صفحهٔ اصلی
خان احمدخان گیلانی (۹۴۲–۱۰۰۵ ه. ق) آخرین کارکیای سلسلهٔ کیاییان در گیلان بود. او که در ۹۴۳ ه. ق/ ۱۵۳۸ م، در یک سالگی پس از مرگ ناگهانی پدرش کارکیا حسن دوم به حکومت رسید، تا ۹۷۵ ه.ق بر بیهپیش و سپس کل گیلان حکومت کرد. او به دستور شاه طهماسب مذهب دوازدهامامی را جایگزین زیدیه کرد، ولی وقتی شروع به ارتباط با عثمانیان کرد و خواست برای حمله به قزوین به شیروان و لاهیجان سرباز بفرستند، از چشم شاه افتاد. در این سال به دستور شاه طهماسب دستگیر و در قلعه قهقهه و قلعه استخر زندانی شد. در ۹۸۵ ه.ق در دورهٔ محمد خدابنده آزاد شد و دوباره به حکومت رسید. قوای شاه عباس برای استیلا بر ابریشم و موقعیت جغرافیایی ویژهٔ گیلان و نیز خاتمه دادن به حکومت خان احمد که به ارتباط با عثمانیها ادامه داده بود در سال ۱۰۰۰ ه.ق به گیلان یورش بردند و خان احمد به شیروان گریخت. او بقیهٔ عمر خود را در استانبول و بغداد عثمانی گذراند و تلاشهای بیثمری برای بازگشتن به قدرت انجام داد. او در ۱۰۰۵ ه.ق در بغداد درگذشت و در نجف به خاک سپرده شد. خان احمد را سیاستمداری جاهطلب، زیرک، حادثهآفرین، انتقامجو، عیاش و خوشگذران و شاعری چیرهدست و علاقهمند به موسیقی تصویر کردهاند. او درباری هنرپرور داشت و شعرا، موسیقیدانان و دانشمندانی چون فغفور لاهیجی شاعر و استاد زیتون چهارتاری نوازنده در خدمت او بودند. پدر خان احمدخان، کارکیا حسن دوم، پس از چیرگی بر برادر خود سیدعلی کارکیا، حکومت بیَهپیش را به دست گرفت. کارکیا حسن در ۹۴۳ ه.ق قدر اثر طاعون درگذشت و فرزند یکسالهاش، خان احمد، با تلاش امیره عباس، سپهسالار پدرش، جانشین او شد.
- … فرودگاه بینالمللی هارتسفیلد-جکسون در شهر آتلانتای آمریکا، با ۲٬۵۰۰ پرواز روزانه و ۲۵۰ هزار مسافر در شبانهروز، شلوغترین فرودگاه جهان است؟ (در تصویر)
- … فرهنگ برادوستی قدیمیترین فرهنگ دوره پارینهسنگی پسین کشف شده در ایران است، که نامش از کوهی در کردستان عراق اخذ شدهاست؟
- … نظریه اف در فیزیک نظری توسط کامران وفا، فیزیکدان ایرانی و استاد دانشگاه هاروارد پرداخته شدهاست؟
- … اقدامات ترکان خاتون، همسر علاءالدین تکش و مادر علاءالدین محمد خوارزمشاه، زمینهساز تضعیف خوارزمشاهیان و حمله مغول به ایران شد؟
- … آرتور لینتجن، پزشک آمریکایی، میتواند با چشم غیرمسلح صفحههای گرامافونِ موسیقی کلاسیک را بخواند؟
- … زریاب موسیقیدان، خواننده و بربطنواز عراقی بود که بیشتر در اندلس زیست و از برای سیاهرویی به زِریاب(توکای سیاه) مشهور شد؟
- … از آنتیبیوتیک تتراسایکلین در زمان شیوع طاعون در هند در سال ۱۹۹۴ استفاده شد؟
ویکیپدیا دانشنامهای اینترنتی با بیش از ۲۸۰ زبان با محتوای آزاد است که با همکاری افراد داوطلب نوشته میشود و هر کس که به اینترنت دسترسی داشته باشد میتواند مقالههای آن را ویرایش کند.
هدف ویکیپدیا آفرینش و انتشار جهانی یک دانشنامهٔ آزاد به تمامی زبانهای زندهٔ دنیاست. با رشد روزافزون این دانشنامه گردانندگان آن در بنیاد ویکیمدیا چندین پروژهٔ مشابه دیگر همچون ویکیواژه، ویکیکتاب، ویکیگفتاورد، ویکیخبر، ویکیدانشگاه، ویکیسفر، ویکیداده و ویکیگونه را پدیدآوردند.
