Maiatzaren 31

Maiatzaren 31a gregoriotar egutegiaren urteko ehun eta berrogeita hamaikagarren eguna da, 152garrena bisurteetan. 214 egun falta dira urtea amaitzeko.

Jaiotzak Euskal Herrian Ama Kandida Jaiotza: Andoain eta Berrozpe baserria, 1845 Heriotza: Salamanca, 1912ko abuztuaren 9a David De Paula Jaiotza: Durango, 1984, 1985 eta 1984 Eskuz gaurkotu + Jaiotza gehiago... Munduan Walt Whitman Jaiotza: West Hills (New York), 1819 Heriotza: Camden (New Jersey), 1892ko martxoaren 26a Clint Eastwood Jaiotza: San Frantzisko, 1930 Filipe II.a Espainiakoa Jaiotza: Valladolid, 1527 Heriotza: El Escorial (en) , 1598ko irailaren 13a Pio XI.a Jaiotza: Desio, 1857 Heriotza: Vatikano Hiria, 1939ko otsailaren 10a Eskuz gaurkotu + Jaiotza gehiago... Artikulurik ez duten Maiatzaren 31ko jaiotzak Bernard Lewis • Konstantin Paustovsky • Francis Younghusband • Mikhail Nesterov • Eskuz gaurkotu Heriotzak Euskal Herrian Silvestre Igoa Jaiotza: Donostia, 1920ko irailaren 5a Heriotza: Donostia, 1969 Juan Antonio Zunzunegi Jaiotza: Portugalete, 1900eko abenduaren 21a Heriotza: Madril, 1982 Jesús María Expósito López Jaiotza: Santurtzi, 1960ko abenduaren 24a Heriotza: Barakaldo, 1992 Eusebio Erkiaga Jaiotza: Lekeitio, 1912ko irailaren 4a Heriotza: Bilbo, 1993 Eskuz gaurkotu + Heriotza gehiago... Munduan Joseph Haydn Jaiotza: Rohrau, 1732ko martxoaren 31 Heriotza: Viena, 1809 Tintoretto Jaiotza: Venezia, 1519 eta 1518 Heriotza: Venezia, 1594 Adolf Eichmann Jaiotza: Solingen, 1906ko martxoaren 19a Heriotza: Ayalon Prison (en) , 1962 Évariste Galois Jaiotza: Bourg-la-Reine, 1811ko urriaren 25a Heriotza: Paris, 1832 Eskuz gaurkotu + Heriotza gehiago... Artikulurik ez duten Maiatzaren 31ko heriotzak Frederick William I of Prussia • Timothy Leary • Hannah Höch • Jean Lannes • Walther Funk • Leonid Pasternak • Corry Brokken • Abel Bonnard • Giuseppe Pella • Isabella of Angoulême • Rita of Cascia • George Macartney, 1st Earl Macartney • Eskuz gaurkotu

Gertaerak 1891 - Transiberiar Trenbidearen eraikuntza hasi zen. 1910 - Hegoafrikar Batasuna (irudian) sortu zen, gaurko Hegoafrikaren aurrekaria. 1921 - Tulsan supremazista zuriek Greenwood barrutiko herritar eta negozio beltzak eraso zituzten 1970 - 50.000 hildako Perun egondako lurrikara baten ondorioz. 1975 - Europako Espazio Agentzia sortu zen. 1986 - Euskal Telebistak ETB 2 gaztelaniazko kanalaren emisioa hasi zuen. 2010 - Gazara laguntza humanitarioa zeramatzaten zortzi ontziri eraso egin zien Israelek. Bederatzi pertsona hil ziren. + Gertaera gehiago... Egutegia << Maiatza >> Al As Az Og Or Lr Ig 1 2 3 4 5 6 7 8 9 10 11 12 13 14 15 16 17 18 19 20 21 22 23 24 25 26 27 28 29 30 31 2020 Aurreko eta hurrengo urteetan 2017: asteazkena 2018: osteguna 2019: ostirala 2021: astelehena 2022: asteartea 2023: asteazkena Izendegia Santutegia: Andre Mariaren Ikustaldia, Petronila Erromakoa, Felix Nikosiakoa, Camilla Battista Varano, Noe Mawaggali Seaska egutegia: Iker/Ikerne.

