1955.

Godine:

◄◄ | ◄ | 1951. | 1952. | 1953. | 1954. | 1955. | 1956. | 1957. | 1958. | 1959. | ► | ►►

Decenije:

◄ | 1920te | 1930te | 1940te | 1950te | 1960te | 1970te | 1980te | ►

Vijekovi:

◄ | 19. vijek | 20. vijek | 21. vijek | ►

Događaji[uredi | uredi izvor]

Posjeta sovjetske delegacije na čelu sa Nikitom Hruščovim.
Tokom posjete Indiji, Tito razgovara sa premijerom Nehruom.
1955-56 - Akcija sakupljanja oružja na Kosovu i Metohiji (stavljeno na teret Rankoviću 1966).
Osnovan Filozofski fakultet kao dio Univerziteta u Zagrebu.
Puštena u rad hidroelektrana "Glava Zete".
Spomenik otpora i stradanja u Kraljevu.
U Rijeci zatvoreni Salezijanska klasična gimnazija, Visoka teološka škola i sjemenište, nakon sudskog postupka nekim njenim članovima.
U Beogradu prvi put gostovala Pekinška opera.
Žarko Dolinar osvojio otvoreno prvenstvo Engleske u stonom tenisu.
Održan prvi Jugoslavenski filmski festival u Puli. Nagrada Arena u iznosu od 300.000 dinara sa zlatnom medaljom dodijeljena je Františeku Čapu za film "Trenuci odluke". Deset predstava pogledalo je 110.000 posjetilaca.
Uvođenjem ultrakratkih talasa stvorena nacionalna radio–mreža.
Prva NIN–ova nagrada kritike od 500.000 dinara dodijeljena Dobrici Ćosiću za roman "Koreni".
Prva značajnija knjiga lirike na albanskom jeziku — "Për ty" ("Za tebe") E. Mekulija.
Premijere filmova "Djevojka i hrast" Kreše Golika, "Milijuni na otoku" Branka Bauera, "Jubilej gospodina Ikla" Vatroslava Mimice, "Ešalon dr M." Žike Mitrovića te "Dva zrna grožđa" Puriše Đorđevića.
Izložba Henry Moorea u Zagrebu i Beogradu.
Prva zagrebačka izložba Miće Popovića.
"Glorija" Ranka Marinkovića u režiji Bojana Stupice.

Januar[uredi | uredi izvor]

2. januar - José Antonio Remón Cantera, predsjednik Paname, ubijen na trkalištu u glavnom gradu.
20. januar - Prva kriza u Tajvanskom moreuzu: kineska Narodno-oslobodilačka armija uzela ostrva Yijiangshan od Republike Kine (Tajvan).
24. januar - Milovan Đilas osuđen na 18 mjeseci zatvora, uslovno na tri godine, zbog članka u "The New York Times"-u u kome je kritikovao političko stanje u Jugoslaviji i istakao potrebu postojanja opozicione partije kao činioca demokratizacije (osuđen i Vladimir Dedijer).
25. januar - Predsjedništvo Vrhovnog sovjeta SSSR formalno objavljuje kraj rata sa Njemačkom.
28. januar - Kongres SAD odobrio predsjedniku Eisenhoweru upotrebu sile za odbranu Tajvana.

Februar[uredi | uredi izvor]

10. februar - Američka Sedma flota pomaže evakuaciju kineske nacionalističke armije sa otoka Dachen.
12. februar - Američki predsjednik Eisenhower poslao prve savjetnike u Južni Vijetnam.
17. februar - Na Bjelašnici južni orkanski vjetar od 200 km/h (skoro 56 m/s).
24. februar - Održana 12. dodjela "Zlatnog globusa";
25. februar - Tajvanci (Republika Kina) napuštaju ostrva Tačen tokom Prve krize u Tajvanskom moreuzu.
februar - Završena prva faza izgradnje HE Jablanica, početak proizvodnje električne energije.

Sastanak Stalnog savjeta Balkanskog pakta (Jugoslavija, Grčka, Turska).

Hladni rat: Formiran "Bagdadski pakt" (CENTO - Organizacija Centralnog ugovora) koji povezuje Iran, Irak, Pakistan, Tursku i Veliku Britaniju (formalno raspušten 1979).

