ՍԻՐԻԱԿԱՆ ՃԳՆԱԺԱՄԻ ԱՐԴՅՈՒՆՔՈՒՄ ՀՀ ՆԵՐԳԱՂԹԱԾ ՍԻՐԻԱՀԱՅԵՐԻ ԿՐՈՆԱԿԱՆ ՎԱՐՔԱԳԻԾԸ

 Գայանե Հակոբյան
gayane.hakobyan@iae.am
ԵՊՀ ՈՒԳԸ ԳԻՏԱԿԱՆ ՀՈԴՎԱԾՆԵՐԻ ԺՈՂՈՎԱԾՈՒ,
2017, 1.4 (21),  հասարակական գիտություններ, Երևան, էջ 39-49

  Շուրջ չորս տա­րի է, ի­նչ սի­րի­ա­հայե­րը Սի­րի­ա­յում տի­րող ի­րա­վի­ճա­կի հե­տևան­քով լքել են Սի­րի­ան, և նրանց զգա­լի զանգ­վա­ծը ե­կել է Հա­յաս­տան[1]: Երկ­րում առ­կա բազ­մա­թիվ սո­ցի­ալ-տն­տե­սա­կան խն­դիր­նե­րի կող­քին նրանք բախ­վում են Հա­յաս­տա­նում, ի­նչ­պես նաև Սփյուռ­քում հայի ի­նք­նու­թյու­նը կազ­մող, բայց, միև­նույն ժա­մա­նակ տար­բեր­վող մշա­կու­թային, լեզ­վա­կան, կրո­նա­կան բազ­մա­թիվ հար­ցե­րի, ո­րոնք պա­կաս կար­ևոր ազ­դե­ցու­թյուն չեն ու­նե­նում հա­յաս­տա­նյան ի­րա­կա­նու­թյա­նը նրանց ա­դապ­տա­ցի­այի, ա­ռա­վե­լա­պես փո­խա­դարձ հան­դուր­ժո­ղա­կա­նու­թյան և հա­մա­գոր­ծակ­ցու­թյան, ազ­գային ար­ժե­հա­մա­կար­գի շուրջ հա­մա­խմբ­ված հայ­րե­նա­կից­նե­րի հետ հայ­րե­նի­քում ապ­րե­լու գոր­ծըն­թա­ցի վրա: Այս հա­մա­տեքս­տում հատ­կա­պես կար­ևոր է սի­րի­ա­հայե­րի կրո­նա­կան վար­քագ­ծի բա­ցա­հայ­տու­մը, ո­րը հնա­րա­վոր է դար­ձել մեր կող­մից 2014 թ.-ին ան­ցկաց­ված հե­տա­զո­տու­թյան շնոր­հիվ[2]:

(more…)

Read More

ՈՒՍԱՆՈՂՆԵՐԻ ԳՆԱՀԱՏՄԱՆ ՀԱՄԱԿԱՐԳԻ ԱՌԱՆՁՆԱՀԱՏԿՈՒԹՅՈՒՆՆԵՐԸ ԲՈԼՈՆՅԱՆ ՀԱՄԱԿԱՐԳԻ ՇՐՋԱՆԱԿՆԵՐՈՒՄ (ԵՊՀ-Ի ՕՐԻՆԱԿՈՎ)

Արամ Առաքելյան
arakelian.aram@mail.ru
ԵՊՀ ՈՒԳԸ ԳԻՏԱԿԱՆ ՀՈԴՎԱԾՆԵՐԻ ԺՈՂՈՎԱԾՈՒ,
2017, 1.4 (21),  հասարակական գիտություններ, Երևան, էջ 16-22

2005 թվա­կա­նի մայի­սի 20-ին Բեր­գե­նում կա­յա­ցած եվ­րո­պա­կան ե­րկր­նե­րի կր­թու­թյան նա­խա­րար­նե­րի խորհր­դա­ժո­ղո­վը բե­կում­նային ե­ղավ Հա­յաս­տա­նի կր­թա­կան հա­մա­կար­գի հա­մար: Հենց նույն խորհր­դա­ժո­ղո­վին Հա­յաս­տա­նի Հան­րա­պե­տու­թյու­նը պաշ­տո­նա­պես մի­ա­ցավ Բո­լո­նյան գոր­ծըն­թա­ցին:

­ (more…)

