Sùil air Spòrs

Disathairne sa chaidh aig deich sa mhadainn choinnich mu cheud duine aig Talla Dhòrnaidh, Àird Eilbh faisg air Caisteal Eilein Donain.  Thàinig iad bho air feadh an àite, ach ’s ann às a’ Phloc a bha a’ mhòr chuid, agus sin far a bha iad dùil a bhith feasgar an latha sin.  Tha dìreach corr air deich mìle bho Dhòrnaidh gu a’ Phloc air an rathad, is cha bhith e toirt barrachd air còig mionaidean deug a dhraibheadh ann an car.  A dh’aindeoin seo, bha 41 daoine ag iarraidh an aon turas a dhèanamh an latha seo ach ann an dòigh fìor eadar-dhealaichte bhon t-slighe àbhaisteach.  Bha iad an sàs san rèis iomraidh – 16 mìltean mu thimcheall Rubha Loch Aillse dhan a’ Phloc – abair dùbhlan!

Bha an rèis air a chur air dòigh le Comann Seòladh Bàtaichean Beaga a’ Phluic (Plockton Small Boat Sailing Club) gus ceithir fichead bliadhna a chomharrachadh bhon a stèidhich iad.  Ged a tha iad nan cluba sheòlaidh tha mòran eachdraidh iomraidh aca cuideachd.  Sna h-ochdadan bha rèis gach bliadhna eadar Pòrt Righ agus a’ Phloc le iomadh bàta bho gach àite.  Leis an t-slighe seo fhèin eadar an Dòrnaidh agus a’ Phloc, tha e air a bhith dà bhliadhna air fhichead bhon ruith iad an rèis mu dheireadh.  Am bliadhna sin bha seachd bàtaichean deug ann.  Airson an sia no seachd bliadhna a chaidh seachad – tha an cluba air a’ ruith an co-fharpais iomraidh Dolan Mhic Choinnich gach samraidh.  ’S e seo rèis “an aghaidh a’ ghleoc” mar a chanas ud, agus tha e fosgailte do bhuidheann sam bith a tha deònach.  Tha e a’ ruith fad an t-samhraidh, agus buannachaidh an sgioba leis an ùine as fheàrr bhon bhliadhna air fad.  Tha mi fhìn air a bhith fortanach iomradh le sgioba soirbheachail aig Coinneach Mac Rath airson am beagan bhliadhnaichean a chaidh seachad, agus bha dùil agam a bhith an sàs anns a’ rèis còmhla ris am bliadhna.  Bha mi a’ coimhead air adhart ris gu mòr, ach bha agam ri tarraing a-mach oir bha trioblaid neo dhà agam le mo dhruim agus cha robh mi cho cinnteach gum b’ urrainn dhomh crioch a chur air an rèis. Ged nach robh mise a’ gabhail pàirt am bliadhna-sa, bha mo bhràmair Beathag.

Air ais dhan rèis am bliadhna-sa – bha seachd sgiobaidhean an sàs ann – còig às a’ Phloc, aon à Ulapul agus bàta le measgachadh de dhaoine bho Earbasaig, Bada Call, a’ Chaol agus Caol Acain. Tha bàtaichan a’ Phluic nam bàtaichean-siùil, mar as àbhaist air an cleachdadh airson seòladh ann an rèisean mu thimcheall Loch Carrainn as t-samhradh, ach cha do thòisich na rèisean am bliadhna-sa fhathast.  ‘S e bàta sònraichte-iomraidh a th’ anns a’ bhàta bho Ulapul, agus iad caran nas proifeiseanta na sgiobaidhean Loch Aillse! Bha coignear anns gach bàta le ceathrar ag iomradh, is aonan a’ stiùireadh , le sianar agus coignear ann am bàta Ulapul.  Bha còig a-mach às na seachd sgiobaidhean nam balaich, ach bha sgioba Ulapul agus aon sgioba a’ Phluic nan nigheannan uile gu lèir.