Daturen bat falta bada, urtearen lotura jarraitu han sartzeko.

---

Gertaerak

Euskal Herria

• 1986 - ETB 2 telebista katea lehenbizikoz aireratu zen.
• 2008 - ETAk Zarauzko Amenabar enpresaren aurka motxila-lehergailua ipini zuen, AHTko obretan parte hartzeagatik.

Mundua

• 1910 - Hegoafrikar Batasuna sortu zen Lurmutur, Natal, Orange eta Transvaalen baturarekin.
• 1913 - Balkanetako Lehen Gerraren behin-behineko amaiera.
• 1921 - Tulsan supremazista zuriek Greenwood barrutiko herritar eta negozio beltzak eraso zituzten
• 1924 - Sobietar Batasunak Txinarekin egindako akordioan Mongoliako zati bat bigarren honi eman zion.
• 1961 - Hegoafrikar Batasunak independentzia aldarrikatu eta Hegoafrikar Errepublika bilakatu zen.
• 1962 - Adolf Eichmann SSetako koronela exekutatu zuten Tel Aviven.
• 1970 - 50.000 hildako Perun egondako lurrikara baten ondoren.
• 1974 - Siria eta Israelek Yom Kippur Gerra konpontzeko tratatua sinatu zuten.
• 2005 - Dominique de Villepin aukeratu zuten Frantziako lehen ministro gisa.
• 2010 - Gazara laguntza humanitarioa zeramatzaten zortzi ontziri eraso egin zien Israelek. Bederatzi pertsona hil ziren.
• 2013 - Taksim Gezi parkeko protestaldiak garatzen joan ziren, hamarnaka atxilotu eta zaurituekin.

Arte eta kultura

Euskal Herria

• 1910 - Mirentxu, Jesus Guridiren musika eta Alfredo Etxaberen libretoa duen opera estreinatu zen Bilboko Campos Eliseos antzokian.
• 1985 - 4. Korrikari hasiera eman zitzaion Atharratzen, ekainaren 9an Iruñean amaitu zelarik.
• 1986 - Euskal Telebistak ETB2ren lehen froga emisioa egin zuen.
• 2008 - Sagrario Aleman euskaltzain oso izendatu zuten Etxalekun.

Mundua

• 1759 - Pensilvaniako Probintziak antzerki obra guztiak debekatu zituen.
• 1969 - John Lennon eta Yoko Onok Give Peace a Chance grabatu zuten hotel bateko ohean.
• 1990 - Seinfeld telesailaren lehen saioa eman zuten.
• 1996 - Dragonheart filma estreinatu zen, Rob Cohenek zuzendu eta Dennis Quaid, Sean Connery, David Thewlis, Pete Postlethwaite, Dina Meyer, Jason Isaacs, Brian Thompson eta Julie Christie aktoreek antzeztu zuten.

Zientzia eta teknologia

Mundua

• 1891 - Transiberiarraren eraikuntza hasi zen.
• 1975 - Europako Espazio Agentzia sortu zen.
• 2013 - (285263) 1998 QE2 asteroidea eta bere ilargia Lurretik gertu pasa zen. Horren gertu egongo den hurrengo aldia hemendik bi mendera izango da.

Kirolak

Euskal Herria

• 1980 - Aviron Bayonnais errugbi taldeak Yves du Manoir txapelketa irabazi zuen A.S.Béziers taldea 16-10 finalean menderatuz.

Mundua

• 1972 - AFC Ajaxek Europako Txapeldunen Kopa irabazi zuen bi urtez jarraian.

