Európa
.svg)
| |||||||||||||||||||||||||
Európa (Paramboypýi) ha'e peteĩ yvyrusu oĩva upe yvyrusu guasu Eurásia, opytáva umi paralélo 36º ha 70º imbytépe, yvate gotyo yvy pehẽnguére. Ñemohenda porã hag̃ua Yvýpe ha tembiasakue ojehasa ko rendápe ojekuaa Európa ha'ehína añetehápe peteĩ yvyrusu, upe karai yvy'ape jekuaahára hérava Vassili Tatichtchev omohembe'y rire Európa renda, omohechauka hag̃ua Rrúsia retã opytáva mokõi yvyrusúpe, Európa ha Asia.[1] Európa renda hembe'y kuéra ndojekuaaporãi.
Európa renda hembe'y ojekuaavéva ha'e opytáva kuarahyresẽ mbytépe gotyo yvy pehẽngue yvatéva, ojejuhu yvate gotyo paraguasu Árktiko ha ñemby gotyo ojejuhu upe para Yvy mbytépe. Kuarahyreike gotyo ojejuhu paraguasu Atlántiko; kuarahyresẽ gotyo ojejuhu pe yvyrusu Asia, omboja'óva umi yvyty Urales, pe ysyry Ural, pe para Káspio, pe yvytyrysýi Káukaso, pe para Hũ ha umi ypo'i Bósforo ha Dardanelos.[2]
Európa ha'e yvyrusu michĩvéva mokõiha, ijyvy apekue ha'e 11 000 000 km2. Oguereko ipype heta tetãnguéra hekosãsóva, pe guasuvéva ha'e Rrúsia ha pe michĩvéva ha'e Táva Vatikano. Ha umi mokõi tetãnguéra ha'e avei pe oguerekovéva tapicha kuéra ipype (Rrúsia) ha pe oguereko sa'ivéva tapicha ipype (Vatikáno). Európa ha'ehína irundyha yvyrusu orekovéva tapicha kuéra ipype, Asia, Áfrika ha Amérika rire, ogureko 739.000.000 tapicha.[3]
Európape oñepyrũ opaite Yvy kuarahyreike rembiapo tee. Saro'y XVI guive, heta tetã Európa pegua omotenonde, oñembojára rire (Saro'y XVII - XVIII) heta tendápe Áfrika, Amérika, Asia, ha upei Oseaníape. Pe Peteĩha Ñorairõ Guasu ha pe Mokõiha Ñorairõ Guasu omomichĩ Európa ñemotenonde ha ñembojára, ha upei Tetã peteĩ reko Amérikagua ha Tetã peteĩ reko Soviétiko omotenonde. Upe Ñorairõ Ro'y ojapo umi mokõi tetã guasuvéva ha omotenondevéva (EEUU - URSS) omboja'o Európa "mongoraha hatã" rupive(cortina de hierro). Európa ombojoajúvo oñepyrũ pe Európa Ñemoñe'ẽrenda ha pe Európa Joaju kuarahyreike Európape.
Tetãnguéra[jehaijey | editar código]
Umi tetã hekosãsóva opytáva Európa, héra tee avañe'ẽme.[4]
| Poyvi | Héra | Apekue (km2) |
Tekovekuéra | Tekove apekuére (por km2) |
Tavusu |
|---|---|---|---|---|---|
|
Avaña | 28 748 | 2 831 741 | 98,5 | Tirana |
|
Alemaña | 357 021 | 83 251 851 | 233,2 | Berlín |
|
Andorra | 468 | 68 403 | 146,2 | Andorra la Vieja |
|
Armenia | 29 800 | 3 229 900 | 101,0 | Ereván |
|
Austria | 83 858 | 8 169 929 | 97,4 | Viena |
|
Aservaijã | 86 600 | 9 165 000 | 105,8 | Bakú |
|
Véyhika | 30 528 | 11 007 000 | 360,6 | Bruselas |
|
VieloRrúsia | 207 560 | 9 458 000 | 45,6 | Minsk |
|
Vonia ha Hesegovina | 51 129 | 3 843 126 | 75,2 | Sarajevo |
|
Vugaria | 110 910 | 7 621 337 | 68,7 | Sofía |
|
Chipre | 9251 | 788 457 | 85,0 | Nicosia |
|
Kyoasia | 56 542 | 4 437 460 | 77,7 | Zagreb |
|
Ndinamayka | 43 094 | 5 564 219 | 129,0 | Copenhague |
|
Eslovaquia | 48 845 | 5 422 366 | 111,0 | Bratislava |
|
Elovakia | 20 273 | 2 050 189 | 101,0 | Liubliana |
|
España | 504 851 | 47 059 533 | 93,2 | Madrid |
