De maand april 2018 laat weer een behoorlijke lijst aan mensenrechtenschendingen zien. Staat van Beleg wist er 807 te registreren en nog 220 rapporten. (Zie ook ons archief)
– English text –
Iedere maand belichten we een ander aspect met betrekking tot de bezetting van Palestina. Deze maand schrijven we over de mentale gezondheid van Palestijnen onder bezetting.
Na de “March of Return” evenementen in de Gazastrook op 30 maart lazen we een verslag van een Palestijnse jongere die deelnam aan de mars. Hij moet die dag zeker veel geweld hebben aanschouwd want er kwamen maar liefst 19 Palestijnen om het leven en meer dan 1400 Palestijnen raakten gewond. Hij schreef dat hij niet kon slapen. Niet speciefiek vanwege alle ellende van die dag maar omdat hij geen keuze kon maken naar welke begrafenis hij de volgende dag zou gaan. Laat dat even op u inwerken. Palestijnen moeten praktisch zijn in het omgaan met verlies.
Wanneer je onderdeel bent van een realiteit die gevuld is met dagelijkse verschrikkingen dan zijn de meeste mensen zich er niet van bewust dat ze getraumatiseerd zijn. Het is een voortdurende staat van alert en angstig zijn. Palestijnen moeten niet alleen kunnen omgaan met waar ze dagelijks mee te maken hebben en wat ze al hebben moeten doorstaan maar ook met wat hen nog te wachten staat. Een van de meest pijnlijke ervaringen is die van angst waarbij mensen ieder moment iets verschrikkelijks kunnen verwachten. De wetenschap dat mensen op ieder moment een familielid kunnen verliezen, dat hun huis elk moment gesloopt of binnengevallen kan worden of dat ze kunnen worden gearresteerd op elk moment van de dag is een extreem stressvolle toestand. Het is geen ongegronde angst en bovendien moeten mensen ermee om zien te gaan. Er is geen ontkomen aan. Ondanks dat het er voor de buitenwereld op lijkt dat Palestijnen meesters zijn geworden in het overwinnen van hun angsten en het omgaan met stress en verdriet moeten we ons realiseren dat we allemaal mensen zijn. In feite zullen Palestijnen nooit volledig herstellen van hun littekens veroorzaakt door de bezetting, onderdrukking, het geweld en de oorlogen die ze hebben ervaren en nog steeds ervaren onder de strakke Israëlische controle.
Blootstelling aan geweld en kwaliteit van leven onder bezetting
Medical Aid for Palestinians (MAP) is een Britse organisatie die al 30 jaar hulp biedt aan Palestijnse gemeenschappen met als doel om gezondheidszorg te verzorgen voor hen die het meest te lijden hebben onder de bezetting en verdrijving. Hoofdstuk 3 van MAP’s rapport “Health under Occupation” focust op de mentale gezondheid van Palestijnen. Hier kunt u lezen hoe groot de impact is voor Palestijnen om onder een bezetting te leven en over de effecten van trauma’s die worden veroorzaakt door Israëlisch geweld.
“Het is duidelijk dat pijnlijke ervaringen van families, inclusief welke hebben geleden door verlies of trauma of waarvan hun huizen gesloopt zijn, zowel de ervaring van vernedering als een tekort aan veiligheid en aanhoudende angst, allemaal integraal gelinkt zijn aan de gewelddadigheid van de bezetting. Er zijn vaak langdurige gevoelens van frustratie, een tekort aan mogelijkheden en gebroken dromen. Voorzeker, de indirecte consequenties van de bezetting en de restricties die op de levens van Palestijnen worden gelegd hebben een enorme uitwerking op de mentale gezondheid en betekenen veel meer dan simpele psychologische stoornissen.”
Dr Jawad Awwad, Minister van Gezondheid, 2016
De rol van Israël in de gezondheid en welzijn van de Palestijnse bevolking
Israël is verantwoordelijk voor de gezondheid en het welzijn van de Palestijnse bevolking. Israël, als een staatpartij van de “International Covenant on Economic, Social and Cultural Rights (ICESCR)”, heeft “het recht van de hoogst haalbare standaard van fysieke en mentale gezondheid te beleven” erkent en heeft zich vastgelegd stappen te nemen om de volledige realisatie van dit recht te bewerkstelligen. Als de bezettende macht in de Westelijke Jordaanoever en de Gazastrook is de Israëlische overheid volgens internationale wetgeving verplicht om dit recht onder de Palestijnse bevolking onder haar controle te beschermen en te promoten. Echter, er zijn vele aanwijzingen dat Israël deze verplichtingen niet naleeft. We konden al over de impact van de dagelijkse blootstellingen aan geweld en de restricties op bewegingsvrijheid in het eerder genoemde MAP rapport lezen, maar er is veel meer!
