Баш бит

Википедиягә рәхим итегез!

Бу күптелле, эченә һәркем яза алган энциклопедия.

Татар телендә 87 414 мәкалә бар.

Ничек язарга? · Мәкалә язу · Ярдәм · Безнең турында матбугатта · Мобиль юрама

Latin yazuı · Wikiquote проекты · Embassy · Эчтәлек

Сайланган мәкалә

Стоиклык, яки стоицизм – Рим һәм грек дөньясында безнең эраның 3 гасырына кадәр чәчәк аткан эллинистик фәлсәфә мәктәбе. Стоиклыкка безнең чорга кадәр 3 гасыр башында Афиналарда Китийлы Зенон нигез сала, аңа Сократның аерым өйрәтмәләре җитди йогынты ясый. Стоик физикасы исә Һераклитның өйрәтмәсенә нигезләнә. Стоицизм барыннан да бигрәк, үзенең мантыйк системасы һәм табигый дөньяга карашларыннан формалашкан шәхси этика фәлсәфәсе булып тора. Аның өйрәтмәсенә караганда, иҗтимагый затлар – кешеләрнең – бәхеткә таба юллары шушы мизгелне хәзерге вакыт итеп кабул итүгә, ләззәткә омтылыш яки авыртудан курку кебек хисләргә үзеңне контрольдә тотарга ирек бирмәүгә, әйләнә-тирә дөньяны һәм табигать сөрешендә безнең өлешебезне аңлар өчен акылыбызны куллануга һәм бергәләп хезмәт куюга, башкаларга гаделлек белән карауга нигезләнә.

↪ Дәвамы

Архив • Кандидатлар • Үзгәртү

Яхшы мәкалә

Күкчәтау татар мәчете — Казакъстанның Күкчәтау шәһәрендә 1894 елда татарлар тарафыннан нигезләнгән мөселман гыйбадәтханәсе (мәчет). 1930-елларда ябылган. 1989 елда татар мәчете мөселманнарга кайтарылып бирелә. Жакия хаҗи (каз. Жақия қажы) исемендәге мәчет булып эшли.

Күкчәтауда (1824 елдан хәрби ныгытма-станица, 1832 елдан шәһәр) беренче мәчет 1846 елда Күкчәтау тышкы округының өлкән солтаны Аблай Габбәсов башлангычы белән төзелә. Соңрак казакъ мулласы Науан хәзрәт Таласов җыйган акчага гыйбадәтханә үзгәртеп корыла. Бер катлы, авыш түбәле агач бина, башка мәчетләрдән манарасы бинаның нәкъ геометрик уртасында урнашкан булуы белән аерылып тора. 1868 елга кадәр мәчет имамы булып бары тик татарлар гына хезмәт итә, әлеге муллалар укыту эше белән дә шөгыльләнә. 1881 елда Күкчәтау татарлары (икенче гилдия сәүдәгәре Габделлатыйф Халиков, Фазлетдин Хисаметдинов, Баһаветдин Бикмөхәмәтов һ. б.) Дала генерал-губернаторыннан татарлар өчен шәһәрдә аерым мәчет төзүне сорыйлар. Рөхсәт алына. 1890 елда хаҗга киткәндә, сәүдәгәр Габделлатыйф Халиков татар мәчете өчен 3 000 сум акча, ике зур җир кишәрлеге һәдия итә. Мәчетне төзегәндә, соңрак мәчетне тотканда Күкчәтау байларыннан сәүдәгәр Шәймәрдан Госманов (1850—?) акчалата ярдәм күрсәтә. Мәчет 1894 елда төзелеп бетә. Күкчәтауның беренче мәчете кебек үк, ул бер катлы агач бина була, ике яруслы манарасы гына уртада түгел, түбә читендә урнаштырылган була. Мәчет «Татар мәчете» дип атала башлый һәм Уфадагы Ырынбур диния нәзарәтенә карый. 1918 елда Күкчәтауда һәм татар мәчетендә Галимҗан Баруди булып китә. ↪ Дәвамы

Архив • Кандидатлар • Үзгәртү

Сез беләсезме?

