Hae ‘api siasi Māmonga ‘o Lakepá, maʻu ‘o tā mālō ‘ene moʻui

Naʻe ofongi ‘a e kāinga ‘o Lakepá fakafuofua ki he taimi 6:00 pongipongi ‘o e ‘aho Tūsite 7 ‘o Fēpuelí ‘e ha longoa’a he toumu’a ‘o e ‘api siasi Māmongá hili hono ma’u ‘e ha tamai mo hono foha ha tokotaha kaiha’a na’á ne hae honau ‘api siasí ‘o to’o ‘a e ngaahi koloa mei ai.

Ko e tamai ko ení ko Sepesitiano Hurrell pea mo hono fohá, Sepesitiano Jr ko ha mēmipa pē kinaua ‘o e siasi Māmonga ‘o Lakepá pea ko ha ngāue lahi mo’oni na’á na fakahoko ke malava ke puke ai ‘a e kaiha’á kimu’a ke ne hola mo e koloa na’á ne to’ó. Ko e matāpulé ni ko Soane Prescott

Puipuituʻa ‘o e kaihaʻa naʻe hokó

‘I ha faka’eke’eke ‘a e Kele’á mo Sepesitiano (tamai) hili e ‘aho ‘e taha mei he hoko ‘a e me’á ni na’á ne fakahā kotoa ai ‘a e talanoa fakaloloma ko ení.

Na’á ne pehē fakafuofua ki he taimi 5:30am pe ofi ki ai na’á ne ofo hake ai he ‘oku fa’a manako pē ke ‘ā pongipongia ‘o luelue he halá. Kae te’eki ke ne hū ki tu’á na’e kō mo ‘oho ‘ene fanga kulī ki hala. Na’á ne tu’u pē he matapā hono falé ‘o hulu’i ‘ene kasá ki he tafa’aki na’e kō ki ai ‘a e kulií ka na’e ‘ikai ke sio ki ha taha, ka ‘i he’ene taki fakafoki ‘ene kasá ki he tafa’aki ‘e tahá na’e ‘asi mai ai ha matāpule ‘oku ne to’o mai ha ki’i puha pea ‘okú ne ta’ekofu.

Na’e afe atu ai pē ‘a e matāpulé ki hono ‘apí ‘o kole ange ke fetu’utaki mu’a ki ha tekisī ke ‘alu ai. ‘A ia ko Soane Prescott eni.

“ ‘A ia kou ‘ilo ko e kō ko ia ‘a e fanga kulií mo lele ki he tafa’aki ‘e tahá na’e ‘i ai ‘a e tama ia ‘e taha na’e mu’a hake pea toki muimui mai ‘a e tama ko eni na’e afe mai ki ‘apí ni he na’e ma’u ‘a e kato ‘e taha mei he fo’i mangatolu ko ia ‘i Fataí, pea ‘i ai mo e naunau ia ‘o e komipiutá mo e telefoni fale ‘i he ‘ōfisi ‘o e Pīsopé ‘oku kei mole.”

Kaekehe ‘i he afe atu ‘a Prescott ki he ‘api ‘o Sepesitianó, na’á ne kole ha telefoni ke fetu’utaki ‘aki ha’ane tekisī.

“Na’á ne talamai kiate au ko iá ko e tama Tonga ka ko e sōtia ‘Afikani, lolotonga ta’ekofu pea ‘oku takai’i hono ‘ulú ha konga tupenu leisi hinehina hangē ha fu’u Alepeá, ka na’e toki ‘ilo hake ko e tupenu ‘ufi’ufi tēpile ia ‘i ‘api Siasí na’e lalava mai ‘aki e sino ‘o e sōtia ‘Afikaní. Pea ‘i he’ene ofi maí na’á ne pehē, matāpule! ‘e lava mu’a ke taa’i atu ha’aku tekisī, kou pehē atu, ‘Io! Toe pehē mai, matāpule ‘e lava ma’u mai ha ki’i sea keu ta’utu ai? Kou lue leva kimui ‘o to’o mai ki kulo ava pē ‘amoutolu ‘oku mau fa’a ta’utu pē ai ‘o tuku’i hifo ‘one tangutu ai. Pea pehē mai ‘e he tangatá, ke sio mai kiate au, ko e miliale au. Ko e sōtia ‘Afikani au pea ko e milionea au.”

