Баш бит

Башҡорт Википедияһына рәхим итегеҙ! 300-ләп телдәге ирекле интернет энциклопедияның башҡортса бүлегендә 45 306 мәҡәлә бар. Уны төҙөүҙә һәр кем ҡатнаша ала. Һеҙҙе лә берҙәм ирекмәндәр ғаиләһенә саҡырабыҙ! Welcome to the Embassy! * Добро пожаловать в Посольство!

Порталдар Башҡортостан Башҡортостан шәхестәре Башҡортостан ауылдары Фән География Тарих Техника Йәмғиәт Ислам Әүҙем порталдар: Бөрйән, Салауат, Нуриман райондары

Һайланған мәҡәлә Немецтәр, ниместәр, шулай уҡ әлмәндәр  — Германияның төп халҡы. Дөйөм һаны — 140 миллион. Милли теле — герман төркөмөнөң немец теле. Немецтәрҙең яртыһы тейерлек Германиянан ситтә йәшәй. Немец теле үҙ милли варианты булараҡ киң таралған Австрия, Швейцария, Лихтенштейн һәм Люксембург халҡының күбеһе һуңғы ваҡытта үҙҙәрен немец тип түгел, ә австриецтәр, швейцарҙар һәм лихтенштейнецтер тип һанай. Нимес этносының нигеҙен беҙҙең эраның беренсе быуатында романлаштырылған кельт һәм Альптағы рәт халҡы менән аралашып бөткән боронғо гермн ырыуҙары — франктар, сакстар, баварҙар, алемандар тәшкил итә. Франк империяһынан айырылғандан һуң (843) көнсығыш-франк короллегенең герман телле халҡы бүленеп сыға. Х быуат башында ул Тевтондар тип атала башлай (был атама боронғо герман этнонименең тевтон ырыуынан килп сыҡҡан); нимессә үҙатамаһы диутистәр (һуңыраҡ дойч) Х быуат уртаһынан билдәле булараҡ ниместәрҙәң дөйөмләшеүен раҫлай. X—XIV быуаттарҙа ниместәр төп халыҡты өлөшләтә ассимиляцияһы итеп, Эльбаның көнсығыш ерҙәрендә урынлаша. Ҡайһы бер нимес төркөмдәренең хәҙәрге Чехия, Польша, Венгрия, Румыния һәм Европаның башҡа илдәре территорияларына күсенеү процессы ошо быуатта бара. Артабан да күп быуаттар осоронда Германияның сәйәси бүленеүҙәре сәбәпле ниместәрҙең берҙәм халыҡ булып үҫеүенә ҡамасаулыҡ итә. Бер нисә быуат осоронда ниместәрҙең этник тарихы ике яҡлы үҫешә: урта быуттың тәүге осоронда барлыҡҡа килгән айырым халыҡтарҙың — баварҙарҙың, саксондарҙың, швабтарҙың, франктарҙың һәм башҡаларҙың үсеш процессы дауам итә, шул уҡ ваҡытта бөтә ниместәр өсөн дөйөм мәҙәниәт һыҙаттары һалына. XVI быуат башында консолидация процессы иң тәүҙә саксон (мейсен) диалекты нигеҙендә әҙәби нимес телен төҙөүҙә күренә. Әммә ниместәрҙәң дин буйынса католиктәргә һәм протестант-лютерандарға бүленеүе сәбәпле халыҡтың көнкүрешендә һәм мәҙәниәтендә айырмалыҡтар килеп сыға. Иҡтисадтың насар үҫеше, нимес ерҙәрен ҡыйратҡан һуғыш һөҙөмтәһендә XVIII—XIX быуаттарҙа ниместәр Америка һәм Европаның төрлө илдәренә (шул иҫәптән Рәсәйгә лә) күпләп күсенә башлай. ↪ дауамы… Исемлек (105) | Үҙгәртеү Яҡшы мәҡәлә Әбүғәлисина — күренекле фарсы философы һәм табибы, көнсығыш аристотелизмы вәкиле. 980 йылда Урта Азияла Бохара ҡалаһы янындағы Афшан ҡалаһында тыуа. Солтан һарайының табибы һәм вәзире була. Урта быуаттарҙың һәм ислам донъяһының иң танылған һәм абруйлы ғалим-философы. ң Әбүғәлисина Бохарала бай ғаиләлә тыуа. Уның атаһы белемле, мәртәбәле зат булып, улын да үҙенең мәсләге йүнәлешендә тәрбиәләргә тырыша. Әбүғәлисина 10 йәшендә үк Ҡөрьәнде яттан белә. 985—96 йылдарҙа Бохарала башланғыс мәктәптә уҡый; һуңыраҡ өйөндә белем ала — математика, физика, логика, астрономия, философия һәм башҡа фәндәрҙе өйрәнә. Ғәрәп һәм фарсы телдәрен, уларҙың грамматикаһын 15—16 йәштәрендә үҙ аллы уҡый. Был фәндәрҙе Бохараға килгән ғалим Әбү Абдалаһ Натил менән өйрәнә. Һуңынан 16 йәшлек малай үҙ алдына уҡый. Аристотелдең «Метафизика»һы менән танышҡансы геометрия, астрономия, музыканы еңел өйрәнә. Үҙенең автобиографияһында «был китапты бер нисә тапҡыр уҡып сыҡтым, әммә аңламаным» тип билдәләй. Әл-Фарабиҙың «Метафизикаға аңлатмалар»ын уҡығас ҡына төшөнөп китә. 16 йәшлек Ибн Синаны Бохараның әмирен дауаларға саҡыралар. Автобиографияһында: «Медицинаны өйрәнә башланым, ауырыуҙарҙы күҙәтеп, белемемде тулыландырҙым, был мине китаптарҙа булмаған төрлө дауалау алымдарына өйрәтте», — тип яҙа ул. 1002 йылда ҙур ғалимдар даирәһен берләштергән «Мамум академияһы» урынлашҡан Гүргәнч (хәҙерге Үргәнес) ҡалаһына күсеп китә. Солтан Мәхмүт Ғәзнәүигә хеҙмәт итеүҙән баш тартҡандан һуң (1008), йәберләнеүҙәргә дусар була, Хорасанда һәм Табарстанда ил гиҙеп йөрөй. Күп кенә хеҙмәттәрен юлда саҡта эйәр өҫтөндә килеш яҙа. 1015—1024 йылдарҙа Хәмәданда йәшәй, фәнни эшмәкәрлек менән шөғөлләнә, әмирлектең сәйәси һәм дәүләт эштәрендә лә әүҙем ҡатнаша. ↪ д а у а м ы… Исемлек (100) | Үҙгәртеү Сифатлы мәҡәлә, исемлектәр, порталдар Һуңғы сифатлы мәҡәлә: Шәйхулов Алмас Ғәлимйән улы. Һуңғы һайланған портал: Башҡортостан ауылдары. Сифатлы мәҡәләләр (11) | Исемлектәр һәм порталдар (0, 1) | Үҙгәртеү

