Anasayfa

Vikipedi, özgür ansiklopedi
Gezinti kısmına atla Arama kısmına atla
Herkesin katkıda bulunabildiği Özgür Ansiklopedi
Türkçe madde sayısı: 334.502

11 Ekim 2019, Cuma

Haftanın seçkin maddesi
African Bush Elephant.jpg
Fil hortumlular takımında yer alan filgiller (Elephantidae) familyasını oluşturan memeli bir hayvandır. Geleneksel olarak Asya fili (Elephas maximus) ve Afrika fili (Loxodonta africana) olmak üzere iki türü tanınır. Ancak bazı kanıtlara göre Afrika savan fili (L. africana) ile Afrika orman filinin (L. cyclotis) iki ayrı tür olduğu önerilmektedir. Filler, Sahra altı Afrika ile Güney ve Güneydoğu Asya'da bulunur. İçinde mamutlar ve mastodonlar gibi soyu tükenmiş türleri de barındıran hortumlular takımında günümüzde de soyunu sürdüren bir tek filler kalmıştır. Karada yaşayan en büyük hayvan olan Afrika filinin erkeği 4 m boya ve 7.000 kg ağırlığa ulaşabilir. Bu hayvanların dikkat çekici ve ayırt edici bazı özellikleri vardır. Bunların arasında, nesneleri yakalamak gibi çeşitli amaçlar için kullanılan uzun hortumlar başta gelir. Çok uzun ve sivri olan kesici dişlerini nesneleri taşımak, yeri kazmak için kullanırlar. Fildişinin kaynağı olan bu kesici dişler aynı zamanda dövüşürken silah olarak da kullanılır. Filin büyük ve geniş kulakları vücut ısısını kontrol etmeye yarar. Afrika fillerinin kulakları daha büyük olur ve sırtları içbükeydir. Asya fillerinin ise kulakları daha küçük olur ve sırtları dışbükey ya da düzdür.

(Devamı...)

Günün maddeleri
Messier51 sRGB.jpg
Girdap gökadası (ayrıca Messier 51a, M51a, veya NGC 5194 olarak da bilinir) yaklaşık 23 milyon ışık yılı uzaklıkta Av Köpekleri takımyıldızı bölgesinde bulunan etkileşen büyük plan sarmal gökada.

Gökyüzünün en ünlü sarmal gökadalarından biridir. Bu gökada ve ona eşlik eden (NGC 5195) amatör gözlemciler tarafından kolayca gözlemlenebilir, hatta iki gökada da iyi bir dürbünle gözlenebilir. Girdap Gökadası; özellikle sarmal kollar ve etkileşen gökadaların, yapılarının daha iyi anlaşılabilmesi için çalışan profesyonel gökbilimciler için, oldukça popülerdir. Girdap gökadası, Lord Rosse tarafından 1845 yılında keşfedilmiştir. Etkileşen gökada NGC 5195, 1781 yılında Pierre Méchain tarafından keşfedilmiştir. 1845 yılında Girdap Gökadası'nı ilk defa sarmal gökada olarak tanımlayan, İrlanda'da Birr şatosunda inşa ettiği 72 inç'lik teleskobuyla Lord Rosse olmuştur. Gökada çifti için M51 tanımlaması yapılabilir ancak bireysel olarak tanımlanmak istenirse (NGC 5194) için M51A, (NGC 5195) için M51B kullanılır. 2005 yılında görünür parlaklığı 14 olan (SN 2005cs) süpernovası gözlemlenmiştir. On yıl öncesine kadar NGC 5195'in gerçekten eşlik eden bir gökada mı yoksa uzaktan geçen bir gökada mı olduğu kesinlik kazanmamıştı. Radyo gökbilimi ile elde edilen M51 Radyo fotoğrafları, kesin bir etkileşim gerçeğini göstermiştir. (Devamı...)


Julius Fučík 2.gif
Julius Fučík (23 Şubat 1903, Prag - 8 Eylül 1943, Berlin), Çek gazeteci.

Fučík öğrencilik yıllarında siyasal çalışmalara katıldı, yazılar yazmaya başladı. Bir yandan Trovba, Rude Pravo ve Halo Noving gibi komünist gazetelerde makaleler yayımlarken bir yandan da yeraltı çalışmalarını sürdürdü. 1930'da gizlice Sovyetler Birliği'ne gitti. 1934'teki ikinci gidişinde bu ülkede iki yıl kaldı, Orta Asya'yı dolaştı. Çekoslovakya'nın Almanlar tarafından işgal edilmesi üzerine Komünist Yeraltı Hareketi'nin önderlerinden biri olarak illegal yayınlar çıkardı ve yönetti. 1942'de tutuklandı, on sekiz ay süren tutukluluğunun ardından Berlin'de katledildi. Fučík, tutukevinde kaldığı süre içinde yazdığı ve yaşamının bu son dönemine ait izlenimlerini içeren "Reportaz psana na opratçe" (Darağacından Notlar) adlı kitabı Çek bir gardiyan yardımıyla parça parça dışarıya kaçırılmış ve Fučík'in ölümünden iki yıl sonra karısı tarafından bastırılmıştır. (Devamı...)

Günün seçkin resmi
Mavi kuyruklu kızböceği (Ischnura senegalensis)
Afrika, Ortadoğu, Güney ve Doğu Asya'da yaygın olarak bulunan Mavi kuyruklu kızböceği (Ischnura senegalensis) (Osaka, Japonya)

Üreten: Laitche Laitche

Tarihte bugün

Olaylar

Albert Einstein

Doğumlar

Ölümler

Daha fazlası...