‘I he’ene fakamatalá na’e pehē ‘e Tianó, na’á ne tukuhifo leva ‘a e ki’i puha na’á ne to’ó pea ne hulu’i ‘aki e kasá ‘one fakatokanga’i ko e ki’i puha tīsiu (holoholo) ‘i he ‘ofisi ‘o e Pisopé pea ‘i lotó ‘oku ‘asi hake ai mo e ‘ūu la’i talitotongi (receipt) lanu engeenga pea ne toe fakatokanga’i hifo ko e la’i talitotongi na’e tapotu haké ko e talitotongi vahe hongofulu eni ia hono fohá (Sepesitiano Jr) ‘oku ‘asi hake, peá ne mahamahalo ai pē ko e tangatá ni na’á ne toki hae honau ‘api siasí he ko e naunau eni ‘anautolu ‘oku ‘asi hake.

Na’e hua hake ‘e Prescott ‘a e ki’i puhá ‘o ma’u hake ‘a e la’i sieke fe’unga mo e $80.00 ‘one ‘oange kia Tiano ko e totongi ia ki hono ‘omai ‘ene tekisií. Na’e ‘i loto ai mo ha hele tofimā kau ‘uli’uli fakafuofua ki he ‘inisi ‘e 4 hono lōloá pehē ki ha hoa’i sitōkeni ‘e taha ‘oku fa’o ai ‘a e fo’i pulu ‘i he lahi mo e fuo ‘o ha fo’i pulu hoka (snooker), ngalingali ko e me’a eni na’e ngāue’aki ki hono fahi ‘a e matapā ‘o e ‘ōfisi e pīsopé.

‘I hono ‘oatu ‘a e telefoní, na’e fetu’utaki ‘a Prescott ki he fo’i fika kehekehe ‘e 3 ka na’e ‘ikai ke tali mai. Na’e pehē ‘e Tianó ngalingali ko e ngaahi fika eni ‘o ‘ene kau kengi kaiha’á. Na’á ne toe fetu’utaki ki he fika ‘i ‘api polisí ‘o ‘eke ‘a e tama ai, pea ko ‘ene fakaleá na’e pehē:

“Kapau ‘oku faingamālie pea lele mai ha me’alele ‘o pick up atu au, he ‘oku hola e ongo tamá ia he’eku limó, ka teu ‘alu atu ai pē au ‘o ‘oatu homou me’akai mo ho’omou ki’i sēnití”

Ka koe’uhí ko e fuoloa mo e ‘ikai ha’u ha me’alelé, na’á ne fetu’utaki leva ki he kautaha tekisī (Hufanga Taxi) pea ‘i hono tali mai ‘e he peisí, na’á ne ‘oange ‘a e telefoní kia Tiano ke lea ‘o kole ‘a e tekisī.

‘I he a’u ange ‘a e tekisī na’e heka leva ‘a Prescott he sea mu’á pea to’o atu ‘e Tiano ‘ene ki’i puhá ‘o fakaheka, ka na’e lolotonga teuteu hono fohá ke tuli ‘a e 6:00am ki he ngāué ‘i he Hotel Tanoa ‘o kole mai ke tali ange ai pē ‘a e tekisií ke heka mai ai pē ke ‘alu ai.

Na’e pehē ‘e Tianó, na’á ne ‘osi ‘ilo ko e kaiha’a eni na’e fakahoko ki honau ‘api siasí, ka na’á ne loto pē ke tukuange ke ‘alu kae toki feinga ia ki he kau polisí ke puke’i pea te ne ‘oange ‘a e ngaahi fika na’e fetu’utaki ki aí pehē foki ki he kautaha tekisií tenau tokoni mo kinautolu ki hono ‘omai ha fakamatala ke ma’u ai ‘a e tokotaha ko ení.

Na’e heka atu hono fohá pea hu’u e tekisī he hala ‘asi ki Fataí, na’á ne foki ki honau falé ‘o teuteu ‘ene me’a ai pea ne hopo hake ki hala ke lue ki honau ‘api siasí ke vakai’i ‘a e tu’unga ‘oku ‘i aí pea toki fai ai ‘ene fetu’utaki ‘o līpooti ki he kau polisí. Na’e ‘ikai ke ne ‘ilo na’e toe fakatafoki hake ‘a e tekisī ia ‘o foki he hala ki honau ‘api siasí ka na’a nau ‘alu ‘o a’u ki Makapaeo pea toe fekau ‘e Prescott kenau foki hake ki Lakepa ke ‘omai ‘ene me’a mei ai.

