Բնօրինակը տե՛ս հղումով
Թարգմանեց՝ Հռիփսիմե Դայան
hp.dayan@rambler.ru
Երկու համաճարակ՝ 1957 և 1968 թվին, որոնք համենայն դեպս համեմատելի են Covid-19-ի մասշտաբների հետ, ջնջվել են հիշողությունից: Ու դեռ այդ ժամանակ էլ հազիվ թե տեղ գտան մամուլում: Ինչպիսի՞ դասեր կարող ենք քաղել դրանցից:
1968 թվի ամառ: Անհայտ վիրուսը շրջում է աշխարհով մեկ: Դա սկսվեց Չինաստանում: Ու խլեց ամենաքիչը մեկ միլլիոն մարդու կյանքը՝ այդ թվում 50.000 Միացյալ Նահանգներում, և ամենաքիչը 30.000 Ֆրանսիայում: Պետության ղեկավար Վիլլի Բրանդտը խիստ հուզված է: Դիմակների բացակայության պատճառով երկաթգծի աշխատանքը կանգ է առնում: Ողջ մնացած բժիշկները հայտնում են, որ «կառամատույցներում», հերթով պատվաստումներ են կատարում, (Libération, 07/12/2005): Մարդիկ մահանում են «ցիանիդի գույն շրթունքներով», թոքային արյունահոսությունից կամ շնչահեղձությունից: Ու հիվանդությունն այնքան արագ է զարգանում, որ վերակենդանացման բաժանմունքում կուտակված դիակները տարհանելու ժամանակ չկա: (more…)
Հարցազրույցը Էթիեն Բաստինի հետ, բնօրինակը տե՛ս հղումով
Թարգմանեց՝ Հռիփսիմե Դայան
hp.dayan@rambler.ru
Բրունո Լատուր՝ սոցիոլոգ, մարդաբան և գիտությունների փիլիսոփա, Փարիզի Science Po[1]-ի պրոֆեսոր: Տևական ժամանակ սուր ձևով նա անդրադառնում է քաղաքական էկոլոգիայի խնդրին: Իր վերջին գրքում[2] Լատուրը վերլուծում է, թե ինչպես է կլիմայի փոփոխության ժխտումը հանգեցնում «վերևից» տարվող տնտեսության ու քաղաքականության կործանման: Նա նաև առաջարկում է այլ կերպ դատել լոկալի ու գլոբալի, դրանց փոխհարաբերությունների մասին՝ ամբողջությամբ ընդունելու մեր վիճակը որպես Երկիր մոլորակի բնակիչներ:
(լույս է տեսել Rue Descartes 2001/4 (n° 34), էջ 87- 92)
Թարգմանեց՝ Հռիփսիմե Դայան
hp.dayan@rambler.ru
Այսօր ես որոշեցի ձեզ հետ խոսել մի նախադասության շուրջ, որը կարելի է գտնել Բարտի՝ 1979-ին Tel Quel ամսագրում տպագրված մի խիստ անձնական էսսեում, որի վերնագրված է «Délibération»: Ահա նախադասությունը. «Հանկարծ ինձ դարձավ միևնույն, որ ես մոդեռն չեմ»: (more…)
Թարգմանեց՝ Հռիփսիմե Դայան
hp.dayan@rambler.ru
Սոցիոլոգի հետ միասին հասանք մեր հարցազրույցների շարքի տրամաբանական ավարտին, նախքան օգոստոսի 26-ին գրախանութում կհայտնվի նրա գիրքը՝ Տղամարդկային գերակայությունը (Seuil հրատ.) և սե՞րը: Ի՞նչ դեր է վերջինս խաղում կանանց ու տղամարդկանց միջև առկա ազդու հարաբերություններում:
Բուրդիեին կարդալիս հաճախ է ծագում այս հարցը: Մեզ, ովքեր կարծում էինք, որ ազատ ու անկախ անհատներ ենք, իր բոլոր գործերը շարունակ բացահայտում էին մեր սոցիալական դետերմինիզմը: Մեր մասնագիտական, էմոցիոնալ, էսթետիկ ընտրությունը, մեր թուլությունները, տառապանքները կամ երաշխիքները, մեր սոցիալական վերելքները կամ խզումները, մեր խոսելու կամ մտածելու ձևը, մեր գիտակից կամ անգիտակից հարումները համապատասխանում են սոցիալական տրամաբանությանը՝ համաձայն մեր ծագման, մեր տոհմաբանության, այն «դաշտին», որին պատկանում ենք… Այս ամենում հնարավո՞ր է լինի մաքուր զգացում, իսկական, սոցիալականի համար անվերծանելի սեր, որը գոյության ապահովման ամենաուժեղ շարժիչներից մեկն է: (more…)