Thòisich an rèis aig mu aon uair deug sa mhadainn agus bha e coimhead gu math slaodach airson greis oir bha a’ ghaoth an aghaidh nam bàtaichean, ach bha an seòl-mara a’ dol leis a’ chùrsa ge-tà.  Dà mhìle bho thòiseachd a’ chùrsa, faisg air Baile Mac Ara thachair aon bhàta ri trioblaid.  Bhris trì a-mach à còig de na rolagan aca, agus bha aca ri tarraing a-mach às an rèis.  Chùm na sia bàtaichean eile a’ dol sios Loch Aillse eadar an t-Eilean Sgitheanach agus tir-mòr, gus an do rànaig iad Caol Loch Aillse is an uair sin fon drochaid Sgitheanaich far a choinnicheas Loch Aillse leis An Lighe Rathairseach (Inner Sound/Little Minch).  B’ e sin leathach slighe agus bha na bàtaichean air fhàgail air an sgaoileadh a-mach gu mòr.  Aig an ìre seo thionndaidh na bàtaichean cha mhòr 160 puing.  Tha an t-àite seo air an t-slighe tòrr nas cunnartaiche oir ‘s e pairt nas fhosgailte a th’ann, ach gu fortanach cha robh trioblaidean ro mhòr aig na bàtaichean.  Às dèidh sin, tha an cùrsa a’ tighinn a-staigh gu Loch Carrann, a’ dol seachad air bailtean beaga croitearachd air tir-mòr mar Bada Call, Earbasaig, Port na Cloiche, An Druim Buidhe is Port an Eòrna.  Dìreach thairis air aon ghinealach air ais bha a h-uile baile sa sgìre gu math Gàidhealach, ach a-nis chan eil mòran a bharrachd air dòrnan no dhà leis a’ Ghàidhlig anns gach baile beag.

Air ais dhan an rèis fhein, is rànaig a’ chiad bhàta a’ Phloc às dèidh 3 uairean agus 27 mionaidean.  ’S e bata a’ Phluic – an ‘Sìophuirt’ (Seaforth) le Alasdair Mhic Choinnich a bh’ ann.  Chluich am pìobaire Alasdair Mhoireach puirt air a’ chladach agus bha BBQ, deoch no dhà, agus iomadh duine a’ feitheamh orra sa bhaile.  Tri mionaidean às dèidh sin thàinig am bàta bho Ulapul a-staigh.  Mu leth uair às dèidh sin rànaig tri bàtaichean eile.  Bha againn ri feitheamh rud beag nas fhaide airson bàta nan nigheannan, ach mu dheireadh thall, dìreach nas lugha na còig uairean bhon thòisich an rèis aig ceithir uairean feasgar thàinig na h-igheannean a-staigh do Chaladh a’ Phluic gun chuideachadh – abair oidhirp!  Gu h-àraidh nuair a chuimhneachas tu nach do dh’iomraich na h-igheannean còmhla idir a-riamh, agus gum b’ e seo a’ chiad turas ann am bàta-seolaidh airson mo bhràmair gun trèanadh sam bith, ach a bhith a’ cleachdadh inneal-iomraidh aig gym an Oilthighe!

Ged a bha iomadh aodann sgìth agus corp goirt ann, tha mi cinnteach gun robh deagh latha aig cha mhòr a h-uile neach-iomraidh.  Agus às dèidh a’ BhBQ, chaidh a’ mhòr chuid de dhaoine do Thaigh-Seinnse a’ Phluic airson cèilidh, gus deoch fhaighinn, agus planaichean a dhèanamh airson na h-ath-bhliadhna.

Le Gòrdan MacCoinnich

Na balaich làidir a’ briseadh nan rolagan aca.

Na bàtaichean uile gu lèir le Caisteal Eilein Donain air an cùlaibh.

An ‘Saranna C’ faisg air Cnoc Frith Àirde, a’ Phloc leis a’ Chomraich air an cùlaibh.

Na h-igheannean aig toiseachd an rèis le drochaid Dhòrnaidh air an cùlaibh.

Fhuair Kerr a tha na sgrìobhaiche do Shùil air Spòrs an cothrom agallamh a dhèanamh le Josie Burgess.  Tha Josie na oileanach air an ceathramh bliadhna aig Oilthigh Ghlaschu agus tha i trang an sàs anns a’ bhuidheann Spòrs Ghlaschu, fhuair Kerr an cothrom beagan fhaighinn a-mach mun a’ bhuidheann…

Kerr:  Halò Josie, an dòchas gu bheil sibh gu math agus taing airson an ùine seo a thoirt dhuinn a bhruidhinn ruibh. An innse thu dhuinn dè dìreach a th’ ann an Spòrs Ghlaschu?