ویکیپدیای فارسی دو سال پس از شروع پروژهٔ ویکیپدیای انگلیسی، در ۲۸ آذر ۱۳۸۲ (۱۹ دسامبر ۲۰۰۳) فعالیت خود را آغاز کرد و اکنون در ردهٔ هفدهم ویکیپدیاها قرار دارد و بزرگترین ویکیپدیا در میان زبانهای خاورمیانه و زبانهای راست به چپ و بزرگترین دانشنامهٔ فارسی محسوب میشود. ویکیپدیای فارسی هم اکنون (۱۲ دی ۱۳۹۶ خورشیدی) ۵۸۷٬۲۱۵ نوشتار دارد.
علوم پایه
علوم کاربردی
علوم انسانی و فلسفه
فرهنگ و هنر
- اعتراضاتی خیابانی از تاریخ ۷ دی در ایران از مشهد و شهرهای بزرگ استانهای خراسان با شعار اولیهٔ «نه به گرانی» آغاز شد و در ادامه به شهرهای دیگر نیز گسترش یافت.
- ژرژ وهآ (تصویر) با پیروزی در انتخابات به عنوان رئیسجمهور لیبریا شد.
- تایفون تمبین جنوب مجمع الجزایر فلیپین را درنوردید و منجر به مرگ دست کم ۲۰۰ تن شد.
- در انتخابات پارلمان کاتالونیا، احزاب طرفدار استقلال، که توسط کارلس پوجدمون هدایت میشوند، اکثریت را بدست آوردند.
- زمینلرزه ۱۳۹۶ تهران، در ساعت ۲۳:۲۷ چهارشنبه شب ۲۹ آذر به وقت تهران رخ داد که در استانهای تهران، البرز، قم، قزوین و گیلان نیز احساس شدهاست.
امروز: سهشنبه، ۲ ژانویه ۲۰۱۸ میلادی برابر ۱۲ دی ۱۳۹۶ هجری خورشیدی و ۱۴ ربیعالثانی ۱۴۳۹ هجری قمری (UTC)
- رویدادها
- ۵۳۳ - پاپ ژان دوم به عنوان رهبر کلیسای کاتولیک برگزیده شد و تا زمان مرگش در ۸ مه ۵۳۵ در این منصب باقی ماند.
- ۱۷۸۸ - استان جورجیا یکی از مستعمرات سیزدهگانه بریتانیا در قاره آمریکا با نام ایالت جورجیا به ایالات متحده پیوست.
- ۱۹۸۳ - بیلی جین یکی از معروفترین آهنگهای مایکل جکسون خوانندهٔ آمریکایی منتشر شد.
- زادروزها
- ۱۶۴۲ - زادروز محمد چهارم سلطان امپراتوری عثمانی
- ۱۶۹۹ - زادروز عثمان سوم سلطان امپراتوری عثمانی
- ۱۸۲۲ - زادروز رودلف کلاوزیوس فیزیکدان و ریاضیدان آلمانی
- ۱۸۳۷ - زادروز میلی بالاکیرف آهنگساز روس
- ۱۹۲۰ - زادروز آیزاک آسیموف نویسندهٔ آمریکایی، گونههای علمی، علمی-تخیلی، خیالپردازی و وحشت
- ۱۹۶۸ - زادروز کوبا گودینگ جونیور بازیگر آمریکایی، برندهٔ جایزه اسکار
- درگذشتها
- ۱۸۶۱ - درگذشت فریدریش ویلهلم چهارم پادشاه پروس، بزرگترین پسر فریدریش ویلهلم سوم
- ۱۹۲۰ - درگذشت پل آدام شاعر و نمایشنامه نویس اهل فرانسه
- ۱۹۳۹ - درگذشت رومن دمووسکی سیاستمدار، دولتمرد و نظریهپرداز لهستانی
- ۱۹۹۱ - درگذشت ادمون ژابه نویسنده و شاعر اهل فرانسه
- ۱۹۹۵ - درگذشت محمد زیادباره رئیس جمهور سومالی از ۲۱ اکتبر ۱۹۶۹ تا ۲۶ ژانویه ۱۹۹۱
- ۲۰۰۷ - درگذشت تدی کولک شهردار اورشلیم از ۱۹۶۵ تا ۱۹۹۳
- ۲۰۱۶ - کشته شدن شیخ نمر روحانی انقلابی عربستانی به دست آلسعود