Аҙна рәсеме Тәре йөрөтөүселәр Византия империяһының баш ҡалаһы Константинополгә килә. Икенсе тәре походы (1145—1149 йылдар) Үҙгәртеү | Архив | Тәҡдим Бөгөн: 18 ноябрь Байрамдар Халыҡ-ара байрамдар Милли байрамдар Латвия — Республика иғлан итеү көнө. Марокко — Бойондороҡһоҙлоҡ көнө. Рәсәй — Ҡыш бабайҙың тыуған көнө. Һөнәри байрамдар ♦ Кисәге: 17 ноябрь ♦ Иртәгә: 19 ноябрь ♦ Барлыҡ көндәр ♦ 18 ноябрь юбилярҙары * Болотнов Анатолий Миронович (18.11.1953), математик. Физика-математика фәндәре докторы (2003). Башҡорт дәүләт университетын тамамлаған (1985). 1988 йылдан алып Башҡорт дәүләт университетында уҡыта, мәғлүмәт технологиялары кафедраһы мөдире (2005). Сығышы менән Смоленск өлкәһе Родьковка ауылынан. Трубина Татьяна Борисовна (18.11.1963), гинеколог. Медицина фәндәре докторы (2000), профессор (2009). Башҡортостан Республикаһының атҡаҙанған табибы (2009), Башҡортостан Республикаһының һаулыҡ һаҡлау отличнигы (2007). ♦ Кисәге: 17 ноябрь ♦ Иртәгә: 19 ноябрь ♦ Барлыҡ көндәр ♦ * Башҡортостан Республикаһының милли архивы мәғлүмәте буйынса Ҡыҙыҡ мәғлүмәт Үҙ ғүмерендә ғәрәп сәйәхәтсеһе Ибн Баттута 117 500 километрҙан ашыу юл үтә һәм хәҙерге заман эквивалентына тура килгән 44 илдә була. 1918 йылдың 2 октябрендә Сәғит Мерәҫов рәйеслегендә Башҡортостан мосолмандары диниә назаратының йыйыны уҙа, бында мәхәлләләрҙең кантон идаралыҡтары буйынса бүленеше раҫлана һәм кантон ҡазыйҙары һайлана. Башҡорттарҙа мөгөҙ — ямғыр, муллыҡ, күп балалылыҡ символы. Шифалы ләмдәр Башҡортостандың бер нисә шифаханаһында дауалау өсөн ҡулланыла. 1917 йылдың 6 (19) октябрендә, Бөтә Рәсәй Ойоштороу йыйылышын әҙерләү сәбәбе менән Рәсәй империяһының Дәүләт думаһы тарҡатыла. Үҙгәртеү | Архив | Тәҡдим Яңы мәҡәлә Мәҡәлә оҫтаһы | Тиҙ башланғыс Өмә Юбилярға Википедия бүләге | Мең | Мириада | Башҡорт Википедияһында булырға тейеш мәҡәләләр * Һайланған мәҡәләләргә кандидаттар | Яҡшы мәҡәләгә кандидаттар Үҙгәртеү | Архив | Тәҡдим

Һүҙлек	Өҙөмтә	Дәреслек	Төрҙәр	Яңылыҡтар	Сәйәхәт	Милек	Мета	Университет	Китапхана	Викидата	Инкубатор