Επιστολή από ιστορικούς προς τον Γερμανικό εκδοτικό οίκο Ζούρκαμπ για τη βιογραφία του Τρότσκι από τον Ρόμπερτ Σέρβις

10 Ιανουαρίου 2013

Βερολίνο, 30 Ιούλη, 2011

Θέμα: Έκδοση βιογραφίας του Τρότσκι από τον Ρόμπερτ Σέρβις

Αγαπητή κα Ούνσελντ Μπέρκεβιτς,

Η εκδοτική σας εταιρεία ετοιμάζει μια Γερμανική έκδοση της βιογραφίας του Τρότσκι από τον Ρόμπερτ Σέρβις. Η προετοιμασία αυτής της έκδοσης έχει προκαλέσει έκπληξη και ανησυχία ανάμεσα στους επαγγελματίες ιστορικούς. Ο ειδικός για τον Τρότσκι Ντέιβιντ Νορθ επιχείρησε μια διεξοδική ανάλυση λίγο μετά την έκδοση του βιβλίου πριν δύο χρόνια από το Χάρβαρντ Γιουνιβέρσιτι Πρες. Κατέληξε στο συμπέρασμα ότι ο Ρόμπερτ Σέρβις είχε παραβιάσει βασικά κριτήρια ιστορικής έρευνας και ότι ο εκδότης του είχε παραλείψει να ασκήσει τον απαραίτητο συντακτικό έλεγχο. Μια πρόσφατη ανασκόπηση του βιβλίου από τον βιογράφο του Τρότσκι Μπέρτραντ Πατενάουντε στην Αμερικανική Ιστορική Επιθεώρηση έχει επιβεβαιώσει τελείως την κριτική που ασκήθηκε από τον Νορθ.

Ο Νορθ και ο Πατενάουντε έχουν επισημάνει ένα πλήθος πραγματικών λαθών από τον Σέρβις (που περιλαμβάνουν αναληθείς πληροφορίες για βιογραφικά στοιχεία και ιστορικά γεγονότα, λανθασμένα ονόματα τόπων και προσώπων, μέχρι ολοφάνερες διαστρεβλώσεις – π.χ., σχετικά με τη θέση του Τρότσκι για την αυτονομία και τη «μεροληψία» στην τέχνη και τη λογοτεχνία). Πηγές στις οποίες η πρόσβαση είναι προβληματική και που είναι δύσκολα επαληθεύσιμες για τους περισσότερους αναγνώστες συχνά δεν έχουν τίποτε να κάνουν με τους ισχυρισμούς που προβάλλονται, ή αποδείχνουν το αντίθετο. Αντίθετα με την αναγγελία του Ζούρκαμπ για το βιβλίο, ο Σέρβις δεν έχει επιδιώξει να χειριστεί τον Τρότσκι και τον Στάλιν με ένα «αμερόληπτο και αυθεντικό» τρόπο. Αντί για αυτό, ο στόχος του έργου του είναι να δυσφημίσει τον Τρότσκι, και δυστυχώς καταφεύγει συχνά στις φόρμουλες που συνδέονται με τη Σταλινική προπαγάνδα.

Η βιογραφία του Σέρβις είναι μία παρωδία. Η Ίβνινγκ Στάνταρντ του Λονδίνου της 23 Οκτώβρη 2009 σε δημοσίευμα για την παρουσίαση του βιβλίου, παραθέτει ένα σχόλιο του Σέρβις ως εξής: «Υπάρχει ζωή στον γερο-Τρότσκι. Άν δεν τον αποτέλειωσε η ορειβατική αξίνα, ελπίζω να το έκανε το βιβλίο μου.»

Η προέλευση του Τρότσκι από μια Εβραϊκή αγροτική οικογένεια έχει παίξει πάντοτε ένα εξέχοντα ρόλο στις άπειρες πολεμικές εναντίον του. Ο Σέρβις χειρίζεται επίσης αυτή την προέλευση – την οποία, καθώς ισχυρίζεται, υποβάθμισε ο Τρότσκι – σαν να έχει μεγάλη σημασία. Τα αποσπάσματα στα οποία χειρίζεται αυτό το θέμα έχουν αποκρουστικούς υπαινιγμούς. Παραθέτουμε σε Γερμανική μετάφραση από την πρωτότυπη Αγγλική έκδοση:

«Οι Ρώσοι αντι-Σημίτες είχαν ξεχωρίσει τους Εβραίους σαν μια φυλή χωρίς πατριωτική αφοσίωση προς τη Ρωσία. Με τη συμμετοχή του σαν υπουργός εξωτερικών σε μια κυβέρνηση που ενδιαφερόταν περισσότερο για την εξάπλωση της παγκόσμιας επανάστασης παρά για την υπεράσπιση των συμφερόντων της χώρας, ο Τρότσκι συμμορφωνόταν με μια πλατιά διαδεδομένη τυπική μορφή του ‘Εβραϊκού προβλήματος.’ Η αλήθεια είναι ότι θα γινόταν μια μισητή μορφή ανάμεσα στις ακραίες εθνικιστικές ομάδες  στη Ρωσία και στο εξωτερικό αν αναλάμβανε  μια ηγετική θέση στην επαναστική διοίκηση. Όπως είχαν τα πράγματα είχε ήδη γίνει ο πιο φημισμένος Εβραίος στον κόσμο. Ο αρχηγός του Αμερικάνικου Ερυθρού Σταυρού στη Ρωσία, συνταγματάρχης Ρέιμοντ Ρόμπινς, το διατύπωσε με χαρακτηριστική δηκτικότητα. Μιλώντας στον Ρόμπερτ Μπρους Λόκχαρτ, επικεφαλής μιας διπλωματικής αποστολής στη Μόσχα, περιέγραψε τον Τρότσκι σαν ‘ένα κάθαρμα από κάθε άποψη, αλλά ο μεγαλύτερος Εβραίος μετά τον Χριστό’.» (Ρόμπερτ Σέρβις, Τρότσκι, σελίδα 192)