Индонезия, Тайланд һәм Алтай Республикасы гербларында Гаруда кошы сурәтләнгән.
Хәтерендә 1000 нән артык җыр, бәет, әкият саклаган сукыр җырчы-музыкант сугыш вакытында һәм сугыштан соңгы авыр елларда поездларда һәм ярминкәләрдә чыгышлар ясап уңыш казана.
Татарстанның башка төбәк музейларыннан аермалы буларак, Әтнә туган якны өйрәнү музее тарихи бинада урнашкан.
1909 елда 40 еллык эшчәнлеге уңаеннан татар газеталары нашир И.Н. Харитоновка мактау мәкаләләре багышлыйлар, «Татар Гутенбергы» дип атыйлар.
Бакый Урманченың киң билгеле «Бикбулатов портреты»нда Татарларны гыйльми өйрәнү җәмгыятенең археографик комиссиясе рәисе Сөнгатулла Бикбулат сурәтләнгән.
Салих Сәйдәшевнең «Совет Армиясе маршы» Казанда беренче мәртәбә 1929 елда, Мәскәүдә 1934 елда яңгырый. Кызыл мәйданда узган хәрби парадтан соң нарком К. Е. Ворошилов композиторга алтын сәгать бүләк итә.
Ерак Көнчыгышта хезмәт иткән хәрби төзүче Җиһаншин утырган көймәне давыл океанга алып китә, шулай итеп аның җир шары тирәли сәяхәте башлана.
Татарстан җитәкчелегенең үзенчәлекле менталитетын беренче булып Тәлгать Миңнебаев сурәтләп чыга.
Риваятьләр буенча Чаллыдагы Ватан-ана һәйкәленең авторы халык нәфрәтеннән качып йөрергә мәҗбүр була.

Архив • Яңа чыгарылыш әзерләү • Үзгәртү

Сайланган исемлекләр һәм порталлар

Сайланган cоңгы портал:		Татарлар тарихы
Сайланган cоңгы исемлек:		Татарлар — Советлар Берлеге Каһарманнары исемлеге

Архив • Кандидатлар • Үзгәртү

Сайланган рәсем

Көннең cайланган рәсемe

(рәсем язмасыны өстәү)

Архив • Кандидатлар • Үзгәртү

Бу көнне ... (18 октябрь)

Азәрбайҗан — бәйсезлек көне.
АКШ — Аляска көне.

Вакыйгалар

1867 — Аляска Русиядән АКШ-га күчә.
1918 — “контрреволюцион фикерләр тарату” сылтавы белән «Тормыш» гәзитенең эшчәнлеге туктатыла.
1922 — Казанда «Безнең байрак» гәҗите чыга башлый.
1995 — Украина Аурупа Шурасына керә.

Туулар

1705 — Герард Миллер, Русия историографы.
1869 — Йоханнес Линнанкоски, фин язучысы.
1925 — Фазыл Фасиев, татар тел галиме.
1947 — Юныс Сафиуллин, татар драматургы.

Вафатлар

1931 — Томас Эдисон, АКШ галиме.

Башка вакыйгалар • Үзгәртү • Проект • Яңартырга

Сайланган мультимедиа

Көннең сайланган мультимедиасы
Медияфайл уйнату
(мультимедиа язмасыны өстәү)

Өмә

Бу атнада өмә арабыздан киткән олуг җырчы Илһам Шакировка (1935–2019) багышлана.

Соңгы өмәләр:
1 атна элек: {{Сәйяр (1907–1918) труппасы}}
2 атна элек: Татарлар — Советлар Берлеге Каһарманнары исемлеген мәкаләләр белән тулыландыру
3 атна элек: Медицина турында мәкаләләр язу һәм яхшырту

Архив • Кандидатлар • Үзгәртү

Башка бүлекләр

Ярдәм бүлеге — Википедияны үзгәртү эшендә ярдәм итү бүлеге.
Җәмгыять үзәге — Яңалыклар, проектлар һ.б.
Бәхәслек — Татар Википедиясе форумы.

Тугандаш проектлар

Wikipedia проекты табышсыз Wikimedia Фонды тарафыннан оештырылды. Wikimedia шулай ук ирекле эчтәлек белән күптелле булган башка wiki проектларны да алып бара:


Meta-Wiki Вики-проектлары	Викисүзлек Күптелле сүзлек	Викикитап Ирекле дәреслек	Викихәбәрләр Ирекле яңалыклар	Викиөзек Өзекләр җыентыгы	Викиханә Ирекле китапханә	Викисәфәр Юл күрсәткече