Mart[uredi | uredi izvor]

19. mart - Premijera filma Blackboard Jungle, koji popularizuje pjesmu Rock Around the Clock.

April[uredi | uredi izvor]

1. april - EOKA (Narodna organizacija kiparskih boraca) započinje borbu protiv britanske vlasti na Kipru.
5. april - Britanski premijer Winston Churchill dao ostavku (kraj političke karijere), nasljeđuje ga Anthony Eden.
11. april - Indijski putnički avion Kashmir Princess raznesen bombom tokom ljeta - meta je bio kineski premijer Zhou Enlai, koji se u posljednjem trenutku nije ukrcao.
18. april - Smijenjen Imre Nagy, mađarski predsjednik vlade.
18-24. april - Konferencija u Bandungu - afroazijska konferencija 29 zemalja u Indoneziji (prekursor Pokreta nesvrstanih).

Maj[uredi | uredi izvor]

4.-9. maj - Posjeta turskog premijera Menderesa Jugoslaviji.
5. maj - Stupile na snagu Bonsko-pariske konvencije, kojima je okončana saveznička okupacija Zapadne Njemačke i uglavnom obnovljena suverenost.
9. maj - Zapadna Nemačka postaje članica NATO-a.
14. maj - Hladni rat: Potpisan Varšavski pakt, ugovor o uzajamnoj odbrani SSSR-a i satelita.
15. maj - Potpisan Austrijski državni ugovor, kojim je obnovljena nezavisnost te zemlje (stupio na snagu 27. jula); članom 7. Austrija se obavezala da će poštovati prava slovenske i hrvatske manjine ali to nije do kraja ispoštovano.
26. maj - Hruščov sa delegacijom stigao u posjetu Jugoslaviji - prva posjeta nakon 1948. i kampanje Informbiroa.

Juni[uredi | uredi izvor]

1. juni - Radio Beograd počinje s emitovanjem programa "Dobro jutro, deco".
2. juni - Tito i Hruščov potpisuju Beogradsku deklaraciju - odbacivanje monolitizma u međunarodnom komunističkom pokretu (normalizovanje odnosa Jugoslavije i SSSR, narušeni 1948).
11. juni - Katastrofa na 24 sata Le Mansa - sudar vozila izaziva smrt 83 gledaoca.
16. juni - Argentinsko zrakoplovstvo, u sklopu neuspjelog puča, bombardovalo miting podrške predsjedniku Peronu na Plaza de Mayo, dan nakon što ga je papa Pio XII ekskomunicirao - poginulo 364 ljudi.
22. juni - Proglašen Opći zakon o uređenju općina i srezova - nova teritorijalna podjela općina i srezova/kotara - uveden komunalni sistem u kome je uvećana općina osnovna društveno-ekonomska zajednica i političko-teritorijalna jedinica (u FNRJ sada ima 1479 općina u 107 srezova, što će do 1963 biti smanjeno na 581 odnosno 40).

Premijera Diznijevog animiranog filma Lady and the Tramp.

27. juni - Zajednički komunike FNRJ, SAD, Velike Britanije i Francuske u Beogradu - reafirmacija nezavisnosti Jugoslavije.

Juli[uredi | uredi izvor]

1. juli - CK KP Kine izdaje Direktivu o pokretanju borbe za čišćenje skrivenih kontrarevolucionarnih elemenata (tzv. "pokret Sufan") - na meti su bivši kuomintangovci, ljudi iz bogatih porodica, studenti i učeni.
17. juli - Preko televizije predstavljen Disneyland u Anaheimu, Kalifornija (sutradan otvoren za publiku).
18 - 23. juli - Prvi samit u Ženevi između SAD, SSSR, Velike Britanije i Francuske.
26. juli - Prva sinhronizacija HE Zvornik, snage 96 MW, prve na Drini.
27. juli - Titov govor u Karlovcu nagovještava novi ekonomski kurs (kako bi generacija koja nosi teret izgradnje socijalizma osjetila i rezultate napora).

El Al-ov let 402 (Beč - Istanbul - Tel Aviv) oboren iznad Bugarske, poginulo svih 58 putnika i članova posade.

