صفحهٔ اصلی
مَزْدَک پسر بامداد ملقب به مزدک بامدادان، اصلاحگر اجتماعی و کنشگر مذهبیِ ایرانی در عصر شاهنشاهی ساسانی بود. وی در دورهٔ پادشاهی قباد یکم ساسانی فرقهای مذهبی بنیان نهاد و به تبلیغ آن پرداخت. او مروج آیینی بود که تحت تأثیر باورهای مانی بهویژه باور «بوندوس» یا «زرتشت خورگان» قرار داشت؛ در واقع، میتوان گفت فرقهای که مزدک بسط و گسترش داد همان آیین بوندوس بود. اوضاع ایرانشهر در زمان ترویج آیین مزدک بسیار نابسامان بود، و این کشور با بحرانهای اجتماعی، سیاسی و اقتصادی فراوانی دستوپنجه نرم میکرد. پیش از ظهور مزدک، قدرت شاه در مقابل قدرت طبقهٔ اشراف، روحانیون و صاحبان قدرت رو به افول گذارده بود. در برابر، قباد به حمایت از مزدکیان بهمنظور کاستن از قدرت اشراف و روحانیون دست یازید. این امر باعث همراهی مزدک و مزدکیان با پادشاهی قباد شد و اتحاد نوظهور قباد و مزدکیان از قدرت و نفوذ طبقهٔ اشراف، بزرگان و روحانیون به نفع شاهنشاه کاست. همدلی قباد با مزدکیان سبب شد که آیین مزدک در تمامی قلمرو ایرانشهر بسط و گسترش یابد و حتی از مرزهای ایران نیز پا فراتر بگذارد و به شبهجزیره عربستان برسد. با این همه، قباد در اواخر پادشاهی خود از حمایت مزدکیان دست کشید و همین امر موجب قتلعام مزدک و مزدکیان بهدست خسرو یکم شد. منابع تاریخی علل گوناگونی برای دشمنی خسرو انوشیروان با مزدکیان برشمردهاند؛ برخی منابع حمایت مزدکیان از بهتختنشاندن کاووس، برادر خسرو انوشیروان و پسر دیگر قباد، را علت اصلی این دشمنی دانستهاند.
- … پیکر منقوش در زن زیبای حرمسرا اثر ژان اگوست دومینیک انگر با دو تا پنج مهرهٔ اضافی به تصویر کشیده شده است؟ (در تصویر)
- … به اصرار وزیر دربار رضاشاه عبدالحسین تیمورتاش طرح بام آرامگاه فردوسی به شکل هرم تغییر یافت، ولی پس از مورد غضب واقع شدن او ساختوساز نیمهکاره ماند و در نهایت طرح پلکانی اجرا شد؟
- … واژهٔ پالاس (کاخ) در اسکاتلند نخستین بار برای ارجاع به کاخ لینلیتگو در سال ۱۴۲۹ میلادی استفاده شد؟
- … رامی ملک پیش از شروع فیلمبرداری آقای ربات دست به یادگیری برنامهنویسی زد تا بتواند در بعضی از صحنهها که لازم است شخصاً کدنویسی کند؟
- … زن سرخپوش زنی مجهولالهویه از اهالی تهران بود که به مدت ۳۰ سال، هر روز، ساکت و آرام با لباس، کفش، کیف و جوراب قرمز رنگ در میدان فردوسی میایستاد و انتظار کسی را میکشید؟
- … کمیتهٔ داوری جایزه ابراهیم برای توفیق در رهبری آفریقا در هفت سال از دوازده سال اعطای این جایزه هیچ رهبری را شایستهٔ دریافت آن ندانسته است؟
- … پس از شکست روم شرقی در برابر کروم، خان بلغارستان، در سال ۸۱۱ میلادی، گروهی از سربازان رومی بهزور وارد مقبرهٔ کنستانتین پنجم (س. ۷۴۱–۷۷۵) شدند و به امپراتور مرده التماس کردند که بازگردد و فرماندهی آنها را به دست گیرد؟
- دور جدید اعتراضات عراق منجر به دست کم ۷۴ کشته شده است و در پی آن مجلس عراق طرح بازنگری قانون اساسی عراق را مصوب کرد.
