1933

Uit Wikipedia, de vrije encyclopedie
Naar navigatie springen Naar zoeken springen
1933
Eeuwen: 19e eeuw · 20e eeuw · 21e eeuw
Decennia: 1920-1929 · 1930-1939 · 1940-1949
Jaren: << · < · 1932 · 1933 · 1934 · > · >>
Maanden: jan · feb · mrt · apr · mei · jun
jul · aug · sep · okt · nov · dec
Calendar-nl.svg Jaartelling in verschillende culturen
Ab urbe condita: 2686 MMDCLXXXVI
Armeense jaartelling: 1382
ԹՎ ՌՅՁԲ
Chinese jaartelling: 4629 – 4630
己申 – 庚酉
Christelijke jaartelling: 1933 MCMXXXIII
Ethiopische jaartelling: 1925 – 1926
Hebreeuwse jaartelling: 5693 – 5694
Hindoekalenders:
- Vikram Samvat 1988 – 1989
- Shaka Samvat 1855 – 1856
- Kali yuga 5034 – 5035
Iraanse jaartelling: 1311 – 1312
Islamitische jaartelling: 1351 – 1352
Maçonnieke jaartelling: 5932 – 5933
Nuvola apps kuser.svg 1933 naar onderwerp Gnome-globe.svg
Lijst van landen
Atlantisch orkaanseizoen
Wetenschap
Auto's
Film
Sport (categorie)
Crystal Clear mimetype vcalendar.png Gregoriaanse kalender van 1933
Vissersvlootrevue op de Schelde bij Vlissingen (1933).
Bioscoopjournaal uit 1933. Een oppasser voert in Artis een act op met de chimpansee Tommie die "netjes" moet eten en drinken.
Bioscoopjournaal uit maart 1933. Een veldloop door het Haagse Bos wordt gewonnen door P. Berkelaar.
Bioscoopjournaal uit oktober 1933. Veilig verkeersweek van de KNAC. Een bestelauto van Polygoon ondergaat een eenvoudige technische keuring.
Bioscoopjournaal uit september 1933. Het veertigjarig jubileum van de humorist Maurice Dumas.

1933 is een jaartal volgens de christelijke jaartelling.

Gebeurtenissen[bewerken | brontekst bewerken]

