Ψυχραιμία, παρατήρηση και σκέψη.

Στις μέρες μας, είναι αρκετά διαδεδομένη η αντίληψη ότι τα συναισθήματα, η έκφραση των βιωμάτων, η ολοένα και αυξανόμενη συναισθηματικοποίηση του δημόσιου λόγου, της ζωής συνιστά κάποια πρόοδο. Ή ακόμα περισσότερο ένα πέρασμα σε μια κοινωνία με μεγαλύτερη ενσυναίσθηση και άρα πιο κοντά στα ιδανικά της αλληλεγγύης και της ισότητας.

Μπορούμε να το παρατηρήσουμε κάθε φορά που παρουσιάζεται η επίκληση σε ένα συναίσθημα ως υποκατάστατο ενός επιχειρήματος ή, ακόμα χειρότερα, ενός τεκμηρίου. Κάθε φορά που η έκφραση του συναισθήματος γίνεται ο σκοπός και το ίδιο το μέσο. Ή για να πειστεί ο κόσμος ότι ο πόλεμος είναι κακό πράγμα πρέπει να δείχνουμε βίντεο με σκοτωμένα παιδάκια ή να κάνει ζουμ ο φακός στα δακρυσμένα μάτια τους όσο ζούνε, όταν χρειάζονται εικόνες νεκρών μεταναστών να επιπλέουν στην επιφάνεια της θάλασσας για να αναδειχθεί η δολοφονική πολιτική της ευρώπης-φρούριο ή των κακών αλλοεθνών. Πολλές, ακόμα και εντελώς αντιπαρατιθέμενες, εκστρατείες προπαγάνδας έχουν γίνει με βάση τέτοιους τρόπους (από τους vegan μέχρι τον ISIS). Ακόμα-ακόμα σε διάφορους κύκλους αυτή η προσφυγή στο συναίσθημα εμφανίζεται σαν μια γυναικεία, θηλυκή ενέργεια που απλώνεται πάνω από τον κόσμο και τον αλλάζει προς το καλύτερο (έτσι έχει εκπαιδεύσει τα μυαλά τους η πατριαρχία). Κάθε δημόσια περσόνα, ανεξαρτήτως περιεχομένου και επαγγέλματος, οφείλει πια να διεγείρει τα συναισθήματα. Κάθε ειδησεογραφικό site, τηλεοπτικό πρόγραμμα και διαφήμιση οφείλει όχι μόνο να πουλάει σεξ και καύλα αλλά και μια ποικιλία άλλων συναισθημάτων (φυσικά το σεξ βασιλεύει ως το πρώτο αγχολυτικό!).

Αγαπημένε μου, μοναδικέ (που έλεγε κι ο τζιμάκος) αναγνώστη,
λυπάμαι πολύ αλλά όλο αυτό όσο καλές προθέσεις κι αν έχει από διάφορες μεριές, όσο κι αν φέρνει στην επιφάνεια σωστά και δίκαια ζητήματα (που φέρνει) καλλιεργεί όλο και περισσότερο μια μάζα όντων υπόδουλων στα πιο ανταγωνιστικά και κυριαρχικά ένστικτα. Το βιο-ψυχο-κοινωνικό υπόστρωμα και η προϋπόθεση για την ανάπτυξη και τη κυριαρχία αυτού του ανθρωπότυπου αναπτύσσεται με γοργούς ρυθμούς τους τελευταίους αιώνες. Η σύγχρονη μεγαλούπολη με τα κελιά-σπίτια, η συγκέντρωση και στρατολόγηση αμέτρητων ανθρώπων σε καταναγκαστική εργασία και καταναγκαστική κατανάλωση σε τόσο στενούς χώρους δεν μπορεί παρά να προκαλεί στενο-χώρια, θλίψη και ανταγωνισμό. Εν τέλει, καθιστά την συνεχή εναλλαγή υπερδιέγερσης-υποδιέγερσης του ανθρώπινου οργανισμού αναγκαία συνθήκη επιβίωσης, την καθιστά, πλέον, ανάγκη. Ψυχο-βιολογική. Κάθε μέρα χρειαζόμαστε διεγερτικές ουσίες, πρακτικές και ερεθίσματα για να τη βγάλουμε ως το τέλος της. Και άντε μετά να κοιμηθείς. Κι εκεί κάποια υποδιεγερτική ουσία/πρακτική μπορεί να αντιμετωπίσει το πρόβλημα.