Josie:  Chaidh am buidheann Spòrs Ghlaschu stèidheachadh ann an 2011 le buidheann de phàrantan. Chaidh am buidheann stèidheachadh airson a bhith brosnachadh spòrs agus Gàidhlig anns a’ bhaile, tro bhith a’ tamhainn chothroman do chlann a bhith an sàs ann an spòrs tro mheadhan na Gàidhlig. Tha am buidheann air fàs bho 2011, agus tha nis comataidh aig a’ bhuidheann, agus co-ordanaiche, obair a tha mi fhìn fortanach a bhith a’ dèanamh do Spòrs Ghlaschu.

Kerr:  Nad obair fhèin ma-thà, cò leis a bhios tu dèiligeadh? A bheil sibh air a bhith dèanamh oidhirp gus cothroman a thoirt do phàrantan, is inbhich san fharsaingeachd, a thighinn a-staigh gus cuideachadh le coidseadh is eile?

Josie:  Mar co-ordanaiche, tha mise a’ cur dòigh cùrsaichean trèanaidh agus a’ cruthachadh chothroman do dhaoine aig a bheil ùidh ann a bhith a’ coidseadh spòrs tro mheadhan na Gàidhlig. Tha sinn a’ cur fàilte air duine sam bith aig a bheil ùidh ann an coidseadh spòrs ann an Gàidhlig, mar sgoilean (C4-6), oileanaich agus pàrantan. Ged nach eil fileantaich sa Ghàidhlig riatanach, tha e cudromach gu bheil an fheadhainn nach eil fileanta, a’ dèanamh oidhirp gus Gàidhlig ionnsachadh agus Gàidhlig a chleachdadh fhad ‘s a tha iad a’ coidseadh.

Kerr:  Dè na spòrs/tachartasan gu ruige seo a tha sibh air a chur air dòigh do chlann is coidsichean agus a bheil cail as ùr fa near dhuibh an-dràsta?

Josie:  Tha Spòrs Ghlaschu air coidseadh ball-coise a chur air dòigh do chlann sa bhun-sgoil, a tha a’ gabhail àite gach feasgar Dihaoine aig Sgoil Ghàidhlig Ghlaschu. Tha na coidsichean a tha ga dhèanamh air a dhol tro trèanadh a chaidh a chur air dòigh le Spòrs Ghlaschu, agus tha sinn daonnan a’ feuchainn ri cothroman trèanaidh a bharrachd a thoirt dhan na coidsichean, mar eisimpleir, trèanadh aig ìre nas àirde agus trèanadh ann an ciad chobhair.
  Tha Spòrs Ghlaschu cuideachd a’ toirt taic dhan sgioba iomain aig Sgoil Ghàidhlig Ghlaschu a tha air a bhith uabhasach soirbheachail on a chaidh a stèidheachadh. 
Tha trèanadh ann an rugbaidh cuideachd air tachairt, a bharrachd air trèanadh ann an TOP Sport agus TOP Play, cùrsaichean a tha sealltainn mar a chuirear seiseanan spòrs ri chèile son clann. 
Tha Spòrs Ghlaschu cuideachd a’ tòiseachadh clasaichean Zumba Gàidhlig! Tha teisteanas Zumba aig dithis neach-labhairt Gàidhlig, agus tha clasaichean a’ tòiseachadh a dh’ aithghearr anns an stiùdio dannsa aig Sgoil Ghàidhlig Ghlaschu. 
A bharrachd air seo, tha latha sònraichte gu bhith againn san Ògmhìos, fèis spòrs far am bi cothroman ann diofar spòrs fheuchainn, taisbeanaidhean dannsa agus geamaichean is eile. Tha sinn a’ coimhead air adhart ris gu mòr, latha gu math spòrsail a bhios ann!









 

Kerr:  Nach math sin, tha coltas g’ eil tòrr a’ dol agaibh gu dearbh! Ciamar am faigh daoine fiosrachadh no conaltradh leibh?

Josie:  Ma tha fiosrachadh sam bith mu Spòrs Ghlaschu a dhìth oirbh, tha duilleag Facebook againn, Spòrs Ghlaschu. Cuideachd faodar post-d a chur gu sporsghlaschu@gmail.com. Gu dearbh, ma tha ùidh aig duine sam bith ann a bhith a’ coidseadh spòrs tro mheadhan na Gàidhlig, nach cuir sibh fios thugam tro phost-d!

