2 ғинуар
Перейти к навигации
Перейти к поиску
2 ғинуар | |
Тәртип буйынса иртәрәк килеүсе | 1 Ғинуар |
---|---|
Тәртип буйынса һуңыраҡ килеүсе | 3 ғинуар |
![]() |
2 ғинуар — григориан стиле буйынса йылдың 2-се көнө. Йыл аҙағына тиклем 363 көн ҡала (кәбисә йылында 364)
← ғинуар → | ||||||
Дш | Шш | Шр | Кс | Йм | Шм | Йк |
1 | 2 | 3 | 4 | 5 | ||
6 | 7 | 8 | 9 | 10 | 11 | 12 |
13 | 14 | 15 | 16 | 17 | 18 | 19 |
20 | 21 | 22 | 23 | 24 | 25 | 26 |
27 | 28 | 29 | 30 | 31 | ||
2020 йыл |
Байрамдар
Тарихи ваҡиғалар[үҙгәртергә | вики-тексты үҙгәртергә]
- 1788: Джорджия 4-се штат булып АҠШ конституцияһын раҫлай (ратификациялай).
- 1813: Рус армияһының сит илгә походтары башлана.
- 1910: Мәскәүҙә осоусы авиамоделдәрҙең беренсе ярышы үтә.
- 1931: Кушнаренко ауыл хужалығы техникумын булдырыу тураһында ҡарар сыға.
- 1958: «Банное озеро» ял йорто «Яҡтыкүл» шифаханаһы итеп үҙгәртелә.
Был көндө тыуғандар[үҙгәртергә | вики-тексты үҙгәртергә]
Башҡортостан менән бәйле шәхестәр[үҙгәртергә | вики-тексты үҙгәртергә]
0 һәм 5 һанына тамамланған йылдарҙа тыуғандар[үҙгәртергә | вики-тексты үҙгәртергә]
- Шәйехзада Бабич (1895—28.03.1919), шағир, башҡорт әҙәбиәте классигы. Башҡорт милли-азатлыҡ хәрәкәте эшмәкәре. 1917—1919 йылдарҙа Башҡорт мәркәз шураһы ағзаһы.
- Ирина Архипова (1925—11.02.2010), йырсы, педагог, йәмәғәт эшмәкәре. 1956—1989 йылдарҙа СССР-ҙың Ҙур театры солисы, бер үк ваҡытта 1976 йылдан — Мәскәү консерваторияһы уҡытыусыһы, профессор (1982). СССР-ҙың (1966), Башҡортостан Республикаһының (1994), Ҡырғыҙстан Республикаһының (1993) халыҡ артисы, Социалистик Хеҙмәт Геройы (1985).
- Цибизов Леонид Герасимович (1925—16.06.2009), Бөйөк Ватан һуғышында ҡатнашҡан хәрби хеҙмәткәр, танкист. Украина Ҡораллы көстәренең генерал-майоры (2008). Советтар Союзы Геройы (1943).
- Сандурский Богуслав Флорионович (1930), нефтсе, хужалыҡ һәм йәмәғәт эшмәкәре. 1985—1993 йылдарҙа «Башнефть» йәмғиәтенең генераль директоры. СССР-ҙың 12-се саҡырылыш Юғары Советы, Башҡорт АССР-ының 11-се саҡырылыш Юғары Советы депутаты. РСФСР Яғыулыҡ һәм энергетика министрлығының атҡаҙанған хеҙмәткәре (1990), Рәсәй Федерацияһының атҡаҙанған нефть һәм газ сәнәғәте хеҙмәткәре (1991), Башҡорт АССР-ының атҡаҙанған нефтсеһе (1980), Рәсәй Федерацияһының почётлы нефтсеһе (1992). Октябрь Революцияһы (1982) һәм өс Хеҙмәт Ҡыҙыл Байраҡ (1971, 1977, 1988) ордены кавалеры. Өфө ҡалаһының почётлы гражданы (2018).