Η συναισθηματικοποίηση του δημόσιου και διαπροσωπικού λόγου, η διαμεσολάβηση μιας διεγερτικής κατάστασης (με ή χωρίς ουσίες) ανάμεσα σε κάθε γνώση, εμπειρία και σχέση είναι μια πτυχή αυτής της θλιβερής κατάστασης στην οποία έχουμε περιέλθει. Η αδυναμία πολιτικού διαλόγου ακόμα και ανάμεσα σε ομοειδείς πολιτικούς χώρους και η πραγματική επιθυμία για φυσική και κοινωνική εξόντωση του Άλλου πρέπει να ειδωθεί πρώτιστα ως μια στιγμή αυτής της διάστασης του κοινωνικού πολέμου. Ο ασταμάτητος πρακτικισμός ή ακτιβισμός και η ατέλειωτη κριτική θεωρητικολογία – 2 όψεις του ίδιου νομίσματος – είναι κι αυτά αγχολυτικά αυτής της στρεσσογόνας συνθήκης.

Ανοίγω παρένθεση. Συμμετέχοντας, πριν 5 χρόνια σε μια συνέλευση γειτονιάς (ονόματα δε λέμε, οικογένειες δε θίγουμε) βρέθηκα σε μια στιγμή όπου μια ανθρωποφάγα μάζα είχε έντονα αυτή την επιθυμία εξόντωσης μιας γυναίκας που είχε στο παρελθόν δεχθεί σεξιστική επίθεση, την οποία αυτή η μάζα είχε, αρχικά, συγκαλύψει και στη συνέχεια συσκοτίσει. Όταν αυτή, λοιπόν, βρέθηκε να αντιδρά με τον δικό της τρόπο (με επίθεση σε ένα από τα μέλη της) σε όσα είχε υποστεί, τότε αυτή η μάζα βάλθηκε να την εξολοθρεύσει. Κυριαρχήθηκε ως μια αγέλη από ανθρωποφάγα αισθήματα ενοχής και δημιουργίας αποδιοπομπαίου τράγου. Το «έξω από τη γειτονιά» ήταν η κομψά εκφρασμένη πρόταση αυτής της επιθυμίας για φυσική εξόντωση. Όταν ήρθε η σειρά μου να μιλήσω μέσα σε αυτό το καζάνι προσπάθησα να τοποθετηθώ με ΨΥΧΡΑΙΜΙΑ. Τι το ‘θελα; Αυτή η ψυχραιμία μου ακριβώς ήταν αντικείμενο κατηγορίας όταν μετά βρέθηκα εγώ με τη σειρά μου στο στόχαστρο της επιθυμίας για εξόντωση. Με κατηγόρησε ένας πολύ άντρας ότι είμαι «πολύ ψύχραιμος». Και αυτό έδειχνε ότι δεν στηρίζω την ομάδα, ότι δεν ήμουν μαζί τους. Μαζί τους στο βασίλειο του ενστίκτου της κυριαρχικής εξόντωσης, της επιβίωσης του πιο δυνατού. Και ήταν έτσι. Είχαν δίκιο. Δεν ήμουν μαζί τους. Μαντέψτε ποιοι νίκησαν και ποιοι χάσανε τα αυγά και τα πασχάλια. Κλείνω παρένθεση.

Χρειάζεται, για αρχή, ψυχραιμία..

ΨΥΧΡΑΙΜΙΑ.