Հարցազրույց Կատրին Պորտեվինի և Ժան- Ֆիլիպ Պիզանիայի հետ, Télérama (3), no. 2535, 12/08/1998
Թարգմանեց՝ Հռիփսիմե Դայան
hp.dayan@rambler.ru
Յուրաքանչյուր շաբաթ, իր հաջորդ աշխատանքի՝ Տղամարդկային գերակայության, (Seuil հրատ., գրախանութում` օգոստոսի 26-ից) նախնական ծանոթացմամբ, սոցիոլոգ Պիեռ Բուրդիեն մեզ վերծանում է տղամարդկանց ու կանանց միջև փոխհարաբերությունները: Այսօր, չորրորդ դրվագում կխոսենք նույնասեռական զույգի «ծայրահեղ դեպքի» մասին: Այս տարի, Ֆրանսիայում սույն հարցը ընտանեկան օրենսգրքի բարեփոխման ծրագրերի, սոցիալական միության[1] պայմանագրի հետ միասին, հետո նաև Իռեն Տերիի [2] ընդդիմադիր առաջարկներ պարունակող զեկույցի շրջանակներում հատուկ քննարկման էր դրված: Պիեռ Բուրդիեն՝ աչալուրջ սոցիալական կարգում խառնաշփոթ առաջացնող ամեն բանին, և որի դետերմինիզմը նա փորձում է նկարագրել, տարիներ շարունակ ուշադիր հետևում է նույնասեռականների սոցիալական շարժումներին՝ հույսով, հուսահատությամբ… երբեմն էլ երկակիությամբ ու վարանելով: Հնչող գոռգոռոցներն ուղղված էին դատապարտելու նրան վերագրվող քաղաքական նկրտումները: Տղամարդկային գերակայության մասին գրքի հավելվածում իր զետեղած տեքստը, ու այստեղ տված իր մեկնաբանությունները կվրդովվեցնեն ինչպես բարոյական կարգի պահպանման կողմնակիցներին, այնպես էլ անկարգություն հրահրողներին: (more…)
Հարցազրույց Կատրին Պորտեվինի հետ, Télérama, no. 2534, 5 օգոստոսի, 1998
Թարգմանեց՝ Հռիփսիմե Դայան
hp.dayan@rambler.ru
Պիեռ Բուրդիեի հաջորդ՝ Տղամարդկային գերակայություն գրքի նախնական ծանոթացումը (Seuil հրատարակչություն., 140 էջ, 85 ֆրանկ, գրախանութում` օգոստոսի 26-ից) ենթադրում է պրակտիկ աշխատանք սոցիոլոգի հետ: Յուրաքանչյուր շաբաթ սկսում ենք շատ սովորական օբյեկտից, մարդուց կամ իրավիճակից՝ հասկանալու տղամարդկանց ու կանանց միջև սոցիալական հարաբերությունների նրբությունը: Այսօր երրորդ դրվագը` կիսազգեստը: Կամ՝ ինչպե՞ս է գործվածքի մի կտոր, որը ոչ ոքի մտքով չէր անցնի հարցականի տակ դնել, խանգարում մարմնի ազատ շարժմանն ու անհանգստություն առաջացնում, էլ ավելի շատ, երբ դրանք, ինչպես բարևարքության ցանկացած կանոն, փոխանցվում են մորից դուստր: Այս ողջ կոմպլեքսային սահմանափակումների հաղթահարումն այդքան էլ հեշտ չէ: Եվ շարունակում ենք հագնել կիսազգեստներն ու փոքրիկ քայլերով առաջ գնալ` նույնիսկ ջինսով ու տափակ նրբանով կոշիկներով… (more…)
Հարցազրույց Կատրին Պորտեվինի հետ, Télérama n° 2533, 29 հուլիսի 1998
Թարգմանեց՝ Հռիփսիմե Դայան
hp.dayan@rambler.ru
Գլխավոր նախագահ- տնօրենի և բուժքրոջ միջոցով արված վերլուծությամբ՝ սոցիոլոգը պարզաբանում է, թե ինչպես են կանայք ենթարկվում տղամարդկանց աշխարհի կանոններին, տվյալ դեպքում՝ աշխատաշուկայում:
