पांडुरंग वैजनाथ आठवले

पांडुरंगशास्त्री आठवले
मूळ नाव	पांडुरंगशास्त्री वैजनाथशास्त्री आठवले
जन्म	ऑक्टोबर १९ इ.स. १९२० रोहा, महाराष्ट्र
निर्वाण	ऑक्टोबर २५ इ.स. २००३ मुंबई, महाराष्ट्र
भाषा	मराठी
वडील	वैजनाथशास्त्री आठवले
आई	पार्वती आठवले
पत्नी	निर्मला ताई
अपत्ये	जयश्री तळवळकर (मानसकन्या)

पांडुरंगशास्त्री आठवले ऊर्फ दादा आठवले (जन्म : ऑक्टोबर १९, १९२०; मृत्यू : ऑक्टोबर २५, २००३) हे मराठी तत्त्वज्ञ होते. ते स्वाध्याय परिवाराचे प्रणेते, संस्थापक होते. त्यांना रेमन मॅगसेसे, टेंम्पलटेंट पुरस्कार, महात्मा गांधी पुरस्कार, लोकमान्य टिळक पुरस्कार, पद्मविभूषण, अशा विविध पुरस्काराने गौरवण्यात आले. त्यांचा जन्मदिवस स्वाध्याय परिवार जगभर मनुष्य गौरव दिन म्हणून साजरा करतात.

जीवन

पांडुरंगशास्त्री आठवलेंचा जन्म ऑक्टोबर १९, १९२० रोजी रोहे या कोकणातील गावी झाला. पारंपरिक शिक्षणाबरोबर 'सरस्वती संस्कृत पाठशाळेत' संस्कृत व्याकरणाबरोबर न्याय, वेदान्त, साहित्य, त्याचबरोबर इंग्लिश भाषा साहित्याचा अभ्यास पांडुरंगशास्त्री यांनी केला. त्यांना रॉयल एशियाटिक सोसायटी मुंबई या संस्थेने सन्माननीय सदस्यत्व देऊन सन्मानित केले होते. या ग्रंथालयात त्यांनी कादंबरी विभाग सोडून सर्व मानव्य शाखेतील प्रमुख लेखकांचे, ग्रंथाचे अध्ययन केले. वेद, उपनिषदे, स्मृती, पुराणे यावर चिंतन केले. मुंबईतील माधवबाग येथील श्रीमद्भगवद्गीता पाठशाळेत पांडुरंगशास्त्री यांनी संस्थेच्या व्यासपीठावरून नियमितपणे न चुकता वैदिकांच्या तेजस्वी जीवनवादाचा (Way of life, way of worship & way of thinking) पुरस्कार केला.

पत्‍नी

पांडुरंगशास्त्री आठवले यांचा विवाह १९४४ साली रत्‍नागिरी जिल्ह्यातील गावखडी येथील निर्मलाताई सिधये यांच्याशी झाला. निर्मलाताईंनी स्वाध्याय परिवाराच्या रचनात्मक कार्यातही दादांना भक्कम साथ दिली. स्वाध्याय कार्यातील बंधु-भगिनींना तसेच तत्त्वज्ञान विद्यापीठातील विद्यार्थ्यांना त्यांचे मोलाचे मार्गदर्शन कायम लाभत होते. दादांच्या देहावसनानंतर ताई ठाणे येथील तत्त्वज्ञान विद्यापीठात वास्तव्याला होत्या. ३ ऑगस्ट १९२६ रोजी जन्मलेल्या निर्मलाताई आठवले यांचे वयाच्या ९०व्या वर्षी ३१ जानेवारी २०१७ रोजी निधन झाले.

पुरस्कार

इ.स. १९९२ मधे त्यांना टिळक पुरस्कार मिळाला. तो पुरस्कार देतांना तेव्हाचे राज्यपाल चिदंबरम सुब्रमणियम म्हणाले होते ' विद्वत्ता आणि दैवी शक्तीचा संगम झाल्यावरच समाजाचे आणि देशाचे हित सुरक्षित राहते. पांडुरंगशास्त्री आठवले यांची शिकवण सर्व समाजाने आचरण्यात आणण्याची गरज आहे. पांडुरंगशास्त्री हे आजच्या युगातील देदीप्यमान आशेचा किरण आहेत

बाह्य दुवे

• The Official web portal of Pandurang Shastri Athavale : www.dadaji.net
• The Official web portal of the Swadhyay Parivar : www.swadhyay.org
• Ramon magsaysay site introduction of Pandurang Shastri Athavale
• Templeton award web-site referencing Pandurang Shastri Athavale's work
• Templeton award web-site referencing News of Award to Pandurang Shastri Athavale
• An article by a well-known writer Suma Varughese
• By WAVENEY ANN MOORE, Times Staff Writer © St. Petersburg Times, published June 29, 2002
• In rural India, quiet introspection has outward effects By Chhavi Sachdev in Science & Theology News, July 2004
• Pandurang Shastri Athvale Quotations
• Information about Pandurang Shastri Athavale from www.rohaonline.com