Баш бит

Википедиягә рәхим итегез!

Бу күптелле, эченә һәркем яза алган энциклопедия.

Татар телендә 85 893 мәкалә бар.

Ничек язарга? · Мәкалә язу · Ярдәм · Безнең турында матбугатта · Мобиль юрама

Latin yazuı · Wikiquote проекты · Embassy · Эчтәлек

Сайланган мәкалә

Автомоби́ль (б. грек αὐτός — үзем һәм лат. mobilis — хәрәкәтчән, ашыгыч) — кешеләр яки йөк ташу өчен кулланыла торган моторлы юл транспорт чарасы. Сәнәгать алга киткән илләрдә автомобиль транспорты пассажирлар йөртү күләме буенча транспортның башка төрләре белән чагыштырганда алдынгы урында тора. Заманча автомобиль 15-20 мең детальдән тора, шуларның 150-300 иң мөһим һәм кулланылыш өчен зур чыгымнар таләп итүче булып тора. Төшенчәгә җиңел автомобиль, йөк машинасы, автобус, троллейбус, бронетранспортер керә, әмма авыл хуҗалыгы тракторы һәм мотоциклны үз эченә алмый.
Төрләре буенча җиңел машина, йөк машинасы, югары узу мөмкинлеге булган автомобиль, внедорожник, багги, йөзүче автомобиль (амфибия), очучы автомобиль, спорт автомобиле, ярыш автомобиле, электромобиль, гибрид автомобиль һ.б. Җитештерелә торган автомобильләрнең күп төрлелегенә карамастан, аларны төзелешендә төп өч өлешне: кузов, двигатель һәм шассины бүлеп йөртергә мөмкин.

↪ Дәвамы

Архив • Кандидатлар • Үзгәртү

Яхшы мәкалә

Калмыклар (калм. хальмг, хальмгуд, монг. халимаг) — Калмыкия Республикасының төп халкы. Гомуми саны — 200 мең кеше. Милли теле — монгол төркеменең калмык теле.

Калмыкларның гомуми саны ~200 мең тирәсе. Күпчелеге РФ территориясендә яши. Дин тотучы калмыклар, нигездә, буддистлар (махаяна, Гелугпа мәктәбе), калмыкларның азчылык өлеше — православие динен тотучылар. Әстерхан өлкәсендә ышанучы Калмык халкының бер өлеше өчен Зур Богдо тавы изге урын булып тора.

Калмыкларның борынгы бабалары — XVII гасыр башында Русия империясенә күчеп (дэрбэт һәм торгут кабиләләреннән якынча 270 000 кеше), урыс багынлыгы алган көнбатыш монгол ойратлар. XVII гасыр уртасында алар Русия империясе составында мохтар Калмык ханлыгы (Торгоут ханлыгы) (калм. Хальмг хана улус) төзи, ханлык ойратларның кабиләләре буенча 4 олыска бүленә: дэрбэтлар, торгутлар, кошутлар, чорослар (Калмыкларның олыска бүленеп йөртелүе хәзерге заманда калмыкларның социаль һәм сәяси тормышларына тәэсир итүен дәвам итә). Калмык ханлыгы 70-75 мең җайдактан торган гаскәр чыгара алган. ↪ Дәвамы

Архив • Кандидатлар • Үзгәртү

Сез беләсезме?

Баку янындагы Атешгях гыйбадәтханәсендә әле гасыр ярым элек утка табынганнар.
Ш. Мәрҗани муллалыкка 2011нче санлы указ алса, 1нче санлысы бабасына бирелгән.
1518 ел Аурупа тарихына Страсбургтагы Бию шаукымы белән кереп калган.
Һитлер Алманиясе 1945нең апреле урталарына кадәр татарча гәзит чыгарырга мөмкинлек таба.
Эребуни музееның иң кыйммәтле экспонаты дип Урарту чорындагы 23 язулы таблица санала.
Русия җыелма такымы ярымсакчысы Дәлир Күзәев нәселендә өч буын ир-егетләр футбол белән көн итә.
Борынгы мишәр-татар музыка байлыгын югалтудан коткарган җырчы бабай 1917 елга кадәр Мәскәү бае була.
Рус сатирик язучысы М.Е. Салтыков әдәбият белән шөгыльләнүен дәвам итәр өчен 36 яшьтә вице-губернатор вазифасын калдыра.

Архив • Яңа чыгарылыш әзерләү • Үзгәртү

Сайланган исемлекләр һәм порталлар

Сайланган cоңгы портал:		Татарлар тарихы
Сайланган cоңгы исемлек:		Татарлар - Советлар Берлеге Каһарманнары исемлеге

Архив • Кандидатлар • Үзгәртү

Сайланган рәсем

Көннең cайланган рәсемe

Калып:Potd/2019-06-18 (tt-cyr)

Архив • Кандидатлар • Үзгәртү

Бу көнне ... (18 июнь)

БМОда Тотрыклы гастрономия көне, Азәрбайҗанда ― Кеше хокуклары көне, Сейшел утрауларында ― Милләт бәйрәме, Халыкара Аутизм-сыман нейрологик системалы шәхесләрнең парады көне, һ.б.

1812 — АКШ һәм Бөекбритания арасында сугыш башлана.

1928 — норвег сәяхәтчесе Руаль Амундсен вафат була.
1936 — рус язучысы Максим Горький бакыйлыкка күчә.
1940 — Шарль де Голль Лондондан французларны фашистларга каршылык күрсәтергә чакыра.
1942 — «Битлз» музыкаль төркеме катнашучысы Пол Маккартни туа.
1946 — Италия җөмһүрият буларак игълан ителә.
1949 — Польшаның 8 нче президенты Лех Качинский дөньяга килә.
2008 — татар актеры, танылгын сәхнә остасы Наил Әюпов вафат була.
2018 — Илдус Әмирхан, татар мәгърифәтчесе вафат була.

Башка вакыйгалар • Үзгәртү • Проект • Яңартырга

Сайланган мультимедиа

Көннең сайланган мультимедиасы

Калып:Motd/2019-06-18 (tt-cyr)

Өмә

Бу атнада өмә арабыздан киткән олуг җырчы Илһам Шакировка (1935-2019) багышлана.

Соңгы өмәләр:
1 атна элек: {{Сәйяр (1907-1918) труппасы}}
2 атна элек: Татарлар - Советлар Берлеге Каһарманнары исемлеген мәкаләләр белән тулыландыру
3 атна элек: Медицина турында мәкаләләр язу һәм яхшырту

Архив • Кандидатлар • Үзгәртү

Башка бүлекләр

Ярдәм бүлеге — Википедияны үзгәртү эшендә ярдәм итү бүлеге.
Җәмгыять үзәге — Яңалыклар, проектлар һ.б.
Бәхәслек — Татар Википедиясе форумы.

Тугандаш проектлар

Wikipedia проекты табышсыз Wikimedia Фонды тарафыннан оештырылды. Wikimedia шулай ук ирекле эчтәлек белән күптелле булган башка wiki проектларны да алып бара:


Meta-Wiki Вики-проектлары	Викисүзлек Күптелле сүзлек	Викикитап Ирекле дәреслек	Викихәбәрләр Ирекле яңалыклар	Викиөзек Өзекләр җыентыгы	Викиханә Ирекле китапханә	Викисәфәр Юл күрсәткече