Kerr:  Taing a-rithist airson a bhith bruidhinn rinn Josie, agus tha sinn a’ guidhe gach soirbheas dhuibh leis an iomairt sgoinneil seo.

Airson fiosrachadh fhaighinn air na tha a’ dol agus airson taic a chumail ris an iomairt, nach dèan sibh ‘like’ air duilleag Facebook Spòrs Ghlaschu:

https://www.facebook.com/pages/Spors-Ghlaschu/244264448961459

Tha mi air a bhith fortanach grunn chothroman fhaighinn gus spòrsachan eadar-dhealaichte fheuchainn airson a’ phrògram rèidio Spòrs na Seachdain, eadar ‘ultimate frisbee’, sgìtheadh, goilf agus a bhith sreap balla deigh.

Bho chionn beagan sheachdainnean bha mi aig Pàirc Sràid Achadh a’ Mhansa ann am Partaig air oidhche ’Chiadain airson ‘Bike Polo’ fheuchainn leis a bhuidheann ‘Glasgow Bike Polo’ a tha ga ruith sa bhaile.

Tha polo nan rothar na gheam a tha air a bhith mun cuairt airson bliadhnaichean.  B’ àbhaist gun robh e a gabhail àite air feur mar polo nan each, ach bho chionn beagan bhliadhnaichean tha ‘urban bike polo’ air nochdadh.  Mar a shaoilear tha seo ga chluich air pàircean tarmac ann am bailtean-mòra agus tha e air fàs gu luath bho 2007 a-mach gu ìre far a bheil e ga chluich air feadh an t-saoghail.

’S e pàirc gu math beag a th’ ann faisg air meud raon ball-basgaid is tha triùir air gach sgioba.  Tha na sgiobaidhean a’ feuchainn ri tadhal fhaighinn agus tha an dà thadhal air an stèidheachadh aig cinn na pàirce.  Coltach ri camanachd-deighe faodaidh cluicheadaran a dhol air an cùlaibh.  Tha na camain, no simidean, mu thrì troigh agus air an dèanamh le plastaig airson a bhith cho aotrom ’s a ghabhas.  Tha am ball cuideachd air a dhèanamh le plastaig agus tha e cruaidh ach aotrom.

A thaobh riaghaltan sònraichte, faodar bualadh baidhseagal ri baidhseagal, simid ri simid, no bodhaig ri bodhaig.   Ge-tà, ma chuireas tu cas gu talamh feumar a thighinn gu meadhan na pàirce sa bhad mar pheanas.  Mar sin tha sgilean eadar-dhealaichte air an cur gu feum ann a bhith a’ faighinn do bhaidhseagal dhan àite ceart, ga chothromachadh, agus a bhith feuchainn air a’ bhall.

Leis gun robh Màiri bhon a’ BhBC ann leis a’ chamara airson BBC Alba, agus leis gun robh mi air a bhith a’ dèanamh a-mach dhi cho math ’s a tha mi le caman agus air baidhseagal, nuair a thàinig an cothrom dhomh pàirt a ghabhail bha mi rud beag amharasach…

Às dèidh dhomh faighinn cleachdte ris na riaghaltan agus mar a bha an geam a’ dol, chòrd e rium gu mòr.  Air uairean bha e luath, agus air uairean slaodach, ach bha dùbhlan an cois fad na h-ùine.  Fhuair mi dà thadhal ro deireadh na h-oidhche ged nach d’ fhuair Màiri iad leis a’ chamara… feumaidh sibh dìreach mo chreidsinn! 😉  Channain gu bheil seo dha-rìribh cho faisg is a faighear ri camanachd air baidhseagal.

Seo dealbh no dhà eile den oidhche… (le taing do Shona!)

Airson fiosrachadh mu pholo nan rothar ann an Glaschu faic:

http://glasgowbikepolo.co.uk/

Bidh Spòrs na Seachdain a craoladh eadar 9-10m gach Disathairne air Radio nan Gàidheal agus a tha e ri fhaighinn air èist a-rithist agus mar phod-chraoladh an-seo:

http://www.bbc.co.uk/programmes/b007jdc5