Read More

ՆԵՐԸՆՏԱՆԵԿԱՆ ՕՏԱՐՄԱՆ ՉԱՓՄԱՆ ՄՈՏԵՑՈՒՄՆԵՐԻ ՀԱՄԵՄԱՏԱԿԱՆ ՎԵՐԼՈՒԾՈՒԹՅՈՒՆ

Աննա Աթոյան
annaat.18@gmail.com
ԵՊՀ ՈՒԳԸ ԳԻՏԱԿԱՆ ՀՈԴՎԱԾՆԵՐԻ ԺՈՂՈՎԱԾՈՒ,
2017, 1.4 (21),  հասարակական գիտություններ, Երևան, էջ 7-15

Ըն­տա­նի­քը ար­դի հա­սա­րա­կու­թյուն­նե­րի կար­ևո­րա­գույն սո­ցի­ա­լա­կան ինս­տի­տուտ­նե­րից է: Այն կրողն է սո­ցի­ա­լա­կան, տն­տե­սա­կան, մշա­կու­թային խոր­քային և բազ­մա­չափ փո­փո­խու­թյուն­նե­րի տա­րաբ­նույթ ար­դյունք­նե­րի: Ակն­հայտ է, որ ըն­տա­նե­կան դի­նա­մի­կան, նույ­նիսկ նե­րըն­տա­նե­կան հա­րա­բե­րու­թյուն­նե­րը,  կա­ռուց­ված­քային, վե­րար­տադ­րո­ղա­կան ա­ռանձ­նա­հատ­կու­թյուն­նե­րը որ­ևէ կերպ պա­տա­հա­կան չեն. հիմ­քում ու­նեն հա­սա­րա­կա­կան խո­րը և ըն­դար­ձակ ըն­թացք­ներ և այ­լա­փո­խում­ներ: Ներ­կայիս ըն­տա­նի­քը, հան­դես գա­լով որ­պես ար­ժե­քա­նոր­մա­տի­վային կա­ռույց­նե­րի, սո­ցի­ա­լա­կան ին­տե­րակ­ցի­ա­նե­րի վե­րար­տադր­ման կի­զա­կետ, սո­ցի­ա­լա­կան ա­ռա­վել ըն­դար­ձակ է­ու­թյուն­նե­րի, հա­րա­բե­րու­թյուն­նե­րի սուբյեկտ է: (more…)

Read More

Ժակ Դերիդա. «Ես չեմ գրում առանց արհեստական լույսի»

derridaՀարցազրույցն Անդրե Ռոլընի, տպագրվել է Le Fou parle no. 21/22 ամսագրում
նոյեմբեր/դեկտեմբեր,1982

Թարգմանեց՝ Հռիփսիմե Դայան
hp.dayan@rambler.ru

  Ուլմ փողոցի վրա գտնվող Փարիզի Բարձրագույն Դպրոցն[1] այն վայրն է, ուր դասավանդում է ու իր «հետքն» է թողնում Ժակ Դերիդան: Լինելով փիլիսոփա, գրող, նա խորացնում, գիրքը գրքի ետևից հաստատագրում է «գիր» բառը: Իր հետազոտությունը տեղ է գտել Քերականականությունը (La Grammatologie), Մահազանգ (Glas), Փոստային բացիկը (La Carte Postale)[2], Գիրը և տարբերումը (Écriture et la différence), Դիրքորոշումներ (Positions), Դաշտ (Marge)[3] աշխատություններում:
(more…)

Read More

Missing girls: sex – selective abortions in Armenia though sociological lenses

Gayane Harutyunyan
gayane.harutyunyan@gmail.com

During human history, physical existence of the nation was always related to various risks regarding the amount of population. These risks have two faces: either small or a big number of population, however, the solution was always the one to control the population birth and “construct” society with optional characteristics from the quantitative and qualitative point of view. In order to keep optional existence, different cultures developed various methods for population control and one of them is abortion. According to the needs of the society, some cultures give preference to one of the sexes, and usually, that are male children who are given the right to live, that is what we nowadays call sex-selective abortions: the practice of terminating the pregnancy because of the child’s sex.

