1933
Historio > yarcento | ||||
19ma yarcento 20ma 21ma yarcento | ||||
Yardeki: 1900ma • 1910ma • 1920ma • 1930ma • 1940ma |
||||
Yari: 1901 • 1902 • 1903 • 1904 • 1905 |
Indexo
Eventi[redaktar | redaktar fonto]
Europa[redaktar | redaktar fonto]
- 1ma di januaro - Anarkiista revolto en Andaluzia, Hispania.
- 30ma di januaro - Adolf Hitler divenas chefministro di Germana.
- 27ma di februaro - Reichstag, parlamento di Germania, brulesas. Nacional-socialisti akuzas Marinus van der Lubbe, Nederlandana komunist aktivisto, kom responsinto, e deklaras ke komunisti konspiris kontre Germana guvernerio.
- 28ma di februaro - Germana prezidanto Paul von Hindenburg lansas dekreto qua abolisas importanta civila liberesi, en respondo a fairo en Reichstag. Nacional-socialisti uzis dekreto por enkarcerigar opozanti.
- 4ma di marto - Engelbert Dollfuss divenas diktatoro di Austria.
- 1ma di aprilo - Nacional-socialisti komandita da Julius Streicher organizas un dio di boikoto kontre tota butiki qui apartenis a judi.
- 26ma di aprilo - Gestapo kreesas en nacional-socialista Germania.
- 10ma di mayo - Autodafe di Berlin: cirkum 20 000 libri konsiderata "dekadanta, korupta e stranja a Germana karaktero" brulesas.
- 14ma di julio - NSDAP divenas l'unika politika partiso di Germania.
- 29ma julio til 1ma agosto - Ido-konfero en Mondorf, Luxemburgia.
- 9ma di oktobro - La Guardo di Fero, fashista organizuro en Rumania, deklaresas nelegala.
Azia[redaktar | redaktar fonto]
- 9ma di januaro - Japoniana trupi invadas la provinco Hebei, en Chinia.
- 3ma di marto - Forta ter-tremo ed ondego frapas l'insulo Honshu, en Japonia, e produktas 3,000 morti.
- 27ma di marto - Japonia abandonas Ligo di la nacioni.
- 4ma di mayo - Mohandas Gandhi recevas verdikto di karcero en India.
- julio til agosto - Konflikti inter Kristani e Islamana guvernerio en Irak.
- 8ma di novembro - Mohammad Nadir Shah asasinesas en Afganistan.
- 26ma di decembro - Automobila kompanio Nissan fondesas en Japonia.
Nord-Amerika[redaktar | redaktar fonto]
- 15ma di februaro - En Miami, Florida, Giuseppe Zangara probas mortigar elektita prezidanto Franklin Delano Roosevelt.
- 4ma di marto - Franklin Delano Roosevelt sucedas Herbert Hoover kom prezidanto di Usa.
- 9ma di marto til la 16ma di junio - Agi dil Nova Divido politiko helpas kontre depreso ekonomikala en Usa.
- 10ma di marto - Ter-tremo en Long Beach, Kalifornia produktas 117 morti.
- 17ma di oktobro - Albert Einstein arivas a Usa.
- 5ma di decembro - Alkoholajala interdikto, qua komencis en 1920, finas en Usa.
Central Amerika[redaktar | redaktar fonto]
- 3ma di februaro - Fino di interna milito en Nikaragua.
- 4ma di septembro - Revolto di serjenti en Kuba, komandita da Fulgencio Batista. Prezidanto Carlos Cespedes y Quesada renuncas.
Sud-Amerika[redaktar | redaktar fonto]
- 10ma di mayo - Milito en Chaco: Paraguay deklaras milito kontre Bolivia.
- 24ma di oktobro - Goiânia, chef-urbo di Braziliana stato Goiás, fondesas.
- 14ma di novembro - Salto del Ángel, la maxim alta aquofalo del mondo, deskovresas en Venezuela.
