Hafan

y gwyddoniadur rhydd y gall unrhyw un ei olygu.

1 Mawrth 2020

A wyddoch chi? Yn ogystal â darllen y gwyddoniadur, gallwch ein cynorthwyo i'w ddatblygu a'i wella! Gall unrhyw un olygu unrhyw erthygl drwy glicio ar y gair "Golygu" ar ei brig. Os nad ydyw'n bodoli eto, gallwch greu un newydd!

Pigion

Dewi Sant yw nawddsant Cymru. Yn y Llawysgrif "Buchedd Dewi" ysgrifennodd mynach o'r enw Rhigyfarch fod Dewi'n fab i Non. Credir iddo farw tua'r flwyddyn 589. Caiff ei ddisgrifio gan fardd o'r 9g fel "y dyfrwr", gan mai dŵr yn unig a yfai ac mewn llawysgrif Wyddelig o'r un ganrif sonir am bwysigrwydd y 1af o Fawrth a'i enwi'n "Ddydd Gŵyl Dewi".

Yn ôl un traddodiad cafodd ei eni yn Henfynyw ger Aberaeron, ond mae traddodiad arall yn cyfeirio at Gapel Non, gerllaw Eglwys Gadeiriol Tyddewi heddiw. Ei fam oedd y santes Non a'i dad oedd Sandde brenin Ceredigion.

Mae'n eithaf sicr iddo sefydlu ei abaty yn Nhyddewi (yr hen enw oedd Mynyw: Menevia) ac mae cyfeiriad at fynachlog yno mewn llawysgrif Wyddelig o tua'r flwyddyn 800. Enw arall ar y lle yw Glyn Rhosyn, sy'n gamgyfieithiad o'r Lladin vallis rosina sydd, o'i gyfieithu'n gywir, yn golygu cwm corsiog.

Mae bron pob peth a wyddom am Dewi Sant yn tarddu o'r fuchedd a ysgrifennodd Rhigyfarch tua'r flwyddyn 1100. Gelwir y cyfieithiad Cymraeg Canol o'r Lladin wreiddiol Buchedd Dewi Sant. mwy...

Rhagor o bigion · Newidiadau diweddar

Ar y dydd hwn...

1 Mawrth: Dydd Gŵyl Dewi; Diwrnod annibyniaeth Bosnia-Hertsegofina (1992)

86 CC – Cipiodd Lucius Cornelius Sulla ddinas Athen.
1244 (776 blynedd yn ôl) – bu farw Gruffudd ap Llywelyn Fawr wrth geisio dianc o Dŵr Llundain
1633 (387 blynedd yn ôl) – bu farw George Herbert o Drefaldwyn, bardd yn yr iaith Saesneg
1683 (337 blynedd yn ôl) – ganwyd Caroline o Ansbach, Tywysoges Cymru a Brenhines Prydain Fawr (m. 1737)
1869 (151 blynedd yn ôl) – gorffennodd y cemegydd Rwsiaidd Dmitri Mendeleev ei gynllun cyntaf ar gyfer tabl cyfnodol yr elfennau
1979 (41 blynedd yn ôl) – gwrthodwyd cynlluniau datganoli'r llywodraeth ar gyfer Cymru a'r Alban mewn refferendwm
2015 (5 mlynedd yn ôl) – estynwyd Rheilffordd Llangollen i Gorwen.

Rhagor o 'Ar y dydd hwn' – Rhestr dyddiau'r flwyddyn – Materion cyfoes

Erthyglau diweddar

Cwrel lludlwyd – Matilda (llyfr) – Liz Pichon – Cyfieithu'r Beibl i'r Gymraeg – Boned benfain – Sporting CP – Cap maes cyffredin – Neuadd Carnegie – Pont y Duwiau – Prifysgol Lausanne – Madarch lelog – Locomotif Dosbarth AB 4-6-2, Rheilffordd Seland Newydd – Stanwix Rural – Matilda o'r Alban – Kirklinton Middle – A Scandal in Bohemia – Cynhadledd Bandung – Pobl groenliw – Mynydd Hood – Harold Laski – Amanita frau – Rhaeadr Multnomah – Gwarchodfa Natur Balranald – Indianismo – Rhestr o lyfrau Sherlock Holmes – The Hound of the Baskervilles – Synfyfyrion – The Grand Budapest Hotel – John Jenkins, Llanidloes – Cymdeithas Ddaearyddol Rwsia – Traws Link Cymru – Owen Griffith (Giraldus) – Ystorya Adaf – Parc Cenedlaethol Mynydd Aspiring – Ysgol Lausanne – Ordinalia – Hugh Pugh, Brithdir – Eglwys Seren y Môr, Canso – Ynysoedd Bonin – Parc Gwledig Abaty Rufford – George Hartley Bryan – Eglwys Sant Gabriel, Hokianga – Mererid Puw Davies – Essais de Théodicée – George Essex Evans – Penrhyn Whangarei – Hen Norseg – Eisteddfod Genedlaethol Cymru Penbedw 1878 – Leisure (cerdd W. H. Davies) – Pencampwriaeth y Chwe Gwlad 2020 – Edward Stephen (Tanymarian) – Marie Bonaparte

Marwolaethau diweddar:

Hosni Mubarak – Heather Couper – Charles Portis – Caroline Flack

Cymraeg

You don't speak Cymraeg? Welsh (Cymraeg) is a Brythonic branch of Celtic spoken natively in the western part of Britain known as Wales, and in the Chubut Valley, a Welsh immigrant colony in the Patagonia region of Argentina. There are also some speakers of Welsh in England, the United States and Australia, and throughout the world. Welsh and English are the official languages in Wales.

¿No hablas Cymraeg? El galés (Cymraeg) es un idioma céltico hablado como lengua principal en el País de Gales, región occidental del Reino Unido, y además en Chubut, comunidad de la región de Patagonia en Argentina. Hay gente que habla galés en Inglaterra, en Estados Unidos, en Australia y en otros países del mundo también. Con el inglés, es uno de los dos idiomas oficiales de Gales.

Vous ne parlez pas Cymraeg? Le gallois (Cymraeg) est une langue celtique, parlée au Pays de Galles (Grande-Bretagne) et au val de Chubut en Patagonie, province de l'Argentine. Il y a des gallophones en Angleterre, aux États-Unis et en Australie ainsi qu'en d'autres pays du monde. Avec l'anglais, c'est une des deux langues officielles du Pays de Galles.

Alemannisch, العربية, Bahasa Melayu, Bân-lâm-gú, Brezhoneg, Български, Català, Česky, Dansk, Deutsch, Dolnoserbski, Eesti, English, Español, Esperanto, Euskara, Français, Frysk, Gaeilge, Gàidhlig. Galego, Hornjoserbsce, 한국어, Bahasa Indonesia, Íslenska, Italiano, עברית, Kapampangan, Kölsch...

Cymorth a Chymuned

Ynglŷn â Wicipedia

Ysgrifennu Erthyglau

Wicipedia:Merched a anwyd yng Nghymru - rhestr o ferched heb erthygl arnynt.

Cymuned

Chwaer brosiectau Wicipedia

Mae Sefydliad Wikimedia (Wikimedia Foundation) yn darparu nifer o brosiectau ar-lein rhydd eraill yn ogystal â Wicipedia, trwy gyfrwng mwy na 280 o ieithoedd. Maent i gyd yn wicïau, sy'n golygu bod pawb yn cael eu hysgrifennu, eu golygu, a'u darllen. Sefydlwyd Wikimedia yn 2003 gan Jimmy Wales, ac fe'i gweinyddir yn Fflorida. (Mwy am Wikimedia)