(more…)

Read More

“Իսկ եթե, ի վերջո, վերանայեինք սեպտեմբերի 11-ը”. զրույց Ժակ Դերիդայի և Ժան Բրենբաումի հետ

2603608239_575d84c5a4Թարգմանեց՝ Հռիփսիմե Դայան
hp.dayan@rambler.ru
Բնօրինակը տե’ս հղումով

2001թ. սեպտեմբերի 11-ին ականատես եղանք եռակի կործանման՝ երկվորյակ աշտարակների, սառը պատերազմի հետևանքով առաջացած աշխարհի, ավանդական սահմանների, տարածքների, ազգերի աշխարհաքաղաքականության… այս ամենին է անդրադառնում Ժակ Դերիդայի և Ժան Բրենբաումի զրույցը:

Սույն տարվա փետրվարի 12-ին Հրեականության Արվեստի ու Պատմության թանգարանում Ժան Բրենբաումի հրավերով Ժակ Դերիդան ընդունեց հանրայնորեն մասնակցելու իր վերջին՝ սեպտեմբերի 11-ի «Կոնցեպցիան» աշխատության շուրջ ծավալված զրույցին: Հանպատրաստից հորինած խոսք. վայրն ու ժամանակը՝ Նյու Յորքի ու Վաշինգտոնի վրա իրականացրած հարձակումներից երկու տարի անց, և Ալ-Քաիդայի կողմից կազմակերպվելիք Իսպանիայի ահաբեկչությունից մեկ ամիս առաջ. հրատարակման տեսանկյունից այս ամենը մեզ թվացին առանձնապես կարևոր: Երրորդ անձինք և թանգարանն ընդունեցին այդ առաջարկը: (more…)

Read More

Ժակ Դերիդա. «Ես պատերազմում եմ ինքս իմ դեմ»

18834344_1072326016244725_221741417_nԹարգմանեց՝ Հռիփսիմե Դայան
hp.dayan@rambler.ru
Բնօրինակը տե’ս հղումով

74 տարեկան հասակում, աշխարհահռչակ փիլիսոփա Ժակ Դերիդան, դիմագրավելով հիվանդությանը, յուրահատուկ ինտենսիվությամբ է շարունակում իր մտքի ուղին: 2004թ. մարտին, Փարիզի մոտ գտնվող ՌիՕրանժ վարչական շրջանի իր տանը, Դերիդան զգացնել տվեց իր անցած ճանապարհն ու բացակայությունը: Սույն հարցազրույցը տպագրվել է օգոստոսի 19, 2004թ. Le Monde ամսագրում

Le Monde. 2003թ.ամռանից ի վեր հանրության աչքին չեք երևացել: Այդ ընթացքում Դուք ոչ միայն  հասցրեցիք լույս ընծայել մի շարք նոր աշխատություններ, այլև աշխարհն անցաք՝ մասնակցելու Ձեր աշխատություններին նվիրված բազմաթիվ միջազգային գիտաժողովների, Փարիզով Լոնդոնից Կոիմբրա, և այս օրերին էլ Ռիո դե Ժանեյրո: Ձեզ է պատրաստվում նվիրվել նաև երկրորդ ֆիլմը (2000թ. Սաֆա Ֆաթիի նկարահանած “Դերիդան մյուս կողմից”  ֆիլմին հաջորդող Էմի Կոֆմանի և Կիրբի Դիքի “Դերիդա” ֆիլմը), ինչպես նաև մամուլում լույս տեսած մի քանի հատուկ համարներ, մասնավորապես “Magazine littéraire” ու “Europe” գրական ամսագրերը, այդ թվում և “Cahiers de L’Herne” շարքը՝ հարուստ հատկապես չհրատարակված նյութերով, որի լույս ընծայումը սպասվում է աշնանը: Մեկ տարվա համար դա բավական շատ է, բայցևայնպես, Դուք չեք թաքցնում, որ

Ժակ Դերիդա…Բավական վտանգավոր հիվանդությամբ եմ տառապում. հերթով թվարկեք: Այո, այդպես է և ես լուրջ բուժում եմ անցնում: Բայց թե դեմ չեք, եկեք սա թողնենք. չենք հանդիպել հանրային կամ գաղտնի կերպով առողջությանս շուրջ հարցուփորձ անելու համար…

Le Monde. Շատ լավ: Սկզբում անդրադառնանք Ձեր «Մարքսի Ուրվականները» գրքին (Galilée հրատարակություն, 1993): Որոշիչ աշխատություն, շրջադարձային գիրք, ամբողջովին նվիրված գալիք արդարությանը, որը սկսվում է հետևյալ հանելուկային ներածականով. «Ինչ որ մեկը, դուք կամ ես, առաջ է անցնում և ասում. «Վերջապես կցանկանայի սովորել ապրել»: Ավելին քան տասը տարի անց, այսօր, ի՞նչ կասեք այդ «իմանալ ապրել» ցանկության վերաբերյալ: (more…)