Ko e taimi ko ení kuo ‘osi luelue atu ‘a Tiano he halá ki honau ‘api siasí, na’á ne fakatokanga’i ‘a e me’alele ‘oku lele mai ‘oku timi ‘a e māamá, na’e ‘ikai ke ne ‘ilo ko e tekisī pē ia na’e heka ai hono fohá mo e tama kaiha’á, ka na’á ne fakakaukau ko e konga eni ‘o e kau kaiha’á he na’e afe he ve’e halá he ki’i ngoue manioke hanga hake ki he ‘api siasi māmongá pea ne fakatokanga’i atu he na’e kei mama’o pē ‘oku ‘i ai e tokotaha ‘oku hifo ‘o hū ki he loto manioké ‘o fetuku hake ‘a e me’a mei ai ‘o fakaheka ki he tekisií pea na’e kamata leva ke ne tōtō atu.

Hili iá na’á ne fakatokanga’i atu ‘oku kolosi ‘o hū ki honau ‘api siasí, taimi si’i mei ai ‘oku toe hifo atu mo e tokotaha mei he me’alelé ‘o kolosi atu ki he kauhala tatau pē. Na’e ‘ikai fakakaukau ‘a Tiano ia ko hono fohá ia na’e muimui atú. ‘I he ofi atú ‘okú ne sio atu ‘oku fetukituki’i mai ‘a e ongo tamá ia he loto ‘api siasí pea fai pē ‘ona tō mai kitu’a he ‘aá ‘ona a’u mai ki he pou maama ‘uhilá ‘one toki ‘ilo atu ko hono fohá mo e sōtia ‘Afikaní ‘okú na fetakai maí. ‘A ia ko e ‘ilo ia hono fohá ko e koloa kaiha’a eni honau ‘api siasí na’e toutou fetuku hake ‘e Prescott pea ne hifo atu ai ‘o feinga ke puké.

Lolotonga ‘ena fetakaí na’e fanongo atu ki he kaila ‘a Prescott ki he hingoa ko e ‘Anau, ke mai e me’afaná, na’e kaila atu leva ‘a Tiano ki hono fohá ke ne puke ma’u he ‘oku mei a’u atu.

Kaekehe na’á ne a’u atu ai pē ‘ona toki tukuhifo ai ‘a Prescott ki lalo pea fai ai ‘a e feinga ki he kau polisí. Na’e pehē ‘e Tianó ko e feinga fuoloa na’a nau fakahokó kimu’a pea toki a’u ange ‘a e kau polisí ‘o fakaheka ‘o ‘ave ki he ‘api polisi ‘i Nukunukú.

Kaekehe ‘i hono fakamā’opo’opo hake ‘a e ngaahi koloa na’e ma’ú ‘oku ‘i ai ‘a e koloa ‘oku ‘ikai ‘asi ai pea ‘oku hā mahino ‘oku kei pulia ‘a e koloa ko ení ‘oku ‘alu ia mo e ni’ihi na’e kau he kaiha’á.

Fakamahu‘inga‘i koloa ki he $1913

Na’e fuofua hā ‘a Soane Prescott he fakamaau’angá ‘i Nukunukú he ‘aho 9 ‘o Fepuelí pea na’e fakahā ai ‘e he talatalaakí ‘a e mahu’inga ‘o e ngaahi koloa na’e uesia ‘e he kaiha’a na’e fakahokó.

‘Oku kau ki heni misini komipiuta kakato mo hono naunaú, sea ‘ōfisi ‘o e Pisopé mo ha naunau kehe na’e fe’unga mo e $1913.

Na’e kole foki ‘a e talatalaakí ke hoko atu pē hono tauhi fakalao ‘o Soané ki he ‘aho Tu’apulelulu 16 ‘o Fepuelí ‘a ia te ne toe hā ai he fakamaau’angá he ‘oku te’eki ke maau e ngāué he na’e ‘i ai mo e kaungā hia ‘a ia ko ha toko ua kehe ka ‘oku ‘osi puke ‘a e tokotaha ka ‘oku kei kumi ‘a e tokotaha.

Na’e tali tonuhia pē ‘a Soane Prescott ki he ongo tikite na’e faka’ilo ia ki aí ‘a ia ko e tikite ‘uluakí CR66/2017 ko e faka’ilo ki he haefale pea mo e tikite hono uá, CR67/2017 ‘a ia ko e faka’ilo ia ki he kaiha’a.

 

Posted on Wednesday 26th of April 2017 08:23:56 PM