(bron: MAP rapport “Health under Occupation 2017″)
Rouwen om de doden
Neem bijvoorbeeld het recht van familieleden om te rouwen om slachtoffers die door Israël om het leven zijn gekomen. Voor de meeste mensen in de wereld is dit een vanzelfsprekend recht maar in bezet Palestina moeten mensen soms maanden en zelfs in sommige gevallen jaren wachten totdat de lichamen van hun familieleden worden teruggegeven door Israël. Israël houdt nog steeds lichamen van 250 Palestijnen vast, inclusief 24 lichamen van Palestijnen die gedood werden gedurende de eerste Intifada, 30 jaar geleden. In maart van dit jaar heeft het Israëlische parlement, de Knesset, een wet goedgekeurd die het toelaat dat de Israëlische politie lichamen van Palestijnen vasthoudt die zijn gedood door de politie of andere veiligheidstroepen totdat families akkoord gaan met de randvoorwaarden voor begrafenissen. Israël is het enige land in de wereld dat lichamen vasthoudt van overleden mensen voor onderhandelingsdoeleinden of het stellen van voorwaarden om ze terug te geven aan hun families. Hoe kunnen Palestijnse familieleden ooit een verlies verwerken wanneer ze geen afscheid kunnen nemen van hun dierbaren?
Restricties op Palestijnse ontspanning
Wat we vaak vernemen van Palestijnen onder bezetting is dat ze dromen om te reizen. Ze voelen zich gevangen door de bezetting en dit komt bovenop de uitzichtloze situatie waar ze iedere dag mee moeten zien te leven. De meesten van hen zijn al opgehouden met dromen om naar het buitenland te reizen maar zelfs de droom voor Palestijnen die in de Westelijke Jordaanoever wonen een dagje naar het strand te gaan of voor Palestijnen in de Gazastrook om familie te bezoeken in de Westelijke Jordaanoever is voor velen een onmogelijkheid. Dit betekent dat Palestijnen een manier moeten vinden om de kleine geneugten van het leven binnen hun eigen gelimiteerde ruimtes te zoeken. Maar wat wanneer deze kleine pleziertjes ook van hen worden afgenomen?
Zeer recentelijk hebben Israëlische troepen een kinderspeelplaats gesloopt nabij bezet Jeruzalem en dit is zeker niet de eerste keer.
En misschien kunt u zich nog herinneren dat Israëlische grenspolitie in Hebron een fiets van een kind in de bosjes gooide omdat het kind in een straat speelde die was gereserveerd voor Israëlishe kolonisten.
En dan is er ook intimidatie en geweld van Israëlische kolonisten. Vele malen werd een leuk uitje verstoord door kolonistengeweld. Op 19 april vielen tenminste honderd Israëlische kolonisten onder zware bescherming van Israëlische soldaten “Solomon’s Pools” ten zuiden van Bethlehem binnen om Talmudische rituelen uit te voeren.
Voor de ontwikkeling en het welzijn van kinderen is het van groot belang dat ze kunnen spelen en ze zich vrij kunnen uitdrukken. Voor kinderen die leven onder een stressvolle en beangstigende bezetting is het zelfs nog belangrijker om een vrijplaats te hebben waar ze zichzelf kunnen zijn, zelfs wanneer dat maar voor een korte tijd is. De Palestijnse Circusschool in Jenin is zo’n plaats. Daar kunnen getraumatiseerde en gehandicapte kinderen weer wat vertrouwen krijgen in zichzelf en anderen. Maar zelfs het vertrouwen dat de kinderen hadden gesteld in hun circustrainer werd door Israël van hen afgenomen. Mohammed Abu Sakha werd op 14 december 2015 door Israëlische troepen meegenomen bij het militaire checkpoint Zaatara toen hij probeerde om vanaf zijn huis op zijn werkplaats in Bir Zeit te komen. Pas twintig maanden later werd hij vrijgelaten uit zijn administratieve detentie. Een circustrainer, een clown, als gevaar voor de veiligheid van de staat… De kinderen van de circusschool waren er ondersteboven van.
Het verbieden van een documentaire in Israël over traumaverwerking
“Shivering in Gaza” is een Nederlandse productie die het werk van traumaverwerkingexpert Jan Andreae vastlegt. Andreae ontmoet hulpverleners uit de Gazastrook na de oorlog van 2014 en helpt hen om te gaan met angst, trauma en verdriet.
De film zou getoond worden in Tel Aviv, Sderot, Beersheba en de Gazastrook gevolgd door een vragen en antwoordensessie met Andreae en de filmmaker Geert Van Kesteren.
Echter, druk van rechtse activisten leidde ertoe dat twee burgemeesters in Zuid-Israël van de vertoning van de documentaire afzagen. Deze documentaire zou mensen in Israël de gelegenheid hebben kunnen geven iets te leren over de enorme impact van geweld en de Israëlische bezetting op de Palestijnse bevolking. De Israëlische minister van Cultuur, Miri Regev, reageerde later op de documentaire met de volgende woorden: “Eenieder die dit land wil belasteren zal dat alleen doen. We zullen daarin geen partners zijn en we zullen het niet financieren”.