Jaiotzak

Euskal Herria

• 1606 - Urban Vargas, nafar musikagile eta kapera-maisua (h. 1656).
• 1845 - Ama Kandida, euskal lekaimea, Jesusen Alabak ordenaren sortzailea (h. 1912).
• 1898 - Vicente Cobreros, gipuzkoar pintore eta arte-kritikaria (h. 1976).
• 1910 - José Ignacio Alkorta, bizkaitar apaiza eta filosofoa (h. 1983).
• 1924 - Guy d'Arcangues, lapurtar poeta, Parisen (h. 2004).
• 1938 - Vera Hernáez, bizkaitar moda-diseinatzailea.
• 1942 - Jesus Mari Ilundain, nafar futbolari ohia.
• 1950 - Rafael González Tercero, gipuzkoar ziklo-kros txirrindulari ohia.
• 1959 - Jose Luis González, nafar idazle eta poeta.
• 1975 - Óscar de Paula, bizkaitar futbolaria.
• 1977 - Gorka Urbizu, Berri Txarrak taldeko abeslari eta gitarra-jotzailea.
• 1978 - Saroi Jauregi, gipuzkoar telebista aurkezlea, euskarazko hizkuntza zuzentzailea eta bertsolaritzako gai-jartzailea.
• 1980 - Maider Luengo, gipuzkoar belar hockey jokalari ohia.
• 1994 - Maitane Salinas, nafar errugbilaria.