Read More

Ռոլան Բարտ «Հագուստի պատմությունն ու սոցիոլոգիան. մի քանի մեթոդաբանական նկատառումներ»

Թարգմանեց՝ Հռիփսիմե Դայան
hp.dayan@rambler.ru
Բնօրինակը տե’ս հղումով

Մինչ 19-րդ դարի սկիզբը, ըստ էության, «Կոստյումի Պատմություն» ասվածը գոյություն չուներ, այլ գոյություն ուներ միայն որակով պայմանավորված հագուստների (habits) մանրամասն քննում կամ անտիկ հնագիտությանը վերաբերող ուսումնասիրություններ[1]: Սկզբում, Կոստյումի Պատմությունն էապես ռոմանտիկ մի փաստ էր՝ ուզում է խոսքը գնա տվյալ ժամանակաշրջանի արտիստների, նկարիչների կամ թատրոնի մարդկանց իրենց աշխատանքներին անհրաժեշտ «տեղային գույնի» ֆիգուրատիվ էլեմենտների մասին, կամ էլ թե, երբ պատմաբանը փորձեց հաստատել համարժեքություն հագուստին առնչվող ձևի ու ժամանակի կամ վայրի «ընդհանուր ոգու» միջև (Volksgeist, Zeitgeist, spirit of the time, բարոյական բնույթը, միջավայրը, ոճը և այլն): (more…)

Read More

Ունկընդրելով Ռոլան Բարտին. զրույց «Նորաձևության համակարգ» գրքի շուրջ

Թարգմանեց՝ Հռիփսիմե Դայան
hp.dayan@rambler.ru
Ռոլան Բարտի հարցազրույցը Ֆրեդերիկ Գոսանի հետ
Տպագրվել է 1967թ., ապրիլի 19, Le Monde շաբաթաթերթում
Բնօրինակը տե՛ս հղումով

Ֆրեդերիկ Գոսան. Թվում է, թե «Նորաձևության համակարգ» աշխատությունը հանդես է գալիս որպես «ձեռնարկ»՝ առնչվելով նշանաբանության հետ: Կարո՞ղ եք սահմանել՝ ինչ ասել է նշանաբանություն:
Ռոլան Բարտ. Որպես կանխադրույթ նշանների վերաբերյալ ընդհանուր գիտությունն առաջին անգամ առաջադրեց Սոսյուրը, որն անվանեց նշանաբանություն (սեմիոլոգիա): Նա կարծում էր, որ միայն լեզվաբանությունը այս գիտության մաս կկազմեր: Այնուհետև, սակայն, լեզվաբանության ու սոցիոլոգիայի զարգացմանը զուգընթաց, այդ  նշանաբանական ծրագիրը վերափոխվեց: Արդյունքում, հանգեցին մի համոզման, համաձայն որի մարդկանց կողմից կառավարվող բազմաթիվ մշակութային օբյեկտներ կազմում են հաղորդակցման, այսինքն՝ նշանակության համակարգեր: (more…)

Read More

Ի՞նչ է քննադատությունը

roland-barthesՖրանսերենից թարգմանեց՝ Հռիփսիմե Դայան
Ռոլան Բարտ “Ի՞նչ է քննադատությունը” բնօրինակը տե’ս հղումով
Տպագրվել է 1963թ. Times Uterary Supplément գրաքննադատական շաբաթաթերթում
hp.dayan@rambler.ru

Միշտ էլ հնարավոր է, հատկապես Ֆրանսիայում, գաղափարախոսական արդիականությամբ պայմանավորված, սահմանել մի քանի քննադատական նշանակալի սկզբունքներ, որտեղ տեսական մոդելները մեծ հեղինակություն են վայելում, որովհետև պրակտիկայով զբաղվողին, անկասկած, նրանք տալիս են վստահություն առ այն, որ նա միաժամանակ մասնակցում է մի կռվի, մի պատմությանը և մի ամբողջությանը. և այդպես է, որ տասնհինգ տարի շարունակ, զանազան վայրիվերումներով հանդերձ, ֆրանսիական քննադատությունը զարգացավ չորս խոշոր «իմաստ-ա-սիրությունների» շրջանակների ներսում: (more…)

Read More