«Ήταν αυθάδης στην ευφυΐα του, ευθαρσής στις γνώμες του. Κανείς δεν μπορούσε να τον φοβίσει. Ο Τρότσκι είχε αυτά τα χαρακτηριστικά σε μεγαλύτερο βαθμό από τους περισσότερους άλλους Εβραίους που είχαν ελευθερωθεί  από τις παραδόσεις της θρησκευτικής κοινότητας τους και τους περιορισμούς της Αυτοκρατορικής τάξης....Αλλά δεν ήταν καθόλου ο μόνος Εβραίος που απολάμβανε  απροκάλυπτα τις ευκαιρίες για αυτοβελτίωση στον δημόσιο χώρο. Χρόνια αργότερα θα αποτελούσαν ένα πρότυπο προς μίμηση για την Εβραϊκή νεολαία στο παγκόσμιο κομμουνιστικό κίνημα όπου, παρόμοια με κομμουνιστές από όλες τις εθνικότητες, μιλούσαν φωναχτά και έγραφαν καυστικά παρά τις ευαισθησίες των άλλων.» (202)

Η ηγεσία του κόμματος αναγνωριζόταν πλατιά σαν μια Εβραϊκή κλίκα....Υποστηριζόταν πλατιά ότι οι Εβραίοι κυριαρχούσαν στο Μπολσεβίκικο κόμμα..» (205)

Ο Ρόμπερτ Σέρβις πιστεύει επίσης – χωρίς να παραθέτει κανένα αποδεικτικό στοιχείο - ότι το μικρό όνομα του Τρότσκι δεν ήταν Λεβ αλλά μάλλον «Λέιμπα», κάτι που αρνήθηκε αργότερα ο Τρότσκι. (Ο Σέρβις συμπεριλαμβάνει στην εικονογράφηση του βιβλίου μια αντι-Σημιτική καρικατούρα [Αριθμ.11] Το αρχικό κείμενο που συνοδεύει την εικόνα έχει ως εξής: Ο Κομμισσάριος του Πολέμου και του Ναυτικού Λέιμπα Τρότσκι-Μπραουνστάιν...ο πραγματικός δικτάτορας της Ρωσίας.» Ο Σέρβις παραθέτει το δικό του σχόλιο που έχει ως εξής: «Στην πραγματικότητα, η πραγματική του μύτη δεν ήταν ούτε μακριά ούτε γαμψή και ποτέ δεν άφηνε το υπογένειο του να γίνει μπερδεμένο και τα μαλλιά του ακατάστατα.»

Έχουμε τη γνώμη ότι το βιβλίο του Σέρβις δεν έχει θέση στον ψηλής περιωπής εκδοτικό σας οίκο και σας ζητούμε να επανεξετάσετε τις επιλογές σας.

Βιέννη, 30 Ιούλη 2011

Καθηγητής Κοινωνιολογίας, Δρ. Χέλμουτ Ντάμερ (Τεχνολογικό Πανεπιστήμιο, Ντάρμστατ)

Μάνχαϊμ, 30 Ιούλη 2011

Καθηγητής Πολιτικής Επιστήμης και Σύγχρονης Ιστορίας, Δρ. Χέρμαν Βέμπερ

(Πανεπιστήμιο του Μάνχαϊμ)

Προσυπογράφοντες:

Μπέρναρντ Μπαγιερλάιν, Κέντρο Σύγχρονης Έρευνας, Πότσνταμ

Χάικο Χάουμαν, Καθηγητής Ανατολικοευρωπαϊκής Ιστορίας, Πανεπιστήμιο Βασιλείας

Βλάντισλαβ Χέντελερ, Ιστορικός και συγγραφέας, Βερολίνο

Αντρέα Χούρτον, Ιστορικός και συγγραφέας, Βιέννη

Μάριο Κέσλερ, Καθηγητής στο Κέντρο Σύγχρονης Έρευνας, Πότσνταμ

Χάρτμουτ Μέρινγκερ, Ινστιτούτο Σύγχρονης Ιστορίας, Βερολίνο

Όσκαρ Νεγκτ, Καθηγητής Κοινωνιολογίας, Πανεπιστήμιο Ανόβερου

Χανς Σάφρανεκ, Ιστορικός και συγγραφέας,Βιέννη

Όλιβερ Ράτκολμπ, Καθηγητής στο Ινστιτούτο Σύγχρονης Ιστορίας, Πανεπιστήμιο Βιέννης

Πέτερ Στάινμπαχ, Καθηγητής στο Πανεπιστήμιο του Μάνχαϊμ, Διευθυντής του Αναμνηστικού Κέντρου Γερμανικής Αντίστασης

Ράινερ Τόσντορφ, Πανεπιστήμιο του Μάιντς

Ρολφ Βεσντέρφερ, Τεχνολογικό Πανεπιστήμιο του Ντάρμστατ