August[uredi | uredi izvor]

19. august - Uragan Diane izaziva 200 smrti na sjeveroistoku SAD.
20. august - Stotine ljudi ubijeno u antifrancuskim neredima u Maroku i Alžiru (npr. Masakr u Constantinois).
27. august - U Londonu izašlo prvo izdanje Guinnessove knjige rekorda.

Septembar[uredi | uredi izvor]

6. septembar - U Turskoj je došlo do antigrčkih nemira ("Istanbulski pogrom" ili Septemvriana), izazvanih lažnom viješću da je bačena bomba na turski konzulat u Solunu (Ataturkovu rodnu kuću).
6. septembar - Grčki kralj Pavle sa kraljicom u posjeti Beogradu (prva posjeta nekog monarha Jugoslaviji od rata).
15. septembar - U Parizu izdat roman "Lolita" Vladimira Nabokova.
16. septembar - Revolución Libertadora: vojna pobuna protiv Huana Perona u Argentini, zbačen tri dana kasnije.
26. septembar - predsjednik Tito pustio u rad hidroelektranu u Zvorniku.
28. septembar - Jugoslavija usvojila ekonomski plan, veća ulaganja u potrošačku robu i poljoprivredu na uštrb teške industrije^[1].
29. septembar - Sovjetski trkač Vladimir Kuc na stadionu JNA oborio svjetski rekord na 5000 metara.
30. septembar - U prometnoj nesreći poginuo mladi glumac James Dean.

Oktobar[uredi | uredi izvor]

Zastava 750

10. oktobar - JAT-ov avion Convair CV-340-58 udario u brdo kod Beča - 7 mrtvih od 29 putnika.
18. oktobar - Počela proizvodnja Zastave 750, popularnog "Fiće" (do 18. novembra 1985).
20. oktobar - Otvoren Muzej Nikole Tesle u Beogradu.
23. oktobar - Stanovnici Protektorata Saarland na referendumu odbacuju prijedlog nezavisnosti pod nadzorom Zapadnoevropske unije (vraćen Njemačkoj 1957).

Ngo Dinh Diem, ambiciozni premijer Države Vijetnam, namještenim referendumom zbacuje bivšeg cara Bao Daia - tri dana kasnije proglašava se predsjednikom nove Republike Vijetnam.

29. oktobar - U eksploziji sovjetskog bojnog broda "Novorosijsk" u zalivu Sevastopolj gine 608 mornara.
oktobar - 5000 američkih vojnika premješteno iz Austrije u sjevernu Italiju^[1].

Sjednica Izvršnog komiteta CK SKJ - nova ekonomska politika, napuštanje stezanja kaiša, usklađivanje teške i prerađivačke industrije, razvoj nerazvijenih područja.

Novembar[uredi | uredi izvor]

1. novembar - Početak vijetnamskog konflikta, po američkim shvatanjima (datum organizovanja Savjetodavne grupa vojne pomoći [MAAG] za Vijetnam).

Tempirana bomba raznijela putnički avion (United Airlines Flight 629) iznad Colorada - poginule 44 osobe, za šta je osuđen i pogubljen čovek koji je na meti imao svoju majku.

5. novembar - Počela sa radom hidrocentrala "Vlasina".

U SAD stavljena van zakona rasna segregacija na vozovima i autobusima u međudržavnom saobraćaju.

6. novembar - Državni sekretar SAD John Foster Dulles u Beogradu.
19. novembar - C. Northcote Parkinson prvi put izlaže Parkinsonov zakon.
20. novembar - TV debi Bo Diddley-a u šouu Ed Sullivan-a.

Decembar[uredi | uredi izvor]

1. decembar - U Montgomeryju, Alabama, uhapšena Rosa Parks, jer nije htjela ustupiti mjesto u autobusu na osnovu segregacionih zakona, što dovodi do crnačkog bojkota autobusa u gradu.
5. decembar - Osnovano Udruženje za poboljšanje Montgomeryja (Montgomery Improvement Association) na čijem čelu je bio Martin Luther King, Jr., koje upravlja bojkotom autobusa.
20. decembar - Jugoslavija izabrana za nestalnu članicu Savjeta bezbijednosti UN u 36. glasanju (protivkandidat Filipini); prethodno bilo predlagano da dvije zemlje odsluže po pola dvogodišnjeg mandata^[1].
22. decembar - Američki citogenetičar Joe Hin Tjio otkrio da čovjek ima 46 hromosoma.