Zelfmoorden
In dit artikel van Middle East Monitor van september 2017 met de titel ‘Unlivable: Gaza’s rising suicide rates’ kunnen we meer te weten komen over de veelvuldige gevallen van zelfmoord in Palestina. We zien steeds vaker rapporten over zelfmoord in de Gazastrook. Terwijl er geen officiële statistieken zijn zeggen mensen in de gezondheidszorg van de Gazastrook dat er in de laatste twee jaar 200 tot 300 zelfmoorden zijn gepleegd. Andere data zien deze gegevens als een bescheiden inschatting, waar de NGO “We Are Not Numbers (WANN)” 80 zelfmoorden per maand in januari en februari 2016 heeft kunnen rapporteren. Dit is een toename van 160 procent in vergelijking met voorafgaande jaren. In sommige wijken komen zelfmoorden zelfs wekelijks voor.
Zelfmoorden in de Palestijnse Gebieden zijn de laatste jaren meer over het algemeen gerapporteerd en terwijl niet iedere zelfmoord het resultaat is van de sociaaleconomische situatie opgelegd door de Israëlisch bezetting heeft het altijd te maken met andere problemen in de huidige samenleving.
Mentale steun
In een milieu waar mensen zeven dagen per week, 24 uur per dag onder druk staan is mentale steun erg belangrijk. We moeten ons realiseren dat mensen die zelf onder stress staan niet in de positie zijn om de nodige mentale steun te kunnen geven aan elkaar en aan hun kinderen. Wanneer je huis gesloopt is, je in armoede leeft en je amper in staat bent eten en onderwijs te kunnen bieden aan je kinderen dan is mentale steun iets van een mindere priortiteit. De vraag is of mensen professionele steun kunnen betalen en kunnen bereiken en belangrijker of er voldoende voorzieningen zijn. In een studie uit 2016 van The National Center for Biotechnology Information (NCBI) kunnen we wat antwoorden vinden. De resultaten in het kort: mentale aandoeningen in Palestina blijven ondergeregistreerd, onderbehandeld en mentale gezondheidsvoorzieningen worden niet voldoende gefinancierd. Deze voorzieningen zijn onvoldoende om tegemoet te komen aan de grote vraag. Er is een groot tekort aan krachten en infrastructuurmiddelen Het totaal aantal psychiaters in de Westelijke Jordaanoever is slechts 20. Iedere gemeenschap met een mentaal gezondheidscentrum of kliniek heeft meestal maar een psychiater, psycholoog of sociaal medewerker in dienst. Daarnaast is er een niet voldoende opgeleide mentale gezondheidsverpleegkundige aanwezig. Het totaal aantal verpleegkundigen die in mentale gezondheidscentra werken in de Westelijke Jordaanoever is slechts 17 op een bevolkingsaantal van bijna drie miljoen Palestijnen.
The Norwegian Refugee Council (NRC) verleent psychosociale hulp aan kinderen en trainingen aan leraren door middel van hun “Better Learning Programme” (BLP) welke is opgezet in samenwerking met de Universiteit van Tromsø in Noorwegen. Een onderdeel van hun programma is het testen van schoolkinderen op nachtmerries, welke een van de meest relevante signalen is van psychologische achteruitgang. De activiteiten omvatten onder andere ademhalingsoefeningen en het tekenen van dromen. In een recent rapport wordt genoemd dat zes van de tien kinderen in de Gazastrook die zijn ondervraagd traumatische nachtmerries hebben beleefd. “Het voortdurende geweld waar kinderen in de Gazastrook getuige van zijn is desastreus voor hun welzijn. Een meisje van 11 jaar heeft heel haar leven onder een blokkade of bezetting geleefd en drie oorlogen meegemaakt met enorme verliezen van levens en huizen. En nu worden kinderen wederom blootgesteld aan het verschrikkelijke vooruitzicht om familie en vrienden te verliezen omdat er velen iedere week sterven of gewond raken”, aldus NRC’s Secretaris Generaal Jan Egeland.
We zouden graag willen afsluiten met het herdenken van de dood van een jonge Palestijn. Tijdens de “March of Return” in de Gazastrook op 20 april werd het 14-jarige Palestijnse kind Mohammad Ayyoub gedood door een kogel in zijn hoofd van een Israëlische scherpschutter. De reactie van de vader terwijl hij rouwde om de dood van zijn zoon geeft al het verdriet en trauma van Palestijnen weer. Hij zei tegen hem: “Vergeef me, mijn zoon, omdat ik je in de laatste maand van je leven geen eten kon geven”.
Kunstwerk van de Palestijnse kunstenaar Khaled Belal. Belal dacht aan een concept voor een schilderij om Mohammad Ayyoub te gedenken. Hij zag een hart op zijn broek met twee letters. De eerste letter was van hem, een “M” en de tweede was een “H”. Belat weet niet naar wie verwezen wordt met de letter H maar hij denkt dat de letter toebehoord aan de geliefde van Mohammed. Dit kleine hart raakte hem zelfs meer dan het beeld van Mohammad’s bloed.