- 11ma di decembro - Milito en Chaco: en la batalio di Alihuatá-Zenteno, Paraguayani vinkas Boliviani.
Oceania[redaktar | redaktar fonto]
- 11ma di januaro - Unesma komercala flugo inter Australia e Nova-Zelando.
Antarktika[redaktar | redaktar fonto]
- 26ma di mayo - Australia revendikas 1/3 de Antarktika.
Naski[redaktar | redaktar fonto]
- 3ma di januaro - Long Boret, chefministro di Kambodja (m. 1975)
- 16ma di januaro - Susan Sontag, Usana skriptisto (m. 2004)
- 21ma di januaro - Habib Thiam, chefministro di Senegal (m. 2017)
- 25ma di januaro - Corazón Aquino, prezidanto di Filipini (m. 2009)
- 5ma di februaro - Jörn Donner, Finlandana skriptisto, filmifisto, aktoro e politikisto
- 13ma di februaro - Paul Biya, prezidanto di Kamerun
- 13ma di februaro - Costa-Gavras, Grekiana filmifistulo
- 18ma di februaro - Yoko Ono, Japoniana kantistino, spozino di John Lennon
- 21ma di februaro - Nina Simone, Usana kantistino (m. 2003)
- 14ma di marto - Quincy Jones, Usana kompozisto e kantisto
- 14ma di marto - Michael Caine, Britaniana cinem-aktoro
- 1ma di aprilo - Claude Cohen-Tannoudji, Franca fizikisto, Nobel-laureato
- 9ma di aprilo - Jean-Paul Belmondo, Franc aktoro
- 12ma di aprilo - Montserrat Caballé, Kataluniana kantistino
- 19ma di aprilo - Jayne Mansfield, Usan aktorino (m. 1967)
- 24ma di aprilo - Claire Davenport, Britanian aktorino (m. 2002)
- 26ma di aprilo - Arno Penzias, Germana-Usana fizikisto, Nobel-laureato
- 29ma di aprilo - Mark Eyskens, chefministro di Belgia
- 3ma di mayo - James Brown, Usana kantisto di soul e pioniro di funk (m. 2006)
- 3ma di mayo - Steven Weinberg, Usana fizikisto, Nobel-laureato
- 5ma di mayo - Ratnasiri Wickremanayake, chefa ministro di Sri-Lanka
- 6ma di junio - Heinrich Rohrer, Suisa fizikisto, Nobel-laureato (m. 2013)
- 11ma di junio - Gene Wilder, Usan aktoro di komedii
- 15ma di junio - Sergio Endrigo, Italiana kantisto (m. 2005)
- 15ma di junio - Mohammad-Ali Rajai, prezidanto di Iran (m. 1981)
- 25ma di junio - Álvaro Siza Vieira, Portugalan arkitekto
- 9ma di julio - Oliver Sacks, Usana nevrologiisto (m. 2015)
- 17ma di julio - Karmenu Mifsud Bonnici, chefministro di Malta
- 21ma di julio - Brigitte Reimann, Germana skriptisto (m. 1973)
- 26ma di julio - Edmund Strother Phelps, Usan ekonomikisto, Nobel-laureato
- 18ma di julio - Jean Yanne, Franca filmifisto, aktoro, skriptisto e kompozisto (m. 2003)
- 1ma di agosto - Antonio Negri, Italiana filozofo
- 7ma di agosto - Elinor Ostrom, Usan ekonomikisto, Nobel-laureato (m. 2012)
- 14ma di agosto - Richard Robert Ernst, Suisa kemiisto, Nobel-laureato
- 15ma di agosto - Stanley Milgram, Usana sociala psikologiisto (m. 1984)
- 18ma di agosto - Roman Polanski, Polona filmifisto
- 23ma di agosto - Robert Curl, Usana kemiisto, Nobel-laureato
- 27ma di agosto - Kerstin Ekman, Sueda skriptistino
