La Guèrra de Cent Ans foguèt es un conflicte entre lei coronas de França e d’Anglatèrra de 1337 a 1453. Lei rasons d’aquela guèrra son situadas dins la rivalitat entre lei rèis dei dos país, especialament per lo contraròtle de fèus de França (Guiana, Flandra...). L’element entraïnador foguèt la succession dau rèi Carles IV de França mòrt en 1328. En 1337, lo rèi anglés Edoard III contestèt la legitimat dau rèi Felip VI e se proclamèt rèi de França.
Inicialament, leis anglés capitèron de conquistar una partida de França après la captura dau rèi Joan II en 1356 a Peitieus. La situacion francesa se melhorèt pendent lo rèi de Carles V que poguèt reprene la màger part de son reiaume en 1380. Après una trèva, lo conflicte acomencèt tornarmai en 1415 enterin que França èra a faciar una guèrra civila entre son aristocràcia. Venceires, leis anglés aprofichèron la foliá dau rèi Carles VI per faire dau rèi Enric V l'eiretier dau tròne francés. Pasmens, en 1429, acomencèt lo redreiçament francés impulsat per Joana d'Arc. Ansin, a partir de 1430, lei francés capitèron de replegar pauc a pauc Anglatèrra fins a conquistar totei lei territòris anglés sus lo continent levat Calais.
Aquela guèrra aguèt de consequéncias importantas, magerament au nivèu politic car permetèt una extension fòrça importanta dau domeni reaiu francés e entraïnèt la formacion dau poderós ducat de Borgonha que será la fònt d’unei guèrras a la fin dau sègle XV.
20 de setembre: De caumas mondialas pel clima an agut luòc dins mai de 150 païses del mond dins l'encastre de las Caumas pel Clima.
Agost: L'Institut brasilièr per la recèrca espaciala anóncia mai de 75 000 incèndis dins lo país (imatge) dempuèi genièr, qu'al mens 40 000 pertòcan Amazonia.
Lo lògo de l’OGC Niça pòrta en occitan Despì 1904 solament despuèi 2013.
La cançon Zombie dau grop The Cranberries foguèt escricha en memòria de Jonathan Ball e Tim Parry, tuats per l’Armada republicana irlandesa provisòria au moment deis atemptats de Warrington. Ramenta lo conflicte nòrd-irlandés emai fa referéncia a l’insurrecion de Pascas de 1916.
.png)
.jpg)