- Дамир Вәлиев (1940—28.05.2002), ғалим-философ, йәмәғәт эшмәкәре. 1970—2002 йылдарҙа Башҡорт дәүләт университеты уҡытыусыһы. Башҡортостан Республикаһы Фәндәр академияһының мөхбир ағзаһы (1991), философия фәндәре докторы (1984), профессор (1987). Башҡорт АССР-ының атҡаҙанған фән эшмәкәре (1990).
- Илфаҡ Смаҡов (1940—27.05.1993), йырсы, 1963—1993 йылдарҙа Башҡорт дәүләт филармонияһы солисы. РСФСР-ҙың атҡаҙанған (1989), Башҡорт АССР-ының халыҡ (1985) артисы. Бөтә Рәсәй эстрада артистары конкурсы дипломанты (Мәскәү, 1961).
- Закиров Игорь Рәүеф улы (1945), хәрби хеҙмәткәр, һынаусы лётчик. Рәсәй Федерацияһы Геройы (1994). СССР-ҙың атҡаҙанған һынаусы лётчигы (1990).
- Карпов Даниэль Николаевич (1945), ғалим-геоботаник. 1978—2009 йылдарҙа Стәрлетамаҡ дәүләт педагогия институтының һәм педагогия академияһының педагогика һәм башланғыс белем биреү методикаһы факультеты деканы, бер үк ваҡытта 2001 йылдан — биология кафедраһы мөдире. 2012 йылдан Башҡорт дәүләт университетының Стәрлетамаҡ филиалының биология кафедраһы мөдире. Биология фәндәре докторы (2007). Башҡорт АССР-ының атҡаҙанған уҡытыусыһы (1991), РСФСР-ҙың халыҡ мәғарифы отличнигы (1987), Рәсәй Федерацияһының почётлы юғары һөнәри белем биреү хеҙмәткәре (2001).
- Яхин Рафаил Заян улы (1950), инженер-механик, хужалыҡ һәм йәмәғәт эшмәкәре. 1999—2008 йылдарҙа Яңауыл районы хакимиәте башлығы урынбаҫары — ауыл хужалығы идаралығы начальнигы, 2008—2015 йылдарҙа Юл йәшелләндереү-төҙөкләндереү муниципаль унитар предприятиеһы директоры; 1999 йылдан район башҡортары Ҡоролтайының башҡарма комитет рәйесе. Башҡортостан Республикаһының атҡаҙанған ауыл хужалығы хеҙмәткәре (2003), райондың почётлы гражданы (2012).
- Имелбаева Эльвира Арҡам ҡыҙы (1955), ғалим-биолог. 1980 йылдан Башҡорт дәүләт медицина институты һәм Башҡорт дәүләт медицина университеты уҡытыусыһы. Биология фәндәре докторы (1999), профессор (2002).
- Исҡужин Динислам Мостафа улы (1960), бейеүсе, хореограф. 1989—1995 һәм 1999—2011 йылдарҙа Баймаҡ районының «Ирәндек» халыҡ бейеү ансамбле етәксеһе. Башҡорт АССР-ының атҡаҙанған мәҙәниәт хеҙмәткәре (1988), Башҡортостан комсомолының Ғәлимов Сәләм исемендәге йәштәр премияһы лауреаты (1990).
1 һәм 6 һанына тамамланған йылдарҙа тыуғандар[үҙгәртергә | вики-тексты үҙгәртергә]
2 һәм 7 һанына тамамланған йылдарҙа тыуғандар[үҙгәртергә | вики-тексты үҙгәртергә]
- Биишева Ләлә Ғибәҙулла ҡыҙы (1932), «Аҡ тирмә» башҡорт милли-мәҙәни үҙәге етәксеһе.
- Илдус Абдрахманов (1942), химия фәндәре докторы (1990), Башҡортостан Республикаһы Фәндәр Академияһы академигы.