- دستکم ۶۷ نفر در اعتراضات و درگیریهای قومی منطقه اورومیا اتیوپی و حومهٔ آن کشته شدند.
- ابوبکر بغدادی (در تصویر)، رهبر داعش، در پی حملهٔ کماندوهای آمریکایی به محل اختفایش در استان ادلب، دست به خودکشی زد.
- اعتراضهای خشونتآمیز بولیوی پس از اعلام پیروزی مجدد اوو مورالس، رئیسجمهور بولیوی و شکست حزب او در انتخابات از سر گرفته شد.
- ۳۹ جسد در یک کامیون یخچالدار در گریز، اسکس، انگلستان پیدا شد.
امروز: دوشنبه، ۲۸ اکتبر ۲۰۱۹ میلادی برابر ۶ آبان ۱۳۹۸ هجری خورشیدی و ۱ ربیعالاول ۱۴۴۱ هجری قمری (UTC)
- رویدادها
- ۱ (قمری) - هجرت محمد از مکه به مدینه و انتخاب این روز به عنوان مبدأ تاریخ مسلمانان در دو تقویم هجری شمسی و هجری قمری
- ۱۶۳۶ - دانشگاه هاروارد نخستین مؤسسه آموزش عالی در آمریکا، توسط هیئت قانونگذاری «مهاجرنشینان خلیج ماساچوست»، تأسیس شد.
- ۱۹۵۴ - با گذشت بیش از یکسال از کودتای ۲۸ مرداد در ایران، محکمه تجدید نظر نظامی تهران، حکم اعدام حسین فاطمی (در تصویر) منتقد شاه و وزیر امورخارجه دولت محمد مصدق را تأیید کرد. این حکم، در همان روز به اجرا درآمد.
- ۱۹۶۲ - با موافقت شوروی برای برچیدن موشکهای خود از کوبا، بحران موشکی کوبا که جهان را تا آستانه یک رویارویی هستهای پیش برده بود، پایان گرفت.
- ۱۹۹۳ - نخستین دادگاه متهمین پرونده ترور برخی مخالفان جمهوری اسلامی ایران در یک رستوران در آلمان، معروف به ترور میکونوس، برگزار شد.
- ۲۰۰۷ - کریستینا فرناندز نخستین زن آرژانتینی شد که با پیروزی در انتخابات سراسری، به سمت ریاست جمهوری این کشور میرسد.
- زادروزها
- ۱۹۱۴ - زادروز جوناس سالک پزشک آمریکایی، کاشف واکسن فلج اطفال
- ۱۹۳۳ - زادروز گارینشا فوتبالیست برزیلی
- ۱۹۴۹ - زادروز کیتلین جنر ورزشکار دو و میدانی و ترنس آمریکایی
- ۱۹۵۵ - زادروز ویلیام هنری گیتس سوم مشهور به بیل گیتس مدیر شرکت مایکروسافت
- ۱۹۶۳ - زادروز اروس رامازوتی خوانندهٔ ایتالیایی
- ۱۹۶۷ - زادروز جولیا رابرتز بازیگر آمریکایی
- درگذشتها
- ۳۱۲ - درگذشت ماکسنتیوس امپراتور روم از ۳۰۶ تا ۳۱۲
- ۱۷۰۳ - درگذشت جان والیس ریاضیدان انگلیسی
- ۱۷۰۴ - درگذشت جان لاک فیلسوف انگلیسی
- ۱۷۴۰ - درگذشت آنای روسیه تزار روسیه از سال ۱۷۳۰ تا ۱۷۴۰
- ۱۹۰۰ - درگذشت ماکس مولر زبانشناس و خاورشناس آلمانی
- ۲۰۰۵ - درگذشت ریچارد اسمالی شیمیدان آمریکایی، برندهٔ جایزه نوبل شیمی سال ۱۹۹۶ به همراه روبرت کرل و هارولد کروتو