Anasayfa

Vikipedi, özgür ansiklopedi
Gezinti kısmına atla Arama kısmına atla
Herkesin katkıda bulunabildiği Özgür Ansiklopedi
Haftanın seçkin maddesi
White Stork Weißstorch Ciconia ciconia.jpg
Leylek, leylekgiller familyasından büyük ve uzun bacaklı bir kuş türüdür. Siyah kanat uçuş tüylerinin dışında tamamen beyazdır, gagası ve bacakları erişkinlerde kırmızı, yavrularda ise siyahtır. Büyük bir kuş olup 100-115 cm uzunluğunda, 2,3 ila 4,5 kg ağırlığındadır, kanat açıklığı ise 155-215 cm'dir. Cüssesi biraz farklı olan iki alt türü ise Avrupa'da, kuzeybatı Afrika'da ve güneybatı Asya'da bulunur. Leylekler uzun mesafelere göç ederler. Çoğunlukla tropikal Sahraaltı Afrika'dan Güney Afrika'nın güneyine ve hatta Hindistan alt kıtasının güneyine kadar olan bölgede kışı geçirirler. Avrupa'dan Afrika'ya göç ederken Akdeniz üzerinden değil, doğuda Levant üzerinden, batıda da Cebelitarık Boğazı'ndan geçerler. Bunun nedeni uçmak için gereksinim duydukları hava termallerinin deniz üzerinde oluşmamasıdır. Yerde yürürken durmadan, yavaşça hareket ederler. Leylekgiller ailesinin diğer üyeleri gibi boynu tamamen gerilmiş şekilde uçarlar. Etçil olan leylek, böcekler, balık, amfibiler, sürüngenler, küçük memeliler ve küçük kuşlar gibi çok geniş bir yelpazede beslenir. Besinlerinin çoğunu yerden, kısa bitki örtüsü içinden ve sığ sulardan toplar. Tek eşli olarak ürerler ancak yaşam boyunca sürecek bir çift bağı kurmazlar. Hem erkeği hem de dişisi, çubuklardan oluşan ve birkaç yıl kullanılabilen büyük bir yuva yapar. Dişi leylek her yıl bir kereliğine olmak üzere dört yumurta yumurtlar ve yavrular 33-34 gün sonra aynı anda olmamak üzere yumurtadan çıkar. Çifti oluşturan kuşların ikisi de kuluçkaya yatar ve birlikte yavruları beslerler. Yavrular yumurtadan çıktıktan 58-64 gün sonra yuvadan ayrılır ve 7 ila 20 gün daha ebeveynler tarafından beslenir. (Devamı...)
Günün maddeleri
A child in India (cropped).jpg
Çocuk bebeklik ve ergenlik çağları arasındaki insan. Genellikle konuşma ve yürüme kabiliyetleri kazanıldıktan sonra çocukluğun başladığı; cinsel gelişimin başladığı ergenlik dönemi ile birlikte çocukluk döneminin bittiği kabul edilir. Ama bu tanımlamalar görecelidir ve kesin sınırları yoktur. Birleşmiş Milletlerin raporlarında 0-18 yaş arasındaki insanlar çocuk kabul edilirler. Bunun haricinde çocuk kelimesi sıklıkla evlat anlamında da kullanılır.