3 һәм 8 һанына тамамланған йылдарҙа тыуғандар[үҙгәртергә | вики-тексты үҙгәртергә]
- Төхвәт Ченәкәев (1893—1959), башҡорт шағиры, мөхәррир һәм уҡытыусы.
- Зәйнәб Биишева (1908—24.08.1996), прозаик, шағир, драматург һәм тәржемәсе. Башҡортостандың халыҡ яҙыусыһы (1990), Салауат Юлаев исемендәге премия лауреат (1968), өс «Почёт Билдәһе» ордены (1960, 1968, 1976) кавалеры.
- Шәйхлисламов Зәйнулла Ғүмәр улы (2.01.1938), рәссам. 1990 йылдан СССР Рәссамдар союзы ағзаһы. Башҡортостан Республикаһының атҡаҙанған рәссамы (1998).
- Тәнзилә Үҙәнбаева (1953), йырсы, юғары мәктәп уҡытыусыһы. Рәсәй Федерацияһының атҡаҙанған (2004), Башҡортостан Республикаһының халыҡ (1994) артисы.
- Әсәҙуллин Дамир Фәхретдин улы (1953), цирк артисы, акробат. Рәсәй Федерацияһының атҡаҙанған (1997) һәм Башҡорт АССР-ының халыҡ (1984) артисы.
- Әминә Яхина (1953), яҙыусы, драматург.
- Овчинников Владимир Павлович (1958), совет һәм Рәсәй музыканты, пианист, юғары мәктәп уҡытыусыһы. Мәскәү консерваторияһы профессоры. Рәсәй Федерацияһының халыҡ (2005) һәм Башҡорт АССР-ының атҡаҙанған (1989) артисы, халыҡ-ара конкурстар лауреаты. Сығышы менән Бәләбәй ҡалаһынан.
4 һәм 9 һанына тамамланған йылдарҙа тыуғандар[үҙгәртергә | вики-тексты үҙгәртергә]
- Юлмәтова Суфия Фәтих ҡыҙы (1919), әҙәбиәт белгесе, юғары мәктәп эшмәкәре. Бөйөк Ватан һуғышында ҡатнашыусы. 1961—1996 йылдарҙа Башҡорт дәүләт университеты уҡытыусыһы, шул иҫәптән 1962—1990 йылдарҙа сит ил әҙәбиәте кафедраһы мөдире. Филология фәндәре докторы (1981), профессор (1984). Башҡортостандың атҡаҙанған фән эшмәкәре (1991). Сығышы менән хәҙерге Татарстан Республикаһының Бөгөлмә ҡалаһынан.
- Харин Григорий Ефимович (1924—4.06.2005), рәссам. Бөйөк Ватан һуғышында һәм Еңеү парадында ҡатнашыусы. II дәрәжә Ватан һуғышы (1987) һәм ике Ҡыҙыл Йондоҙ (1943, 1944) ордендары кавалеры. Башҡорт АССР-ының атҡаҙанған мәҙәниәт хеҙмәткәре (1974).
- Ғарипов Әхмәтшәриф Хәләф улы (1929), хеҙмәт ветераны. 1949—1984 йылдарҙа Учалы тау-байыҡтырыу комбинаты экскаватор машинисы. Хеҙмәт Ҡыҙыл Байраҡ ордены кавалеры.
- Ғайсина Фәниә Шәрипҡол ҡыҙы (1934—2010), нефтсе, хужалыҡ эшмәкәре. 1968—1986 йылдарҙа Туймазы газ эшкәртеү заводы директоры. Башҡорт АССР-ының атҡаҙанған нефтсеһы. Хеҙмәт Ҡыҙыл Байраҡ һәм «Почёт Билдәһе» ордендары кавалеры. Сығышы менән хәҙерге Башҡортостан Республикаһының Миәкә районынан.
- Пегишев Юрий Петрович (1939—1.09.2005), хеҙмәт алдынғыһы, 1962—1994 йылдарҙа «Бөрө‑1» күсмә механизацияланған колоннаһының бригадиры һәм мастеры. Хеҙмәт Даны орденының тулы һәм «Почёт Билдәһе» ордены кавалеры. Сығышы менән хәҙерге Башҡортостан Республикаһы Бөрө ҡалаһының Пономарёвка ауылынан.
