Tuisblad

Welkom by Wikipedia, die vrye ensiklopedie wat deur enigiemand verbeter en uitgebrei kan word.	Donderdag, 28 Maart 2024 Hier is tans 115 421 artikels in Afrikaans.
Help ons om ’n wêreldklas-ensiklopedie in Afrikaans te skep.

Inleiding • Hulp • Kontak

Gebruikersportaal • Voorbladartikels • Kategorieë • Stel ’n vraag

Voorbladartikel

Vermaak is 'n aktiwiteit wat die aandag en belangstelling van 'n gehoor behou of plesier verskaf. Dit kan 'n idee of 'n taak wees, maar dit is waarskynlik een van die aktiwiteite of gebeure wat oor duisende jare ontwikkel het, spesifiek met die doel om 'n gehoor se aandag te behou.

Mense se aandag word deur verskillende dinge getrek omdat hulle verskillende voorkeure het, maar die meeste vorme van vermaak is herkenbaar. Storievertelling, musiek, drama, dans en verskillende soorte opvoerings bestaan in alle kulture en is in koninklike howe ondersteun en ontwikkel tot gesofistikeerde vorme. Dit het mettertyd vir alle burgers beskikbaar geword. Die proses is in moderne tye versnel deur 'n vermaakbedryf wat produkte vooraf opneem en verkoop. Vermaak ontwikkel en kan aangepas word vir elke smaak, wat wissel van 'n individu wat privaat vermaak kies uit 'n enorme reeks vooraf opgeneemde produkte tot 'n banket wat vir twee aangepas is; enige grootte of soort geleentheid, met toepaslike musiek en dans; optredes vir skares van duisende; en selfs vir 'n wêreldwye gehoor.

Die ervaring van vermaak word sterk verbind met plesier, sodat 'n algemene idee pret en 'n gelag is, hoewel baie soorte vermaak 'n ernstige doel het. Dit kan die geval wees in verskillende vorme van seremonies, vierings, godsdienstige feeste of satires. Dit wat soos vermaak lyk, kan dus ook 'n manier kan wees om insig of intellektuele groei te bewerkstellig.

'n Belangrike aspek van vermaak is die gehoor, wat privaat ontspanning in vermaak omskakel. Die gehoor kan 'n passiewe rol speel, soos in die geval van mense wat na 'n toneelstuk, opera, televisieprogram of rolprent kyk; of die gehoor se rol kan aktief wees, soos in die geval van speletjies, waar die deelnemer/gehoor se rol gereeld omgekeer kan word. Vermaak kan in die openbaar of privaat wees, met formele teks wat op skrif gestel is, soos in die geval van teater of konserte; of ongeskrewe en spontaan, soos in die geval van kinderspeletjies. Die meeste vorme van vermaak het oor baie eeue heen voortgeduur en ontwikkel as gevolg van veranderings in kultuur, tegnologie en mode. Rolprente en videospeletjies vertel byvoorbeeld steeds stories, bied drama aan en speel musiek, hoewel hulle nuwer media gebruik. Feeste wat aan musiek, films of dans gewy is, stel gehore in staat om oor 'n paar dae vermaak te word.

Sommige ou soorte vermaak, soos openbare teregstellings, is nou in die meeste lande onwettig. Aktiwiteite soos skermsport of boogskiet, wat eens in jag of oorlog gebruik is, het 'n toeskouersport geword. Op dieselfde manier het ander aktiwiteite, soos kookkuns, ontwikkel tot optredes deur professionele mense, opgevoer as wêreldkompetisies en dan uitgesaai vir vermaak. Wat vir een groep of individu vermaak is, kan deur 'n ander beskou word as 'n werk of wreedaardig.

Bekende vorme van vermaak het die vermoë om verskillende media te oorspan en toon 'n oënskynlik onbeperkte potensiaal vir kreatiewe vermenging. Dit het die kontinuïteit en lewensvatbaarheid van baie temas, beelde en strukture verseker.

...lees verder

In die nuus

Nes die Christelike Paasfees word die Joodse Pesach gevier; Jode herdenk die bevryding uit Egiptiese slawerny onder leiding van Moses en Christene die opstanding van Jesus uit die dood. Albei feeste is onlosmaaklik aan mekaar verbonde omdat die Bybelse Paasverhaal tydens Pesach plaasgevind het.
Ierland wen tydens die Sesnasies-toernooi in 2024 sy 25ste titel, terwyl Georgië tydens die Europese Rugbykampioenskap hul 16de titel inpalm.
Nadat al 31 huidige NAVO-lidlande Swede se aansoek om lidmaatskap goedgekeur het, het dié land op 7 Maart 2024 by die verdedigingsalliansie aangesluit, een jaar later as Finland. Finland en Swede het ná die Russiese inval in Oekraïne sedert 2022 dadelik hul neutrale beleid laat vaar.
President Cyril Ramaphosa maak die datum vir die algemene verkiesing bekend: 29 Mei.
Ná Estland word Griekeland die tweede land en die eerste ooit met 'n oorwegend Oosters-Ortodokse bevolking om in 2024 selfdegeslaghuwelike te wettig.
Die Russiese regsgeleerde, politikus, finansiële aktivis en uitgesproke kritikus van die Russiese diktator Wladimir Poetin, Aleksei Nawalni, sterf op 47 op omstrede manier in 'n Siberiese strafkolonie.

Het u geweet...

... dat Wikings reeds 500 jaar voor Christopher Columbus Amerika ontdek het? Hulle het 'n nedersetting by L'Anse aux Meadows op Newfoundland eiland in Kanada gevestig.

... dat die Groot en die Klein Magellaanse Wolk na Ferdinand Magellaan vernoem is, maar dat Al Soefi dit reeds meer as 500 jaar voor hom opgeteken het? Hy verwys daarna in sy "Boek van sterre" wat uit 964 dateer.

...dat daar sedert 30 Januarie 2017 'n gemeenskaplike landgrens tussen die Afrika-unie en die Europese Unie is? Die twee klein eksklawes Ceuta en Melilla van die EU-lidland Spanje grens aan die AU-lidland Marokko.

... dat Cyril Ramaphosa 'n sleutelrol gespeel het in die stigting van die NUM, 'n vakbond vir mynwerkers? Hy was 'n regsadviseur vir die Raad van Unies van Suid-Afrika met die stigting van die NUM in 1982.

...dat die Namibiër Rudie van Vuuren die eerste (en enigste) man is wat in dieselfde jaar in twee sportsoorte, krieket en rugby, aan 'n wêreldbekertoernooi deelgeneem het? Hy het sy land tydens beide die Krieketwêreldbeker 2003 en die Rugbywêreldbeker 2003 verteenwoordig.

Vandag in die geskiedenis

28 Maart

193 – Die pretoriaanse garde voer 'n sluipmoord op die Romeinse keiser Pertinax uit en verkoop die troon in 'n veiling aan Didius Julianus.
845 – Wikingstropers, waarskynlik onder leiding van Ragnar Lodbrok, neem Parys in en eis 'n groot losprys.
1939 – Magte van die Spaanse Staat, gelei deur generaal Francisco Franco, neem Madrid in en beëindig die Spaanse Burgeroorlog.
1979 – 'n Kernreaktor by Three Mile Island naby Harrisburg, Pennsilvanië, ondergaan 'n gedeeltelike smelting.
1994 – Die "Shell House"-slagting tussen lede van die Inkatha-Vryheidsparty en ANC-ondersteuners vind in sentraal-Johannesburg plaas, wat lei tot 18 sterftes.