Gary Oldman

Z Wikipedii, wolnej encyklopedii
Przejdź do nawigacji Przejdź do wyszukiwania
Gary Oldman
Ilustracja
Gary Oldman podczas konwentu WonderCon w Kalifornii (2014)
Imię i nazwisko Gary Leonard Oldman
Data i miejsce urodzenia 21 marca 1958
Londyn
Zawód aktor, reżyser, scenarzysta, producent filmowy
Współmałżonek Lesley Manville
(1987–1989; rozwód)
Uma Thurman
(1990–1992; rozwód)
Donya Fiorentino
(1997–2001; rozwód)
Alexandra Edenborough
(2008–2015; rozwód)
Gisele Schmidt
(od 2017)
Lata aktywności od 1979
Commons Multimedia w Wikimedia Commons
Wikicytaty Cytaty w Wikicytatach
Gary Oldman (2000)

Gary Leonard Oldman[1][2][3] (ur. 21 marca 1958 w Londynie) – brytyjski aktor, scenarzysta, reżyser i producent filmowy[4]. Laureat Oscara za najlepszą pierwszoplanową rolę w filmie Czas mroku (2017), gdzie wcielił się w rolę Winstona Churchilla.

Życiorys[edytuj | edytuj kod]

Wczesne lata[edytuj | edytuj kod]

Urodził się w New Cross[5][6], w południowym Londynie[7] jako syn Kathleen (z domu Cheriton) i Leonarda Bertrama Oldmana, z zawodu spawacza[8][9], a wcześniej marynarza. Został wychowany przez matkę i dwie siostry. Jego ojciec, alkoholik, opuścił rodzinę, kiedy Gary miał siedem lat i potem tylko jeden raz rozmawiali przez telefon. W wieku 16 lat Oldman rzucił naukę w szkole średniej i dołączył do lokalnego gangu[10], a utrzymywał się przez pracę w sklepie z artykułami sportowymi; w czasie wolnym od pracy studiował literaturę, a potem aktorstwo pod kierunkiem Rogera Williamsa.

Kariera[edytuj | edytuj kod]

Rozpoczął pracę w Greenwich Young People’s Theatre, a po odbyciu nauki w szkole teatralnej (1979 r.)[10], do której mógł uczęszczać dzięki otrzymanemu stypendium, pracował w Citizens Theatre w Glasgow. Później związał się z zespołem z londyńskiego West End i w roku 1985 otrzymał nagrody dla najlepszego aktora i najciekawszej nowej twarzy za rolę w sztuce The Pope's Wedding (Wesele papieża). W tym czasie Oldman wystąpił również w swoim kinowym debiucie Remembrance (1981) oraz w dwóch filmach telewizyjnych, spośród których wyróżnił się w Honest, Decent and True (1985).

Pierwszy przełom nadszedł w jego karierze, kiedy pojawił się jako Sid Vicious w paradokumencie Sid i Nancy (Sid and Nancy, 1986), o tragicznym związku artysty punkrockowego z Nancy Spungen. Kreacja pogrążonego życiowo rockmana, którą stworzył Oldman, zebrała entuzjastyczne krytyki[11]. Zupełnie różna od poprzedniej, rola pisarza, Joe Ortona, w filmie Stephena Frearsa Nadstaw uszu (Prick Up Your Ears, 1987), przyniosła mu nominację do nagrody dla najlepszego aktora, przyznawanej przez Brytyjską Akademię Sztuki Filmowej i Telewizyjnej.

W tym samym roku przeniósł się do Stanów Zjednoczonych, by w 1988 roku ukazać się w filmie Nicolasa Roega Trac k29. Jego pierwszą rolą w dużej hollywoodzkiej produkcji była rola podejrzanego o zamach na Kennedy’ego, Lee Harveya Oswalda w filmie Olivera Stone’a JFK (1991), gdzie w roli jego żony, Mariny Oswald zadebiutowała Polka, Beata Poźniak. W Drakuli Francisa Forda Coppoli (1992) zagrał tytułową rolę wampira. Oprócz ról ekscentryków, jak zapuszczający dredy i próbujący udowodnić, że jest rastamanem Drexel Spivey z thrillera Prawdziwy romans (True Romance, 1993), Oldman zagrał również bardziej konwencjonalnych bohaterów, m.in. policjanta Stansfielda w filmie Leon zawodowiec (Léon: The Professional, 1994). Zasiadał w jury konkursu głównego na 46. MFF w Cannes (1993).

Swoim reżyserskim debiutem uczynił mroczny, na poły autobiograficzny dramat Nic doustnie (Nil by Mouth, 1997) o patologicznej londyńskiej rodzinie robotniczej, który zadedykował ojcu. Do grania ról dziwaków powrócił w Piątym elemencie (The Fifth Element) Luca Bessona (1996). Postać przywódcy terrorystów - fanatyka Iwana Korszunowa wykreowana w Air Force One (1998) zaowocowała kolejnymi nagrodami i nominacjami, podobnie jak rola w Ukrytej prawdzie (The Contender, 2000). Kolejną ciekawą kreacją była postać Masona Vergera, oszpeconej ofiary psychopatycznego doktora Hannibala Lectera w filmie Ridleya Scotta Hannibal (2001).

Potem zagrał Syriusza Blacka w cyklu filmów o Harrym Potterze oraz komisarza Gordona w trzech filmach Christophera Nolana o Batmanie.

Podkładał głos Wiktorowi Reznowowi w znanych grach wojennych Call of Duty: World at War oraz Call of Duty: Black Ops.

