دیساں دے لامت لوکاں دی پہلی بولی اے۔ ایہ چینی تے ہسپانوی مگروں تیجی وڈی ماں بولی اے۔ ایہ دوجی بولی لئی چوکھی سکھی جانوالی سب توں وڈی بولی تے یورپی یونین، کئی کامن ویلتھ دیساں، یونائیٹڈ نیشنز تے کئی اداریاں دی سرکاری بولی اے۔
اے برطانیہ، کینیڈا، امریکہ، آسٹریلیا، نیوزی لینڈ دے لوکاں دی پہلی بولی اے تے اے کافی ساری دنیا تے دولت مشترکہ دے دیساں وچ اے بولی دوسری یا سرکاری بولی لئی ورتی جاندی اے۔
5ویں صدی وج رومی سلطنت دے ماڑے پین دو جرمن قبیلے اینگل تے سیکسن نے برطانیہ دے چڑھدے دکھنی تھاں تے مل ماریا تے اوہ جیہڑی بولی اپنے نال لیاۓ اوہ ویلے نال ودھی۔ برطانیہ دے ودھدے پسار تے 17ویں صدی توں 20ویں صدی دے وشکار تک دی سلطنت برطانیہ ہتھوں تے ایہدے پسار تھلے ایہ پھیلی تے تے اگے ودھویں ملن دی بولی بن گئی۔
اجکل دی انگریزی نوں دنیا دی پہلی عالمی بولی کیا جاندا اے۔ اینوں وڈی نی بلکہ سائنس ٹیکنالوجی ملن جلن، کاروبار، ریڈیو، سیاست تے ہوئی جعازاں دی ضروری بولی بن چکی اے۔ امریکہ دے عالمی طاقت بنن نال وی ایس بولی دے اگے ودن دیاں راہواں کھلیاں نیں۔
حصے
نیرکتا[لکھو]
بول انگریزی انگلش توں بنیا اے۔ تے انگلش جرمن قبیلے اینگل توں بنیا اے۔ انگلش جرمن قبیلے اینگل دی بولی سی۔ 450 تے 455 دے وشکارلے وریاں چ اینگل قبیلے نے دو ہور جرمن قبیلیاں سیکسن تے جوٹ نال رل کے رومی سلطنت دے صوبے برطانیہ تے ہلہ بولیا۔ جیڑیاں تھاواں تے اینگل قبیلے نے مل ماریا او اینگل لینڈ اخوایا تے مگروں تھوڑا جیا بدل کے انگلینڈ ہوگیا تے اوس قبیلے دی بولی اینگلش انگلش بن گئی۔
تریخ[لکھو]
انگریزی اک لیندی جرمن بولی اے جیہڑی پرانی سیکسن تے اینگلو فریزین توں بنی اے۔ اتلے لیندے جرمنی ڈینمارک تے نیدرلینڈز دے قبیلے ایہ بولیاں لے کے برطانیہ آۓ۔ اودوں تک برطانیہ چ کوئی سیلٹک بولی بولی جاندی سی جیدے تے کج رومن دا وی اثر سی۔ ایہناں جرمن قبیلیاں چ اک قبیلہ اینگل وی سی اودے ناں تے بولی دا ناں انگلش تے دیس دا ناں انگلیند پے گیا۔ پرانی انگریزی اوس ویلے انگلینڈ وچ بولیاں جانوالیاں کئی بولیاں دی اک ٹولی سی جیہڑیاں وکھریاں تھانواں تے بولیاں جا رغیاں سن۔ چ چوکھیاں ساریاں بولیاں سن پر اوناں چوں اک اگے آئی۔ جیہڑی کے لیندی سیکسن سی ایدے ج پہلی نظم بیولف لکھی کئی۔ ای بولی وچ دو تبدیلیاں ہوئیاں۔ پہلی 8ویں تے 9ویں صدی وچ جدوں ڈینمارک توں اک ہلہ بولیا گیا تے انکلینڈ تے چڑھدے پاسے دے تھاں تے مل ماریا کیا تے اوہدا ناں ڈین لآ بنیا۔ ایہھدے نال انگریزی بولی وچ پدھر وی آئی۔ دوجا ہلہ نارمنڈی فرانس توں کیتا گیا جدوں نارمناں 11ویں صدی وچ انگلینڈ تے مل ماریا۔ انگلینڈ دی سرکاری بولی کج چڑ لئی فرینج رئی۔ نارمناں دے انگریزاں نال میل جول نال جیہڑی بولی بنی اوہ نارمن انکریزی اخوائی۔ ایناں دو ہلیاں نیں انگریزی گریمر نوں پدھریاں کردتا تے نویں یا بدیسی بولاں دا انگریزی چ آنا اسان کردتا۔ اتلی پدھر دے لوک نارمن انگریزی بولدے سن تے دربار دی ایہو ای بولی سی۔ اینگلو نارمن یا اینگلو فرینچ فیر ماجھی انگریزی چ پلٹ گئی۔ اے اوہ بولی اے جیھدے چ چوسر نیں شاعری کیتی۔
نویں انگریزی دی نیو 1550 چ پئی۔ ایدے چ ولیم شکسپیر نے شاعری تے ڈرامے لکھے تے کنگ جیمز بائیبل لکھی گئی۔ انکریزی سلطنت برطانیہ دیاں کلونیاں چ دفتری بولی دے ول نال چلی۔۔ اینان کلونیاں چ برطانوی راج مکن تے وی انگریزی دا چلن ریا۔ کیوں جے ایناں دیساں کئی بولیاں بولیاں جاندیاں سن تے انکریزی ای ایس بولی سی جیہڑی اوس دیس نوں کٹھیاں رکھدی یا سب نوں رلان والی بولی سی۔ اینج ہندستان تے پاکستان چ تے افریقی دیساں چ ہویا۔
انگریزی دا پھیلاؤ[لکھو]
375 ملین لوکاں دی اے پہلی بولی اے۔ اے چینی تے ہسپانوی دے مکروں تیجی وڈی ماں بولی اے۔ اگر مان بولی تے دوجی بولی دا سعاب کیتا جاۓ تے اے بولن دے ناپ نال سب توں وڈی بولی اے۔ اگر دوجی بولی دے سعاب نال اینوں ویکیھا جاۓ تے ایدے اینج دوجی بولی دے ناپ نال 470 ملین توں اک ارب اے۔ بولی پڑھت دے پروفیسر ڈیوڈ کرسٹل نے اے سعاب لایا اے جے ایدے بولن والیاں تے ماں بولی لئی بولن والیاں د ےوشکار 1:3 دی ریشو اے۔ دوجی بولی لی بولن والے ماں بولی والیاں نانوں تن گناں نیں۔ انکریزی نون ماں بولی لئی بولن والے وڈے دیس اے نیں: امریکہ (215 ملین)، برطانیہ (61 ملین)، کینیڈا (18 ملین)، آسٹریلیا (15 ملین)، نائجیریا (4 ملین)، آئیر لینڈ (38 لکھ)، دکھنی افریقہ (37 لکھ) تے نیوزی لینڈ 36 لکھ۔ ہندستان چ انکریزی نوں ماں بولی تے دوجی بولی رلا کے بولن والیاں دی کنتی کسے وی ہور دیس دے مقابلے چ سب توں چوکھی اے۔
انگریزی بولیاں دے ٹبر وچ[لکھو]
انگریزی اینگل فریزی بولیاں وچوں ایہ جیہڑی لیندی جرمن بولیاں جوں گنی جاندی اے تے اوہ اگے ٹاہنی اے لیندی جرمن یولیاں دی جیہڑیاں اکوں سنگی نیں انڈو یورپی بولیاں دے ٹبر دیاں۔ نویں انگریزی ماجھی انگلش دی پیڑھی چوں اے جد کے اوہ سدھی پرانی انگریزی چوں اے تے پرانی انگریزی اگوں پرانی جرمن بولی توں بنی اے۔ دوجیاں جرمن بولیاں وانگوں ای ایہدے کریا تے وازاں نے تے گرم دے قنون تے چلدیان نیں. جیوندیاں بولیاں وچ انگریزی دی سب توں نیڑے دی ساک فریزی بولیاں نیں جیہڑیاں اتلے سمندر دے تھلویں کنڈیاں تے نیدرلینڈز، جرمنی تے ڈینمارک وج بولیان جاندیان نیں۔ فریزی مگروں نیڑے دیاں بولیاں وچوں لیندیاں جرمن بولیاں ڈچ، افریکان، تھلویں جرمن تے اتلی جرمن بولی تے اتلی جرمن بولیاں وجوں سویڈش، ڈینش، فروزیی نارویجی تے آسلینڈی آندیاں نیں۔ دوسریاں ہور بولیاں ایہناں نال اینیاں آپس وج نہیں رلدیاں۔ اک جزیرے تے ہون باہجوں تے دوجیاں بولیاں توں وکھ ہون تے انگریزی وکھ رہ کہ پونکری تے اکے ودھی اے ایہو ای حساب فروزی تے آغسلینڈی نال ہویا یا جد کے براعظمی جرمن بولیان اپس وج میل جول وچ رہیاں نیں۔
انگریزی نے نارمن ہلے باہجوں فرینچ شبد لۓ۔ پر ایناں کج ادھار لین تے وی انگریزی اپنے شبد ورتن تے گریمر وچ اک جرمن بولی ای رئی۔ پرانی نارس بولی نے وائکنگ ہلے مکروں وی انگریزی وچ اپنا رنگ گھولیا تے انگریزی واک ڈینش تے نارویجی نال ملدا اے ناں کے ڈچ نال۔ کئی فرینچ شبد وی اپنا وکھالہ دسدے نیں۔
انگریزی بول گنتی[لکھو]
انگریزی چ کنے بول نیں اے سعاب لانا سوگہا کم نئیں ۔انگلینڈ دی آکسفورڈ انگلش ڈکشنری دے نیرے انگریزی چ چھ لکھ/600000 دے نیڑے بول نیں۔ امریکہ دی ویبسٹر ڈکشنری دے نیڑے انگریزی چ 475000 دے نیڑے بول نیں۔ گلوبل لینگوئیج مونیٹر دے نیڑے جون 2009 نوں انگریزی بول دس لکھ/1000000 تک اپڑ گۓ نیں۔
انگریزی شبداں دے دیس[لکھو]
انکریزی ویسے تک جرمن وبلی اے پر ایدے چ کئی ہور بولیاں دے بول وی ویلے ناۂ رلدے گۓ۔ انگریزی چ فرانسیسی بولی نے وی جوکھا اثر پایا اے۔ 11 ویں صدی چون جدون نارمن حملہ انگلینڈ تے ہویا تے انگریزی بولی ج فرانسیسی بول انگنت آۓ۔ فرانسیسی دے نال انکریزی چ لاطینی بولی دے وی ان گنت بول اۓ۔ فرانسیسی چوں وی پیرس دے لاگے دی فرانسیسی دے بول چوکھے سن۔ اے ساب لایا گیا اے جے 28٪ بول فرانسیسی نیں تے 18٪ بول ای لاطینی نیں۔ 25٪ بول جرمن توں آۓ نیں تے 5٪ دے نیرے بول یونانی توں آۓ نیں۔
پہلے 100 سب توں چوکھے بولے جان والے انگریزی بولان چ 97 بول جرمن اصل نیں۔ تے پہلے 1000 بولاں دا 57٪ جرمن اصل یا انگریزی دے اپنے نیں۔
| پہلے 100 | پہلے 1,000 | دوجے 1,000 | اگلے | |
|---|---|---|---|---|
| جرمن | 97% | 57% | 39% | 36% |
| رومی | 3% | 36% | 51% | 51% |
| یونانی | 0 | 4% | 4% | 7% |
| ہور | 0 | 3% | 6% | 6% |
حروف تہجی[لکھو]
انگریزی چ لکھن دا ول اوناں پادریان نیں ٹوریا جیہڑے ایتھے سعاي مت دا پرچار کرن آۓ سن۔ اوناں نیں ایھے رومن الفابٹ چلاۓ۔ اونان نیں اے ناں سوچیا ج انگریز ایہو جیاں وازان وی کڈ دے نیں جیدے لئی اوناں دی لیائی کئی الفابٹ چ کوئی اکرے نیں۔ ایس دے نال انگریزی ج سب توں چوکھی کڈ جان والی واز جینوں شواع کیا جاندا اے اودے لئی وی کوئی اکرا نین سی۔ ایدے نال بولن تے لکھن چ مسلے جمے۔ کج وازاں تے کج اکریان نوں جوڑ کے بنا لیان گیان جیوین خ یا ش۔ کیکسٹن نے جدوں ایتھے پرنٹنگ پریس لائی تے کج وریاں مگروں انکریزی ج اک واول شفٹ آئی۔ جیدے نال وی بولی تے اثر پیا جے لکھت تے پرانی چل رئی سی پر لوک بولن ہور وانگوں لگ پۓ۔ جاج برنارڈ شا اک انگریزی ڈرامہ لکھاری نے اک بول ج ایدا ژزاق وی لڑایا جے اک بول لکھیا ہور جاندا اے پر بولیا ہور وانگوں جاندا اے۔