Tarihçi Philippe Aries'in çalışmaları, Orta Çağ boyunca, çocukluğun kendine özgü doğasının bilinmediğini ortaya koymuştur. Orta Çağ sanat tarihi, modern anlamıyla "çocuk" teriminin o dönem dünyası içinde hiçbir yeri olmadığını kanıtlamaktadır. Dönem resimlerindeki çocuklar, sıradan çocuk özellikleri göstermekten uzaktır. Yüzleri ve kas yapılarıyla, yalnızca küçük ölçekle çizilmiş yetişkin birer insandırlar. Toplumsal yaşam açısından ise, bu dönem boyunca ve 16. yüzyıla kadar çocuk, ailesinin yanı sıra ilişki kurduğu diğer yetişkinlerin uygun hareket ve davranışlarını gözlemleyerek toplumsallaşan küçük ve zayıf bir varlık, küçük bir insan olarak algılanmaktaydı. Çocuk, yalnızca bedeni ve gücüyle yetişkinlerden ayrılıyordu. Aries'in yüzeyselliğini vurguladığı tek çocukluk duygusu olan nazlanma, çocukluğun ilk yıllarına ilişkindi. Küçük insanı ailenin evcil hayvanlarıyla bir tutan bu duyguydu. Bu dönemde çocuklarla 'edepsiz küçük maymunlar'mış gibi eğleniliyor, içlerinden biri öldüğünde çok fazla üzerinde durulmuyordu. "Ölen çocuğun yerini bir başkası alır" mantığı hakimdi. 17. yüzyıldan itibaren, bu zihniyeti altüst edecek iki gelişme yaşandı. Çıraklığı bir eğitim yöntemi olarak ele alan özel bir kurumun -okulun oluşturulması, çocuğu yavaş yavaş yetişkinlerden ayırdı. (Devamı...)


Folke-Bernadotte.jpg
Folke Bernadotte ya da tam adıyla Kont Folke Bernadotte (af Wisborg) (d. 2 Ocak 1895 - ö. 17 Eylül 1948), İsveçli asker, insan hakları savunucusu ve diplomat. Arap ülkeleri ile İsrail arasında Birleşmiş Milletler adına arabuluculuk yaptığı sırada öldürülmüştür.

İsveç kralı V. Gustaf'ın yeğeniydi. 1918'de İsveç ordusuna girdi. İzci hareketinde görev aldı. II. Dünya Savaşı'nda İsveç Kızılhaç Örgütü'nün başına getirildi ve birçok savaş tutsağına karşılıklı değişimini sağladı. Alman toplama kamplarında yaklaşık 20 bin kişiyi kurtararak saygınlık kazandı. Avrupa'nın savaşan bütün ülkelerinde çok iyi tanındığı için, Nazi ileri gelenlerinden Heinrich Himmler, Almanya'nın İngiltere ve ABD'ye kayıtsız şartsız teslim olması, ama Sovyetler Birliği'ne teslim olmaması, direnmeyi sürdürmesi biçimindeki sonuçsuz önerisini onun aracılığıyla iletti. Bernadotte, kabul edilme şansının olmadığını söyledi, ancak Batılı Müttefikler ve İsveç Hükümeti öneriyi yine de kabul etti. Bununla birlikte, girişim sonuçsuz kalmıştır. 20 Mayıs 1948'de BM Güvenlik Konseyi'nce Filistin'de arabuluculuk görevine atanan Bernadotte, Arap ülkeleri ile İsrail'in, 11 Haziran'da yürürlüğe giren BM ateşkes kararını gönülsüzce de olsa kabul etmesini sağladı. Ama Arap mültecilere, artık İsrail Devleti'nin parçası durumuna gelmiş bulunan yurtlarına dönme izni verilmesini önerdiği için kısa bir sürede düşman kazandı. Bir dizi ölüm tehdidinin ardından, Fransız Hava kuvvetleri albaylarından BM gözlemcisi André-Pierre Serot ile birlikte aşırı Yahudi militanlarca öldürüldü. (Devamı...)

Günün seçkin resmi
Dust Bowl
Dust Bowl sırasında bir toz fırtınasında yürümeye çalışan bir çiftçi ve oğulları. Cimarron County, Oklahoma, ABD. Dust Bowl, 1930'dan 1936'a ve bazı bölgelerde 1940'a kadar şiddetli toz fırtınalarının, Amerika Birleşik Devletleri ve Kanada'nın bozkır ve çayır topraklarına önemli derecede ekolojik ve tarımsal zarar verdiği bir dönemdir.(Fotoğraf:Arthur Rothstein,1936)

Üreten: Arthur Rothstein

Tarihte bugün

Olaylar

Doğumlar

Ölümler

Maxim Gorky authographed portrait.jpg

Daha fazlası...