Главна страница

Добре дојдовте на Википедија

слободната енциклопедија што може секој да ја уредува
имаме 104.176 статии на македонски јазик

Избрана статија за оваа седмица

Рак на бели дробови — болест карактеризирана со неконтролиран клеточен раст во ткивата на белиот дроб. Ако се остави без лекување, овој раст може да се прошири надвор од белите дробови во други делови од телото, преку процес којшто се нарекува метастазирање. Повеќето ракови кои почнуваат во белите дробови, наречени примарни белодробни тумори, се карциноми кои потекнуваат од епителни клетки. Главната поделба на белодробниот карцином е на ситноклеточен белодробен карцином (англиски: small cell lung carcinoma) и неситноклеточен белодробен карцином (non-small cell lung carcinoma). Најчестата причина за белодробен рак е долготрајно пушење тутун. Непушачите заземаат 15% од случаите со рак, а во овие случаи болеста често се препишува на комбинација од генетски фактори, изложеност на радон, азбест и загадување на воздухот, вклучувајќи и пасивно пушење.

Најчестите симптоми се кашлање (вклучувајќи искашлување на крв), губење на телесна тежина и недостиг на воздух. Ракот на белите дробови може да се види на градна радиографија и компјутеризирана томографија. Дијагнозата се потврдува со биопсија. Таа вообичаено се извршува преку бронхоскопија или преку биопсија водена од компјутеризирана томографија. Лекувањето и прогнозата зависат од хистолошкиот вид на рак, стадиумот (степен на ширење) и општата состојба на пациентот. Во вообичаените форми на лекување се вклучени хируршка операција, хемотерапија и радиотерапија. Крупноклеточниот карцином понекогаш се лекува со операција, додека ситноклеточниот обично подобро реагира на хемотерапија и радиотерапија. Преживувањето зависи од стадиумот, општото здравје и други фактори. Општо, во Соединетите Американски Држави, 15% од луѓето со белодробен рак преживуваат пет години по дијагнозата. Ширум светот, белодробниот рак е најчестата причина за канцер-асоцирана смртност меѓу мажите и жените и е одговорна за 1,38 милиони смртни случаи годишно од 2008 година. (Дознајте повеќе...)

архива · наредни избрани статии · критериуми

Слика на денот
Вонредна банкнота (50 фенинзи) од Келн, 1922 г. на која е претставен градскиот карневал. Потпишан е градоначалникот Конрад Аденауер, подоцна прв канцеларна Западна Германија.
други избрани слики

Дали сте знаеле…

Занимливости од содржините на Википедија:

...дека Општина Прилеп е најголемата општина во Македонија по површина?
... дека едноотворните (клунарите и клунестите ежови) се единствените цицачи што несат јајца?
...дека во Африка има дури 535 јазици од групата банту?
...дека руската песна „Калинка“ не е изворна народна песна, туку композиција на Иван Ларионов од 1860 г.?
... дека според едно старо предание, во реката Брегалница, на подножјето на Плачковица живеел воден змеј, кој имал задача од пајонските кралеви да го брани Светиот Град од непријателите?
... дека Јелоустоун е првиот национален парк во светот, отворен во 1872 година?
... дека според една претпоставка, мегленското село Преб’диште е наречено по Пребонд, кнезот на македонските Словени?
... дека морската милја е единица за должина која изнесува околу една лачна минута географска должина долж некој меридијан?
... дека преспанското село Стење има 5 цркви и 6 археолошки наоѓалишта?
... дека дабот му припаѓа на семејството на буките (Fagaceae)?
... дека островот Свети Мартин во Карипското Море е поделен на меѓу Франција и Холандија?
... дека средновековниот утврден град Женско во Кукушко бил така наречен бидејќи имал толку силни кули и бедеми, што можеле да го бранат жени?
... дека Горчливото Езеро во Кукушко, Егејска Македонија е трипати посолено од Мртвото Море?
... дека Александар Македонски се образувал три години кај филозофот Аристотел во неговото училиште „Миески нимфеј“ кај селото Копаново во Негушко, Егејска Македонија.
... дека унгарскиот јазик има дури 18 падежи?
... дека општината Барле-Хертох ја има најсложената државна граница во светот, со бројни енклави и ексклави на Белгија и Холандија една во друга?
... дека Маличкото Езеро, помеѓу Охридското Езеро на север и градот Горица (Корча) на југоисток, е исцедено во 1940-тите во борба против маларијата?
... дека најголемото езеро во Британија, Лох Неј, е во сопственост на Ерлот од Шафтсбери?
... дека геолошкиот период јура е наречен по планинскиот венец Јура меѓу Франција и Швајцарија, како нејзино типско подрачје?

aрхива · предложете факт

На денешен ден…

Денес е 20 февруари 2020 г.