لکھن پربندھ[لکھو]
انکریزی 9ویں صدی توں لاطینی لپی چ لکھی جارئی اے۔ انکریزی بولاں دا اوناں دے اکریاں تے وازاں نال سکھنان ایڈا اسان نیں۔ دوجیاں یورپی بولیان نوں سکھناں اسان اے۔ انگریزی دیاں بولاں نوں سکھن چ جر لگدا اے۔
10 بول[لکھو]
انگریزی چ سب توں بعوتے ورتے جان والے دس بول اے نیں:
| بول | نمبر |
|---|---|
| the | 1 |
| of | 2 |
| to | 3 |
| and | 4 |
| a | 5 |
| in | 6 |
| is | 7 |
| it | 8 |
| you | 9 |
| that | 10 |
انگریزی پاکستان چ[لکھو]
انگریزی پاکستان چ انگریزاں دے آن توں مگروں آی تے پاکستانی بولیاں تے اثر پایا۔ ایس ویلے انگریزی پاکستان دی سرکاری بولی اے تے سکولاں کالجاں تے یونیورسٹیاں چ پڑائ جاندی اے۔
پنجابی تے اثر[لکھو]
پنجابی دے بعت سارے نویں شبد انگریزی توں آے نیں۔۔ 1849 چ انگریزاں دے ہتھوں پنجابیاں دے ہارن دے مگروں پنجاب چ انگریزی دا چلن ٹر پیا۔۔
پنجابی تے انگریزی دا ساک[لکھو]
انگریزی تے پنجابی، بولیاں دے اکو ٹبر انڈویورپی توں ہون باہجوں اک دوجے دیاں ساک نیں۔ پنجابی بولن والیاں دے پرکھ 3600 ورے پہلے آریا قبیلیاں دے وکھالے وچ وشکارلے ایشیاء توں آۓ سن۔ وشکارلا ایشیاء ایہ اک سوج اے جے آریا قبیلیاں دا گڑھ سی تے ایتھوں آریا قبیلیاں دا کج ٹولیاں ایران تے یورپ ول کھلر گیاں۔ اپنے پرانے تھاں ٹکانے تے ایہ آریا قبیلے اک ای بولی بول رۓ سن تے ایہناں دے جیہڑے جیہڑے حصے حیہڑے پاسے وی گۓ اوہ اپنی پرانی بولی ای بولدے رۓ پر ویلے لنکھن تے جغرافیہ بدلن نال اوہناں دی بولی وچ تبدیلیاں آگیاں۔ ایہ بولیاں اینج اک دوسرے توں وکھریاں ہوندیاں گیاں تے ہن جرمن تے پنجابی بالکل وکھریاں لکدیاں پر اگر ایہناں دے کجھ مڈھلے شبد دسدے نیں جے ایہ کدے اک سن۔
انسانی پنڈے وچ پنجابی شبد اکھ انگریزی دے آئی (eye) نال رلدا اے۔ پنجابی نک انگریزی نوز (nose) نال، ناس ناسٹرل (nosTRIL) نال تے دند انگریزی دے دنداں دے ڈاکٹر ڈینسٹ (dentiST) دے نیڑے نیں۔ مونہ تے بوتھا انگریزی دے (mouth) نال ملدے نیں۔ پیر انگریزی دے (paw) نال رلدا اے۔
گنتی وچ اک /one ، دو/two ، تن،ترے/three ، چار/four ، پنج/five ، چھ/six ست/seven, اٹھ/eight ، نو/nine ، دس/ten۔
انگریزی دا اگیتر (un) تے انجابی دا اگیتر 'ان' اکو جۓ نیں۔ ورتن: انجان / unlimited