W 2017 wcielił się w rolę Winstona Churchilla w filmie Czas mroku (Darkest Hour), za co został uhonorowany Złotym Globem, Oscarem i nagrodą BAFTA.

Życie prywatne[edytuj | edytuj kod]

Oldman był czterokrotnie żonaty. W 1987 ożenił się z aktorką Lesley Manville, kiedy razem pracowali w Royal Court Theatre. Jednak w 1989 niedługo po urodzeniu syna, Alfiego Ronalda B. (ur. 1988 w Londynie), doszło do rozwodu[12]. 1 października 1990 r. poślubił aktorkę Umę Thurman, z którą się rozwiódł dwa lata później – 30 kwietnia 1992. Po długoletnim związku z włoską aktorką i modelką Isabellą Rossellini, 16 lutego 1997 ożenił się z Donyą Fiorentino. Para miała dwóch synów – Gullivera Flynna (ur. 20 sierpnia 1997) i Charliego Johna (ur. 11 lutego 1999), nad którymi przyznano później wyłączną opiekę Oldmanowi. 31 grudnia 2008 roku ożenił się po raz czwarty – z 19 lat młodszą piosenkarką jazzową Alexandrą Edenborough, która 9 stycznia 2015 w Los Angeles złożyła pozew o rozwód[13]

Swoje poglądy polityczne określa jako libertariańskie[14].

Nagrody i nominacje[edytuj | edytuj kod]

Oscar
  • 2012 – Szpieg (nominacja) – najlepszy aktor pierwszoplanowy
  • 2018 – Czas mroku (wygrana) – najlepszy aktor pierwszoplanowy
Złoty Glob
  • 2017 – Czas mroku – najlepszy aktor w filmie dramatycznym
SATURN
BAFTA
  • 1998 – Nic doustnie – najlepszy scenariusz oryginalny
  • 1998 – Nic doustnie – nagroda im. Aleksandra Kordy za najlepszy brytyjski film roku
  • 1988 – Nadstaw uszu (nominacja) – najlepszy aktor
  • 2012 – Szpieg (nominacja) – najlepszy aktor pierwszoplanowy
MTV Movie Awards
  • 1993 – Drakula (nominacja) – najlepszy pocałunek
  • 1998 – Air Force One (nominacja) – najlepszy czarny charakter
  • 1998 – Air Force One (nominacja) – najlepsza scena walki
Złota Palma
Nagroda Emmy
  • 2001 – Przyjaciele (nominacja) – najlepszy występ gościnny w serialu komediowym
Złota Malina

Filmografia[edytuj | edytuj kod]

Filmy fabularne
Seriale telewizyjne
  • 1984: Dramarama jako Ben
  • 1984: Morgan's Boy jako Colin
  • 1985: Summer Season jako Gary
  • 1986-1991: Screen Two jako Bex Bissell / Derek Bates / Ian Tyson
  • 1989: Knots Landing jako Don Ross
  • 1993: Upadłe anioły (Fallen Angels) jako Pat Keiley
  • 1999: Tracey bierze na tapetę... (Tracey Takes On...) jako fryzjer
  • 2001: Przyjaciele (Friends) jako Richard Crosby
Reżyser
  • 1997: Nic doustnie (Nil by Mouth)
Scenarzysta
  • 1997: Nic doustnie (Nil by Mouth)
Operator
  • 2009: Take Flight: Gary Oldman Directs Chutzpah
Producent
  • 1997: Nic doustnie (Nil by Mouth)
  • 2001: Niczyje dziecko (Nobody's Baby)
Producent wykonawczy
  • 1999: Plunkett i Macleane (Plunkett & Macleane)
  • 2000: Ukryta prawda (The Contender)

Przypisy[edytuj | edytuj kod]

  1. ↑ Personalidade: Gary Oldman (Reino Unido) (port.). InterFilmes.com. [dostęp 2015-07-06].
  2. ↑ Gary Oldman (ang.). Famous People. [dostęp 2015-07-06].
  3. ↑ Gary Oldman Biography (Actor) (ang.). Infoplease. [dostęp 2015-07-06].
  4. ↑ Gary Oldman Celebrity (ang.). TVGuide.com. [dostęp 2015-07-06].
  5. ↑ Gary Oldman (niem.). Moviepilot. [dostęp 2015-07-06].
  6. ↑ Gary Oldman (ang.). TV.com. [dostęp 2015-07-06].
  7. ↑ Gary Oldman (ang.). Britannica.com. [dostęp 2015-07-06].
  8. ↑ Gary Oldman Biography (1958-) (ang.). Film Reference. [dostęp 2015-07-06].
  9. ↑ Gary Leonard Oldman – Genealogy (ang.). Geni. [dostęp 2015-07-06].
  10. ↑ a b Odrażający, brudny, zły. Gary Oldman, najbardziej niedoceniony aktor świata, TVN24.pl [dostęp 2018-03-04].
  11. ↑ Gary Oldman (21 de Março de 1958) (port.). Filmow. [dostęp 2015-07-06].
  12. ↑ The World of Lesley Manville, actress (ang.). London: daily Telegraph. [dostęp 2015-07-06].
  13. ↑ Gary Oldman and Alexandra Edenborough to Divorce (ang.). „People”. [dostęp 2015-07-06].
  14. ↑ Nick Gillespie: Legendary Actor Gary Oldman Outs Himself as a 'Libertarian'; Also Upset That He Can't Call Nancy Pelosi the C-Word (ang.). Reason. [dostęp 2018-01-13].

Bibliografia[edytuj | edytuj kod]

Źródło: „https://pl.wikipedia.org/w/index.php?title=Gary_Oldman&oldid=60531832”