Սոցիոլոգ Պիեռ Բուրդիեի հետ շարունակում ենք սեռերի միջև փոխհարաբերությունների ուսումնասիրությունը, ով մեզ կպատմի իր հաջորդ՝ Տղամարդկային գերակայություն (“Seuil” հրատարակչություն) գրքից, որը լույս կտեսնի օգոստոսի 26-ին: Կաբիլյան մոդելի մարդաբանությունը մանրամասնելուց հետո, որը սկզբնապես կառուցում է մեր հասարակության մոդելը (տես TRA n° 2532), և մինչ եկող շաբաթ կվերլուծենք, թե ի՞նչ է սովորական կիսաշրջազգեստն ասում կանանց՝ իրենց մարմնի հետ հարաբերության մասին, նախ ներկայացնենք երկրորդ արարը՝ ինչպե՞ս են կանայք գլուխ հանում գերազանցապես տղամարդկային իշխանության, ու հատկապես տղամարդկային գործառույթից: Գլխավոր նախագահ- տնօրեն կամ նախարար, կամ էլ հակառակը՝ բուժքույր ու քարտուղարուհի, սրանք ավելի՞ «բնական» պաշտոններ են, քան մյուսներինը, երբ քաղաքականության մեջ հավասարության մասին բանավեճը դրվում է իր ճիշտ տեղում: Երբ հասկանում են, թե ինչո՞ւ որոշ մասնագիտությունների ֆեմինիզացիան անխուսափելիորեն կանացիի հաղթանակը չէ տղամարդկային գերակայության նկատմամբ, որովհետև դրա արդյունքում արժեզրկվում են այնպիսի մասնագիտություններ, ինչպիսիք են ուսուցումը, որոշ բժշկական մասնագիտություններ, լրագրության որոշ բաժիններ: (more…)
Հարցազրույց Կատրին Պորտեվինի հետ, “Télérama” շաբաթաթերթ, no. 2532- հուլիսի 22, 1998
Թարգմանեց՝ Հռիփսիմե Դայան
hp.dayan@rambler.ru
Պիեռ Բուրդիե` պետք է լինել կողմ կամ դեմ. ցանկալի է` դեմ: Ահա այն միակ այլընտրանքը, որը թվում է, թե կրակոցի պես բաց է թողնում սոցիոլոգը ֆրանսիացի մտավորականների մոտ ու մամուլում[1]: Ակներև է՝ իր փոքր գրքերի “Liber/ Raison d’agir” (100.000- 200.000 օրինակ) հավաքածուի հաջողությունը բազմակի նյարդայնացումների առիթ է դառնում: Հարկ է նշել` յուրաքանչյուր նոր գործ հանդես է գալիս բոլոր ուժերին (մեդիա, մտավորականներ, նեոլիբերալ գաղափարակիրներ) ուղղված հրաշալի քայքայիչ հետևողականությամբ: Կեղծ բանավեճեր հրահրելու փոխարեն՝ նախընտրեցինք զրուցելու առիթը բաց չթողնել ու նախաձեռնել բաց բանավեճ: (more…)
Սույն տեքստը 1998 թվականի հոկտեմբերին
Փարիզում, “Seuil” հրատարակչության կողմից
լույս տեսած «Տղամարդկային գերակայություն»
գրքի նախաբանն է:
Պիեռ Բուրդիե
Թարգմանեց՝ Հռիփսիմե Դայան
hp.dayan@rambler.ru
Տղամարդկային գերակայությունն այնպես է խարսխված մեր ենթագիտակցությանը, որ մենք այն այլևս չենք նկատում, այնպես է համապատասխանեցված մեր սպասումներին, որ դժվարանում ենք այն կասկածի տակ դնել: Ավելին, քան երբևէ անհրաժեշտ է վերացնել ապացույցները և ուսումնասիրել անգիտակցականի տղամարդակենտրոն (androcentrique) խորհրդանշային կառուցվածքները, որոնք պահպանվում են ինչպես տղամարդկանց, այնպես էլ կանանց մոտ: Ինչպիսի՞ն է «հավերժորեն տղամարդկայինի» մեխանիզմներն ու ինստիտուտներն ամբողջացնող վերարտադրման գործընթացը: Հնարավո՞ր է դրանք չեզոքացնել՝ ազատություն տալու այն փոփոխման ուժերին, որոնց դրանք կարող են խանգարել: (more…)
Թարգմանեց՝ Հռիփսիմե Դայան