Mundua

• 1243 - Jakue II.a Mallorcakoa, Mallorcako erregea (h. 1311).
• 1469 - Manuel I.a Portugalgoa, Portugalgo erregea (h. 1521).
• 1557 - Teodoro I.a Errusiakoa, Errusiako tsarra (h. 1598).
• 1773 - Johann Ludwig Tieck, alemaniar idazlea (h. 1853).
• 1793 - Charles Vignoles, burdinbideetako ingeles ingeniaria (h. 1875).
• 1817 - Carl Wilhelm Tölcke, alemaniar politikaria, "Westfaliako Gizarte Demokraziaren aita" (h. 1893).
• 1819 - Walt Whitman, estatubatuar olerkaria (h. 1892).
• 1857 - Pio XI.a, Aita santua (h. 1939).
• 1860 - Walter Sickert, ingeles margolaria (h. 1942).
• 1883 - Lauri Kristian Relander, Finlandiako presidentea (h. 1942).
• 1887 - Saint-John Perse, frantziar olerkari eta diplomatikoa, 1960ko Literaturako Nobel saria (h. 1975).
• 1899 - Leonid Leonov, sobietar eleberrigilea (h. 1994).
• 1908 - Don Ameche, estatubatuar aktore eta bikoiztailea (h. 1993).
• 1910 - Luis Rosales, espainiar olerkaria (h. 1992).
• 1911 - Maurice Allais, frantziar ekonomista eta ingeniaria, 1988ko Ekonomiako Nobel Saria (h. 2010).
• 1912 - Chien-Shiung Wu, txinatar-estatubatuar fisikaria, fisika esperimentalean eta erradiaktibitatean aditua (h. 1997).
• 1915 - Judith Wright, australiar poeta, ekologista eta aborigenen lurralde eskubideen defendatzailea (h. 2000).
• 1917 - Jean Rouch, frantziar etnografoa eta zinemagilea (h. 2004).
• 1921 - Alida Valli, italiar antzezlea (h. 2006).
• 1922 - Denholm Elliott, ingeles aktorea (h. 1992).
• 1923 -
  • Ellsworth Kelly, estatubatuar pintore eta eskultorea (h. 2015).
  • Rainiero III.a, Monakoko Printzea (h. 2005).
• 1925 -
  • Francesc Candel, valentziar idazle eta kazetaria (h. 2007).
  • Frei Otto, alemaniar arkitektoa (h. 2015).
• 1930 -
  • Clint Eastwood, estatubatuar aktorea, zuzendaria eta film-ekoizlea.
  • Juan Genovés, espainiar margolaria eta artista grafikoa (h. 2020).
• 1931 - John Robert Schrieffer, estatubatuar fisikaria, 1972ko Fisikako Nobel Saria (h. 2019).
• 1935 - Jim Bolger, Zeelanda Berriko lehen ministroa.
• 1940 - Alfonso Guerra, espainiar politikaria.
• 1941 -
  • Sean Flynn, estatubatuar aktore eta fotokazetaria (1970ean desagertua).
  • Louis Ignarro, estatubatuar farmakologoa, 1998ko Medikuntzako Nobel Saria.
  • William Nordhaus, estatubatuar ekonomilaria , 2018ko Ekonomiako Nobel Saria.
• 1944 - Camille Cabral, franko-brasildar politikari eta dermatologoa, Frantzian ordezkari politiko hautatutako lehenengo emakumezko transexuala.
• 1945 -
  • Henri Emmanuelli, frantziar politikari ezkertiarra, Alderdi Sozialistaren partaide historikoa (h. 2017).
  • Rainer Werner Fassbinder, alemaniar idazlea eta antzerki- eta zinema-zuzendaria (h. 1982).
  • Laurent Gbagbo, Boli Kostako presidente ohia.
• 1948 -
  • Svetlana Aleksievitx, bielorrusiar idazlea eta kazetaria, 2015eko Literaturako Nobel Saria.
  • John Bonham, ingeles rock musikalari eta bateria-jolea, Led Zeppelin taldeko kidea (h. 1980).
• 1949 - Tom Berenger, estatubatuar aktorea.
• 1952 - Karl Bartos, alemaniar perkusionista elektronikoa, Kraftwerk bandako kidea.
• 1955 - Susie Essman, estatubatuar aktorea.
• 1960 - Chris Elliott, estatubatuar aktore, gidoigile eta umorista.
• 1963 -
  • Laudelino Cubino, espainiar txirrindulari ohia.
  • Viktor Orbán, Hungariako lehen ministroa.
• 1964 - José Ángel Arcega, espainiar saskibaloi jokalari ohia.
• 1965 - Brooke Shields, estatubatuar aktorea.
• 1967 - Sandrine Bonnaire, frantziar aktore eta zuzendaria.
• 1970 - Paolo Sorrentino, italiar zine zuzendaria eta gidoigilea.
• 1973 -
  • Pedro Díaz Lobato, espainiar txirrindulari ohia.
  • Natasha Koroleva, ukrainar abeslaria, aktorea eta diseinatzailea.
• 1975 - Miyuki Izumi, japoniar futbolari ohia.
• 1976 - Colin Farrell, irlandar aktorea.
• 1977 - Eric Christian Olsen, estatubatuar aktorea.
• 1978 - Roberto Núñez, espainiar saskibaloi jokalari ohia.
• 1984 -
  • Sho Naruoka, japoniar futbolaria.
  • Oswaldo Vizcarrondo, venezuelar futbolaria.
• 1985 - Justas Sinica, lituaniar saskibaloi jokalaria.
• 1989 -
  • Pablo Alborán, espainiar kantautore eta musikaria.
  • Marco Reus, alemaniar futbolaria.
• 1991 -
  • Azealia Banks, estatubatuar raperoa, abeslaria eta abestigilea.
  • Brodie Retallick, zeelandaberritar errugbi jokalaria.

Heriotzak

Euskal Herria

• 1826 - José Agustín Ibáñez de la Rentería, bizkaitar idazle eta politikaria (j. 1751).
• 1963 - Georges Forsans, Baionako alkatea.
• 1975 - Marcelino Agirrezabala, Txirri I.a, bizkaitar futbolaria (j. 1902).
• 1982 - Juan Antonio Zunzunegi, gaztelaniazko bizkaitar idazlea, Madrilen (j. 1901).
• 1992 - Iosu Exposito, Eskorbuto punk taldeko gitarra-jotzaile eta abeslaria (j. 1960).
• 1993 - Eusebio Erkiaga, euskal idazle bizkaitarra eta euskaltzaina (j. 1912).