1rightarrow blue.svg Hier staat alleen een aantal markante of belangrijke gebeurtenissen en langer durende ontwikkelingen vermeld. Een uitgebreider overzicht van de gebeurtenissen in het jaar 1933 is te vinden via de links bij "Maanden" (zie zijbalk rechts).
januari
februari
  • 1 - De Surinaamse communist Anton de Kom wordt gearresteerd als hij een petitie wil gaan aanbieden aan de gouverneur.
  • 4 - Op het Nederlandse pantserschip Hr. Ms. De Zeven Provinciën breekt muiterij uit, naar aanleiding van de bezuinigingen.
  • 7 - Op het gerucht dat Anton de Kom zal worden vrijgelaten, stroomt het Oranjeplein vol. Als de menigte weigert te vertrekken schieten de ordetroepen. Er vallen 2 doden en 22 gewonden.
  • 10 - De gewelddadige wijze waarop de muiterij wordt neergeslagen (er wordt een bom op het dek gegooid) leidt tot protesten.
  • 25 - Nadat de Volkenbond Japan als agressor aanwijst in het conflict met China, en een autonoom Mantsjoerije binnen China steunt, stapt Japan op uit de Volkenbond.
  • 27 - Het Rijksdaggebouw gaat in vlammen op. Als dader wordt de Nederlander Marinus van der Lubbe aangewezen. De regering-Hitler maakt van de gelegenheid gebruik om verregaande maatregelen tegen de communisten te nemen. Zie: Rijksdagbrand.
  • 28 - Deze maatregelen van de nazi-regering, die een eind zullen maken aan vele vrijheden in het Duitse Rijk, treden in werking.
maart
  • 3 - Op de laatste dag van zijn presidentschap tekent Herbert Hoover de "Buy American Act", een reeks van protectionistische maatregelen.
  • 5 - De verkiezingen voor de Rijksdag leveren een overwinning op voor de NSDAP, die 288 van de 647 zetels behaalt. Omdat de zetels van de communistische KPD niet worden meegeteld, is dit zelfs een absolute meerderheid.
  • 21 - Het eerste concentratiekamp Dachau voor politieke gevangenen is gebruiksklaar.
  • 22 - President Roosevelt tekent een wet die de verkoop toestaat van bier en wijn met een alcoholpercentage tot 3,2%. Drie weken later loopt in Hoboken, New Jersey, een schip de haven binnen volgeladen met Heineken bier.
  • 23 - De nieuwe Rijksdag stemt in met de machtigingswet van 1933 (Gesetz zur Behebung der Not von Volk und Reich), waarmee de parlementaire bevoegdheden aan Hitler worden overgedragen.
1 april: boycot van Joodse winkels in Duitsland. Op het bord: "Duitsers! Weert u! Koop niet bij Joden!"
april
  • 1 - In Duitsland wordt een boycot van Joodse winkels en bedrijven gehouden. In de nacht voordien wordt op de ruiten geschilderd: "Gevaar! Joodse winkel."
  • 1 - Boeken van communistische, joodse en andere het regime niet welgevallige schrijvers worden in Wupperthal uit bibliotheken verwijderd door leden van de nationaalsocialistische Studentenschaft.
  • 10 - De regering van Hitler verklaart 1 mei per wet tot betaalde "Feestdag van de nationale arbeid". Middels deze door Joseph Goebbels voorgestelde maatregel weet Hitler een groot aantal vakbondsleiders naar Berlijn te lokken om ze vervolgens gevangen te nemen en naar concentratiekampen af te voeren.
  • april - In een ongemeen felle verkiezingscampagne wijt de lijsttrekker van de Anti-Revolutionaire Partij Hendrikus Colijn de muiterij op de Zeven Provinciën aan gestook van de socialisten en communisten. De Christelijken boeken winst en Colijn formeert zijn tweede kabinet.
10 mei: Boekverbranding.
mei
  • 5 - Om de aanhoudende crisis in de landbouw te bestrijden komt de Nederlandse regering met de Landbouw-Crisiswet.
  • 7 - De nieuwe Amerikaanse president Franklin Delano Roosevelt kondigt een aantal maatregelen aan die de economie uit het slop moeten halen, de zogenaamde 'New Deal'. Eén ervan is dat de Verenigde Staten de goudstandaard verlaat, een andere maatregel omvat een uitgebreid pakket aan werkverschaffing.
  • 10 - Anton de Kom wordt zonder vorm van proces op de boot terug naar Nederland gezet.
  • 10 - In Berlijn worden massaal "ontaarde werken" van kritische schrijvers in het openbaar verbrand.
  • 18 - De Amerikaanse president tekent de wet die de Tennessee Valley Authority opricht. De TVA moet in het stroomgebied van de Tennessee het land beschermen tegen overstromingen, goedkope stroom opwekken voor de landbouw en werk verschaffen aan werkloze arbeiders.
juni
  • 9 - Op het Helderstadion in Berchem (Antwerpen) vindt het eerste Vlaamsch Nationaal Zangfeest plaats. De samenzang, begeleid met fanfares, wordt gedirigeerd door Jef Van Hoof.
  • 19 - De NSDAP in Oostenrijk wordt verboden. Tussen Duitsland en Oostenrijk ontstaan ernstige spanningen.
  • juni - Oostenrijk wordt ontwricht door grote aantallen nationaalsocialistische bomaanslagen en andere acties.
juli
augustus
september
oktober
Nieuw benoemde gouverneur Suriname Mr. Kielstra vertrekt op 6 oktober 1933 met ss "Crijnssen" uit Amsterdam.
november
december
zonder datum

Zie verder:

Muziek[bewerken | brontekst bewerken]

Literatuur[bewerken | brontekst bewerken]

Bouwkunst[bewerken | brontekst bewerken]

Geboren[bewerken | brontekst bewerken]

januari[bewerken | brontekst bewerken]

februari[bewerken | brontekst bewerken]

maart[bewerken | brontekst bewerken]

april[bewerken | brontekst bewerken]

mei[bewerken | brontekst bewerken]

juni[bewerken | brontekst bewerken]

juli[bewerken | brontekst bewerken]

augustus[bewerken | brontekst bewerken]

september[bewerken | brontekst bewerken]

oktober[bewerken | brontekst bewerken]

november[bewerken | brontekst bewerken]

december[bewerken | brontekst bewerken]

datum onbekend[bewerken | brontekst bewerken]

Overleden[bewerken | brontekst bewerken]

januari
februari
maart
april
mei
juni
juli
augustus
september
oktober
november
december
datum onbekend

Weerextremen in België[bewerken | brontekst bewerken]

  • 26 januari: IJs in rivieren en kanalen, zelfs in de Maas en de Schelde.
  • 27 juli: Maximumtemperatuur tot 29,4 °C op de Baraque Michel (Jalhay) en 37,0 °C in Leopoldsburg…
  • 30 september: Maximumtemperatuur tot 26,8 °C in Wardin (Bastogne).
  • 19 november: Maximumtemperatuur tot 18,5 °C op de Baraque Michel (Jalhay), maar slechts 12 °C aan de kust (Oostende).
  • 6 december: Minimumtemperatuur tot –10,8 °C in Gerdingen (Bree) en –11,2 °C in Wardin (Bastogne)…
  • 14 december: Maximumtemperatuur tot –3,2 °C in Oostende en –7,1 °C in Wardin (Bastogne).
  • december: December met laagste gemiddelde maximumtemperatuur: -0,2 °C (normaal 5,5 °C).
  • december: December met laagste gemiddelde minimumtemperatuur: -5,3 °C (normaal 0,8 °C).

Bron: KMI Gegevens Ukkel 1901-2003 met aanvullingen

Zie de categorie 1933 van Wikimedia Commons voor mediabestanden over dit onderwerp.