- Тарасов Николай Васильевич (1939), хеҙмәт ветераны. 1981—1986 йылдарҙа Туймазы геофизик ҡорамалдар һәм аппаратуралар заводы директоры. СССР Министрҙар Советы премияһы лауреаты (1982). Сығышы менән хәҙерге Башҡортостан Республикаһы Туймазы районының Казанка ауылынан.
- Бакиров Венер Насир улы (1949), инженер-механик, Башҡортостан Республикаһының Дәүләт техник күҙәтеү инспекцияһы ҡарамағындағы Йәмәғәт советы рәйесе, Башҡортостан Республикаһының атҡаҙанған ауыл хужалығы хеҙмәткәре (2004), Салауат Юлаев ордены кавалеры (2013).
- Сафиханов Валерий Хөрмәт улы (1949), йәмәғәт эшмәкәре. Рәсәйҙең Нефть, газ тармаҡтары һәм төҙөлөш хеҙмәткәрҙәре профсоюзының Башҡортостан Республика ойошмаһы рәйесе. Рәсәй Федерацияһының атҡаҙанған нефть һәм газ объекттары төҙөүсеһе, Башҡортостан Республикаһының атҡаҙанған нефтсеһе.
- Шавыров Геннадий Иванович (1949), хеҙмәт ветераны, 1968—2008 йылдарҙа «Салауатнефтеоргсинтез» яуаплы хеҙмәткәре, Башҡортостан Республикаһының атҡаҙанған транспорт хеҙмәткәре.
- Авдеев Михаил Борисович (1959), спортсы. Конькиҙа шыуыу спорты буйынса СССР‑ҙың халыҡ-ара класлы спорт мастеры (1980). Классик күпбәйге буйынса РСФСР халыҡтары спартакиадаһы чемпионы, СССР чемпионатының бронза призёры (1981). СССР йәштәр йыйылма командаһы ағзаһы (1978—82). Сығышы менән хәҙерге Башҡортостан Республикаһының Ҡырмыҫҡалы районы Вязовка ауылынан.
- Боҫҡанова Тәлиғә Рафиҡ ҡыҙы (1959), хеҙмәт ветераны, Көйөргәҙе районы «Искра» кооперативының элеккке машина менән һыйыр һауыу операторы. Башҡортостан Республикаһының атҡаҙанған ауыл хужалығы хеҙмәткәре (2009).
Дөйөм исемлек[үҙгәртергә | вики-тексты үҙгәртергә]
- 1642: Мәхмәт IV, Ғосман империяһының 19-сы солтаны, 1648—1687 йылдарҙа хакимлыҡ итә.
- 1880: Василий Дегтярёв, СССР-ҙың атыу ҡоралдары конструкторы, Социалистик Хеҙмәт Геройы (1940).
- 1905: Василий Чхаидзе, СССР-ҙың театр һәм кино актёры, Грузия ССР-ы ның атҡаҙанған артисы (1979).
Был көндө вафат булғандар[үҙгәртергә | вики-тексты үҙгәртергә]
- 1886: Игнатьев Руф Гаврилович, Рәсәй империяһы археологы, этнограф һәм журналист.
- 1956: Мәсәлим Вәлиев, композитор, башҡорт профессионал музыка сәнғәтенә нигеҙ һалыусы. Беренсе башҡорт операһы авторы.
- 1982: Булатов Хоҙат Сәлимйән улы, Бөйөк Ватан һуғышы яугире, Советтар Союзы Геройы.
- 2007: Алтон Стюарт Доннелли, Америка тарихсыһы, Башҡортостан Республикаһы Фәндәр Академияһының почетлы академигы (1992).
Йыл көндәре[үҙгәртергә | вики-тексты үҙгәртергә]