Настани:

1872	Отворен е Метрополитен во Њујорк, еден од најголемите музеи во светот.
1938	Британскиот министер за надворешни работи Ентони Идн, поднесе оставка во знак на протест поради политиката на попуштање на премиерот Невил Чемберлен кон Хитлер. Кога Черчил го презеде раководењето со британскиот кабинет, Идн како министер беше еден од најактивните државници на антихитлеровската коалиција.
1941	Во САД бил промовиран првиот џип од марката „вилис МБ“, наменет за армијата на САД.
1962	САД го лансираа вселенскиот брод „Меркјури Атлас МА-6“ со првиот американски космонаут Џон Глен. Бродот трипати ја обиколи Земјата и се спушти во Атлантикот.
1970	Почнала изградбата на големиот мост преку теснецот Босфор, кој денес е прва директна копнена врска меѓу Балканот и Мала Азија.
1986	СССР ја лансирал вселенската станица „Мир“.
1987	Излегува од печат словенечкиот месечник „Нова ревија 57“ во која се пренесени Прилозите за словенечката национална програма кои претставуваат еден вид одговор на словенечките интелектуалци на Меморандумот на САНУ.
1991	Во Тирана избувнале масовни демонстрации против комунистичкиот режим.

Родени:

1886	Бела Кун — унгарски револуционер, водач на Советската Унгарска Република во 1919 г.
1925	Роберт Алтман — американски филмски режисер.
1927	Сидни Поатје — американски глумец.
1927	Ибрахим Ферер — кубански музичар.
1930	Миодраг Булатовиќ — црногорски и југословенски писател.
1940	Џими Гривс — англиски фудбалер.
1949	Васе Манчев — македонски писател.
1951	Гордон Браун — британски премиер.
1951	Ентони Дејвис — американски џез-музичар.
1963	Чарлс Баркли — американски кошаркар.
1967	Курт Кобејн — американски рок-музичар, член на групата „Нирвана“.
1969	Синиша Михајловиќ — југословенски и српски фудбалер.
1971	Јари Литманен — фински фудбалер.
1985	Мајкл Оливер — англиски фудбалски судија.
1988	Ријана — американска поп-пејачка со потекло од Барбадос.
1990	Чиро Имобиле — италијански фудбалер.
1992	Борјан Ристовски — македонски фудбалер.

Починале:

1431	Мартин V — римски папа.
1626	Џон Доуленд — англиски композитор за лејта.
1790	Јозеф II — австроунгарски цар од династијата на Хабсбурговците.
1908	Мануш Георгиев — македонски револуционер.
1908	Симо Матавуљ — српски писател.
1910	Бутрос Бутрос-Гали — египетски политичар и дипломат.
1943	Раде Јовчевски - Корчагин — народен херој на Македонија.
1949	Василиј Лебедев-Кумач — советски поет, текстописец на маршот „Света војна“.
1983	Танкреди Пазеро — италијански оперски пејач (бас).
2002	Бранко Станковиќ — српски и југословенски фудбалер и тренер.

Што е Википедија?

Википедија е енциклопедија напишана преку соработка на многу од нејзините читатели. Таа е посебен вид на мрежно место, наречено вики, што го прави придонесот кон неа брз и лесен.

Сакате да помогнете?
Започнете со нашиот вовед!

Содржина и помош

почетен курс · помош · кратко упатство · превод на статија · вашата прва статија · селска чешма · викисредби · начела и напатствија · категориски индекс · избрана содржина · добри статии · нови статии · потребни статии

Тематски портали

Природни науки
астрономија · биологија · геологија · екологија · информатика · математика ·
логика · медицина · физика · хемија

Општествени науки
археологија · економија · историја · митологија · политика · право · психологија · социологија · филозофија

Географија
Европа · Јужна Америка · Азија · Африка · Северна Америка · Антарктик · Океанија

Технологија и применети науки
индустрија · семрежје · инженерство · земјоделство · општење · образование · транспорт

Уметност и култура
архитектура · мода · јазици · кулинарство · ликовна уметност · книжевност · музика · религија · спорт · драмска уметност · телевизија · филмска уметност

Други области

Селска чешма — Централниот форум за дискусија на Википедија, место каде што можете да поставувате прашања и да давате коментари.
Портал на заедницата — Проекти, ресурси и активности за сите кои сакаат да се вклучат во проектот.
На други јазици — Википедија е повеќејазичен проект - освен на македонски, Википедија е достапна и на 285 други јазици.

Збратимени проекти

Википедија е проект на фондацијата Викимедија — непрофитна организација, која опфаќа и други проекти:

	Ризница Складиште на слики, снимки и други мултимедијални содржини
	Викивести Вести со права за слободна употреба
	Викиречник Речник и лексикон
	Викицитат Збирка на цитати
	Викикниги Учебници и прирачници со права за слободна употреба
	Викиизвор Библиотека на дела со права за слободна употреба
	Викивидови Именик на видови
	Викиуниверзитет Материјали и активности за учење со права за слободна употреба
	Мета-вики Усогласување на проектот „Викимедија“
	Википодатоци База на слободни знаења
	Википатување Отворен туристички водич