Τι άλλο χρειάζεται;

Σκέψη, λογική και ανάδειξη της πραγματικής πραγματικότητας και του πολιτικού ζητουμένου για μια κοινωνία ισότητας, αλληλεγγύης και ελευθερίας.

Στόχευση στη δομή των πραγμάτων, στις πραγματικές αιτίες των προβλημάτων μας. Συνεχής ανάδειξή τους. Πνευματική και διανοητική συγκέντρωση σε αυτές.

Λιτότητα στις διασκεδάσεις και τις εκτονώσεις. Περιορισμός και αυτοσυγκράτηση στην ψυχο-βιολογική ανάγκη για διέγερση. Εκτόνωσή της με δημιουργικό τρόπο που ενισχύει τις καλές ποιότητες που έχουμε και τις ουσιαστικές σχέσεις.

Μείωση της ταχύτητας που κάνουμε τα πράγματα. Ο χρόνος πρέπει να επιβραδυνθεί.

Το συναίσθημα που παράγεται στις σημερινές παράλογες και άγριες κοινωνίες δεν μπορεί παρά να είναι εξίσου παράλογο και αντι-κοινωνικό. Δεν μπορεί αυτό να είναι οδηγός μας. Το συναίσθημα μπορεί να είναι δύναμη, κίνητρο, έμπνευση. Το συναίσθημα είναι ζωή. Όχι οδηγός. Τα έχουν ήδη σκεφτεί και προλάβει όλα οι ειδικοί της Κυριαρχίας σχετικά με τα συναισθήματα. «Θεραπεία» για να ξεχνάς αυτά που σε πληγώσανε στο παρελθόν ετοιμάζουν στα εργαστήρια της σύγχρονης επιστήμης.

Από τη μεριά μας, χρειαζόμαστε τη μνήμη. Αυτών που μας έκαναν να χαρούμε και αυτών που μας πληγώσανε. Χρειαζόμαστε τη μνήμη ότι ο άνθρωπος κάποια στιγμή αναπτύχθηκε και επιβίωσε επειδή μπόρεσε να παρατηρήσει τον εαυτό του και τη σχέση του με το περιβάλλον, να αντιληφθεί αιτιώδεις σχέσεις. Να αντιληφθεί την ίδια την ποιότητα των σχέσεων του. Επειδή μπόρεσε να δημιουργήσει ο ίδιος τις συνθήκες που χρειαζόταν για να επιβιώσει αντί να είναι ακόλουθος των δοσμένων συνθηκών, των ενστίκτων και της υφιστάμενης κατάστασης. Επειδή αποφάσισε να αποτρέψει τη λογική της «επιβίωσης του ισχυρότερου» και αποφάσισε να φροντίσει τον πιο αδύναμο, αποφάσισε να αναπτύξει κοινωνία αλληλοβοήθειας.

Αυτά τα χαρακτηριστικά είναι η πηγή της ελευθερίας. Η αυτοπαρατήρηση, η αυτοσυνείδηση, η δημιουργία των συνθηκών που εμείς επιλέγουμε για εμάς. Αυτά δεν δημιουργούνται μέσα από τα αυθόρμητα συναισθήματα, τις χημικές αντιδράσεις του εγκεφάλου σε διεγερτικά ερεθίσματα και τις στρεσσογόνες καταστάσεις του σήμερα.  Θα δημιουργηθούν με την προσεκτική παρατήρηση. Και, άρα, την αποστασιοποίηση. Η παρατήρηση χρειάζεται μια σειρά από προϋποθέσεις όπως αυτές που ανέφερα πιο πάνω. Χρειάζεται να είναι μια παρατήρηση προσωπική. Τίποτα δεν αντικαθιστά την προσωπική δουλειά. Αλλά και μια παρατήρηση μέσα στη σχέση με το Άλλο. Δεν υπάρχει πρόσωπο χωρίς σχέση. Χρειάζεται να είναι μια συν-παρατήρηση, συζήτηση, σύ-σκεψη και όχι απλά συμβίωση.

Ψυχραιμία, παρατήρηση και σκέψη.