|
Etoña | 45 226 | 1 340 194 | 29,0 | Tallin |
|
Hĩlandia | 336 593 | 5 157 537 | 15,3 | Helsinki |
|
Hyãsia | 547 030 | 63 182 000 | 115,5 | París |
|
Georgia | 69 700 | 4 661 473 | 64,0 | Tiflis |
|
Gyresia | 131 957 | 10 815 187 | 80,7 | Atenas |
|
Hungyria | 93 030 | 10 075 034 | 108,3 | Budapest |
|
Ilandia | 70 280 | 4 234 925 | 60,3 | Dublín |
|
Iylanda | 103 000 | 307 261 | 2,7 | Reikiavik |
|
Italia | 301 230 | 59 530 464 | 197,7 | Roma |
|
Kazajistán | 2 724 900 | 15 217 711 | 5,6 | Astaná |
|
Letoña | 64 589 | 2 067 900 | 34,2 | Riga |
|
Liechytenteĩ | 160 | 32 842 | 205,3 | Vaduz |
|
Lituania | 65 200 | 2 988 400 | 45,8 | Vilna |
|
Luxemburgo | 2586 | 448 569 | 173,5 | Luxemburgo |
|
Yvate Masendoña | 25 713 | 2 054 800 | 81,1 | Skopie |
|
Malta | 316 | 397 499 | 1257,9 | La Valeta |
|
Moldavia | 33 843 | 4 434 547 | 131,0 | Chisináu |
|
Mónaco | 1,95 | 31 987 | 16 403,6 | Mónaco |
|
Montenegro | 13 812 | 616 258 | 44,6 | Podgorica |
|
Noruega | 324 220 | 5 018 836 | 15,5 | Oslo |
|
Tetãnguéra Yvýi | 41 526 | 16 318 199 | 393,0 | Ámsterdam |
|
Polonia | 312 685 | 38 625 478 | 123,5 | Varsovia |
|
Portugal | 91 568 | 10 409 995 | 110,1 | Lisboa |
|
Reino Unido | 244 820 | 61 100 835 | 244,2 | Londres |
|
Chekia | 78 866 | 10 256 760 | 130,1 | Praga |
|
Rrumaña | 238 391 | 21 698 181 | 91,0 | Bucarest |
|
Rrúsia | 17 075 400 | 142 200 000 | 8,3 | Mosku |
|
San Marino | 61 | 27 730 | 454,6 | San Marino |
|
Sevia | 88 361 | 7 120 666 | 91,9 | Belgrado |
|
Suesia | 449 964 | 9 090 113 | 19,7 | Estocolmo |
.svg){kind=small}
|
Suiza | 41 290 | 7 507 000 | 176,8 | Berna |
|
Tuykia | 783 562 | 75 627 384 | 98,0 | Ankara |
|
Ukyaña | 603 700 | 48 396 470 | 80,2 | Kiev |
|
Ciudad del Vaticano | 0,44 | 900 | 2045,5 | Táva Vatikano |
| Opa | 10 180 000 | 731 000 000 | 70,0 | ||
Oĩva avei umi tetã ha tenda hekosãsóva nunga, umíva tetãnguéra hekosãsóva tee ojekuaavy tekosãso ko'ã tetãgua. Ndaipóri umíva oĩha hekopete ONU-pe:
| Poyvi | Héra | Apekue (km2) |
Tekovekuéra | Ava tendáre (km2) |
Tavusu |
|---|---|---|---|---|---|
|
Abjasia | 8432 | 216 000 | 29,0 | Sujumi |
|
Kosovo | 10 887 | 1 804 838 | 220,0 | Pristina |
|
República de Nagorno Karabaj | 11 458 | 138 800 | 12,0 | Stepanakert |
|
República Turca del Norte de Chipre | 3355 | 265 100 | 78,0 | Nicosia |
|
Osetia del Sur | 3900 | 70 000 | 18,0 | Tsjinval |
|
Transnistria | 4163 | 537 000 | 133,0 | Tiráspol |
Mandu'apy[jehaijey | editar código]
- ↑ Merke, Federico. «Reflexiones sobre la Seguridad y la Identidad en Europa». Universidad Nacional Tres de Febrero: pp. 18-19. [1]
- ↑ Microsoft® Encarta® Online Encyclopea 2007. «"Europe"». Ojehechákuri árape: 27-12-2007.
- ↑ «World Population Prospects: The 2006 Revision Population Database». UN – Department of Economic and Social Affairs. Ojehechákuri árape: 10-06-2008.
- ↑ http://www.google.com/language_tools?hl=gn
.svg)
.svg)
.svg)
.svg)
.svg)
.svg)
.svg)
_political.svg)
.svg)
.svg)