- 2ma di septembro - Mathieu Kérékou, prezidanto di Benin (m. 2015)
- 10ma di septembro - Yevgeni Hrunov, Sovietian astronauto (m. 2000)
- 10ma di septembro - Karl Lagerfeld, Germana modisto
- 29ma di septembro - Samora Machel, prezidanto di Mozambik (m. 1986)
- 30ma di septembro - Cissy Houston, Usana kantistino
- 9ma di oktobro - Peter Mansfield, Britaniana fizikistulo, Nobel-laureato pri fiziologio o medicino (m. 2017)
- 28ma di oktobro - Garrincha, Braziliana futbalisto (m. 1983)
- 3ma di novembro - Amartya Sen, Indian ekonomikisto, Nobel-laureato
- 4ma di novembro - Charles Kuen Kao, Chinian injenioro e fizikisto, Nobel-laureato
- 12ma di novembro - Jalal Talabani, prezidanto di Irak
- 23ma di novembro - Seydou Diarra, chefministro di Ivora Rivo
- 1ma di decembro - Lou Rawls, Usana kantisto (m. 2006)
- 3ma di decembro - Paul J. Crutzen, Nederlandana kemiisto, Nobel-laureato
- 12ma di decembro - Manu Dibango, Kamerunana muzikisto
- 22ma di decembro - Abel Pacheco de la Espriella, prezidanto di Kosta Rika
- 23ma di decembro - Akihito, Imperiestro di Japonia
- Jalal Talabani, prezidanto di Irak (m. 2017)
Morti[redaktar | redaktar fonto]
- 3ma di januaro - Wilhelm Cuno, kancelero di Germania (n. 1876)
- 5ma di januaro - Calvin Coolidge, prezidanto di Usa (n. 1872)
- 16ma di januaro - Artur Ivens Ferraz, chefministro di Portugal (n. 1870)
- 31ma di januaro - John Galsworthy, Britaniana skriptisto, Nobel-laureato (n. 1867)
- 31ma di marto - Baltasar Brum, prezidanto di Uruguay (n. 1883)
- 22ma di aprilo - Henry Royce, Britaniana entraprezisto, fondinto di Rolls-Royce (n. 1863)
- 20ma di junio - Clara Zetkin, Germana politikistino (n. 1857)
- 3ma di julio - Hipólito Yrigoyen, prezidanto di Arjentinia (n. 1852)
- 16ma di julio - Filareto Kavernido, Germanian anarkiisto (n. 1880)
- 1ma di agosto - Sulejman Delvina, chefministro di Albania (n. 1884)
- 13ma di agosto - Hasan Prishtina, chefministro di Albania (n. 1873)
- 8ma di septembro - Rejulo Faisal la 1ma di Irak (n. 1885)
- 16ma di oktobro - Ismael Montes Gamboa, prezidanto di Bolivia (n. 1861)
- 3ma di novembro - Pierre Paul Émile Roux, Franca mediko e bakteriologiisto (n. 1853)
- 8ma di novembro - Mohammed Nadir Shah, rejo di Afganistan (n. 1883)
- 8ma di decembro - Karl Jatho, Germanian inventisto (n. 1873)
- 17ma di decembro - Thubten Gyatso, la 13ma dalai-lamao (n. 1876)
- 25ma di decembro - Francesc Macià i Llussà, prezidanto di guvernerio di Katalunia (n. 1859)
- 30ma di decembro - Ion Gheorghe Duca, chefministro di Rumania (n. 1879)
- Axel Wallensköld, Finlandana linguisto (n. 1864)
- Juan Bautista Aznar-Cabañas, chefministro di Hispania (n. 1860)
Nobel-premiiziti[redaktar | redaktar fonto]
- Fiziko: Erwin Schrödinger, Paul Adrien Maurice Dirac
- Kemio: ne premiizita
- Fiziologio o Medicino: Thomas Hunt Morgan
- Literaturo: Ivan Alekseyevich Bunin
- Paco: Ralph Norman Angell