Mundua

• 1162 - Géza II.a Hungariakoa, Hungaria eta Kroaziako erregea (j. 1130).
• 1408 - Ashikaga Yoshimitsu, Ashikaga shogunerriko hirugarren shoguna (j. 1358).
• 1410 - Martin I.a Aragoikoa, Sardinia, Korsika, Aragoi eta Valentziako errege eta Bartzelonako kondea (j. 1356).
• 1594 - Tintoretto, veneziar margolaria (j. 1518).
• 1665 - Pieter Jansz Saenredam, herbeheretar margolaria (j. 1597).
• 1809 - Joseph Haydn, austriar musikagilea (j. 1732).
• 1827 - Pierre Louis Prieur, frantziar politikaria, ezker muturreko iraultzailea (j. 1756).
• 1832 - Évariste Galois, frantziar matematikaria (j. 1811).
• 1841 - George Green, ingeles fisikari eta matematikaria (j. 1793).
• 1875 - Éliphas Lévi, frantziar idazlea (j. 1810).
• 1877 - Nikolai Ogariov, errusiar iraultzaile, filosofo, olerkari eta kazetaria, populismoaren sortzaileetako bat (j. 1813).
• 1908 - Louis-Honoré Fréchette, kanadiar idazlea eta politikaria (j. 1839).
• 1910 - Elizabeth Blackwell, mediku lanbidean sartzea lortu zuen munduko lehen emakumea (j. 1821).
• 1916 - Harry Pennell, britainiar militar eta esploratzailea (j. 1882).
• 1941 - Francis Meadow Sutcliffe, ingeles argazkilaria (j. 1853).
• 1953 -
  • François Dussaud, suitzar zientzialaria (j. 1870).
  • Vladimir Tatlin, sobietar eskultore eta margolari konstruktibista (j. 1885).
• 1955 - Henni Forchhammer, daniar hezitzailea eta emakumeen eskubideen aldeko ekintzailea (j. 1863).
• 1962 - Adolf Eichmann, alemania Naziko SSetako goi-mailako ofiziala, Holokaustoaren arduradun zuzenetako bat (j. 1906).
• 1969 - Silvestre Igoa, Igoa, Errealeko jokalaria (j. 1920).
• 1971 - Massimo Campigli, italiar margolaria (j. 1895).
• 1976 - Jacques Monod, frantziar biologoa, 1965eko Medikuntzako Nobel Saria (j. 1910).
• 1983 - Jack Dempsey, estatubatuar boxeolaria (j. 1895).
• 1986 - Leo James Rainwater, estatubatuar fisikaria, 1975eko Fisikako Nobel Saria (j. 1914).
• 1995 -
  • Antonio Flores, espainiar kantautore eta abeslari ijitoa (j. 1961).
  • Emilio García Gómez, espainiar idazle, filologo, historialari eta arabista (j. 1905).
• 2000 - Tito Puente, estatubatuar musikagile eta perkusio-jotzailea (j. 1923).
• 2006 -
  • Raymond Davis, estatubatuar kimikari eta fisikaria, 2002ko Fisikako Nobel Saria (j. 1914).
  • Miguel Ortiz Berrocal, espainiar eskultorea (j. 1933).
• 2010 - Louise Bourgeois, frantziar eskultorea (j. 1911).
• 2013 - Jairo Mora, costarricar ekintzaile ekologista, dortoka-habiak babesten ari zela eraila (j. 1987).
• 2017 - Tino Insana, estatubatuar aktorea eta gidoigilea (j. 1948).
• 2020 - Christo, bulgariar-estatubatuar artista (j. 1935).

Jaiak eta urteurrenak

• Sehaska egutegiko izendegia: Iker/Ikerne.

Kanpo estekak

• Datuak: Q2591
• Multimedia: 31 May

Maiatzaren 30 | Urteko egutegi | Ekainaren 1