Թարգմանեց՝ Հռիփսիմե Դայան
hp.dayan@rambler.ru
Բնօրինակը տե’ս հղումով

Մինչ 19-րդ դարի սկիզբը, ըստ էության, «Կոստյումի Պատմություն» ասվածը գոյություն չուներ, այլ գոյություն ուներ միայն որակով պայմանավորված հագուստների (habits) մանրամասն քննում կամ անտիկ հնագիտությանը վերաբերող ուսումնասիրություններ[1]: Սկզբում, Կոստյումի Պատմությունն էապես ռոմանտիկ մի փաստ էր՝ ուզում է խոսքը գնա տվյալ ժամանակաշրջանի արտիստների, նկարիչների կամ թատրոնի մարդկանց իրենց աշխատանքներին անհրաժեշտ «տեղային գույնի» ֆիգուրատիվ էլեմենտների մասին, կամ էլ թե, երբ պատմաբանը փորձեց հաստատել համարժեքություն հագուստին առնչվող ձևի ու ժամանակի կամ վայրի «ընդհանուր ոգու» միջև (Volksgeist, Zeitgeist, spirit of the time, բարոյական բնույթը, միջավայրը, ոճը և այլն): (more…)

Read More

Թարգմանեց՝ Հռիփսիմե Դայան
hp.dayan@rambler.ru
Ռոլան Բարտի հարցազրույցը Ֆրեդերիկ Գոսանի հետ
Տպագրվել է 1967թ., ապրիլի 19, Le Monde շաբաթաթերթում
Բնօրինակը տե՛ս հղումով

Ֆրեդերիկ Գոսան. Թվում է, թե «Նորաձևության համակարգ» աշխատությունը հանդես է գալիս որպես «ձեռնարկ»՝ առնչվելով նշանաբանության հետ: Կարո՞ղ եք սահմանել՝ ինչ ասել է նշանաբանություն:
Ռոլան Բարտ. Որպես կանխադրույթ նշանների վերաբերյալ ընդհանուր գիտությունն առաջին անգամ առաջադրեց Սոսյուրը, որն անվանեց նշանաբանություն (սեմիոլոգիա): Նա կարծում էր, որ միայն լեզվաբանությունը այս գիտության մաս կկազմեր: Այնուհետև, սակայն, լեզվաբանության ու սոցիոլոգիայի զարգացմանը զուգընթաց, այդ  նշանաբանական ծրագիրը վերափոխվեց: Արդյունքում, հանգեցին մի համոզման, համաձայն որի մարդկանց կողմից կառավարվող բազմաթիվ մշակութային օբյեկտներ կազմում են հաղորդակցման, այսինքն՝ նշանակության համակարգեր: (more…)

Read More

Ֆրանսերենից թարգմանեց՝ Հռիփսիմե Դայան
Ռոլան Բարտ “Ի՞նչ է քննադատությունը” բնօրինակը տե’ս հղումով
Տպագրվել է 1963թ. Times Uterary Supplément գրաքննադատական շաբաթաթերթում
hp.dayan@rambler.ru

Միշտ էլ հնարավոր է, հատկապես Ֆրանսիայում, գաղափարախոսական արդիականությամբ պայմանավորված, սահմանել մի քանի քննադատական նշանակալի սկզբունքներ, որտեղ տեսական մոդելները մեծ հեղինակություն են վայելում, որովհետև պրակտիկայով զբաղվողին, անկասկած, նրանք տալիս են վստահություն առ այն, որ նա միաժամանակ մասնակցում է մի կռվի, մի պատմությանը և մի ամբողջությանը. և այդպես է, որ տասնհինգ տարի շարունակ, զանազան վայրիվերումներով հանդերձ, ֆրանսիական քննադատությունը զարգացավ չորս խոշոր «իմաստ-ա-սիրությունների» շրջանակների ներսում: (more…)

Read More

Гаяне Арутюнян

“21-й ВЕК информационно-аналитический журнал” 1 (38), 2016, Ереван стр. 84-104

 В наши дни, когда этнополитические конфликты становятся все более распространенными, изучение механизмов посредством которых возможно понять, описать и интерпретировать взаимоотношения между различными этническими группами становятся все более актуальными. В ряд таких механизмов входят этнические стереотипы, которые являются одним из способов познания и описания социальной реальности. Этнические стереотипы несут в себе обобщенную, схематизированную информацию: описание наиболее релевантных этнических групп, которое не только указывает на то какими являются другие, но и косвенно формирует свое «Я». Тем самым этнические стереотипы участвуют в конструирование этнической идентичности формируя представления о «Других» и о «Себе».

(more…)

Read More

Ֆրանսերենից թարգմանեց՝ Հռիփսիմե Դայան
Ժ. Բոդրիար “Disneyworld company” բնօրինակը տե’ս հղումով
hp.dayan@rambler.ru

80-ականների սկզբին, երբ լոթարինգյան մետաղագործությունը հայտնվեց ճգնաժամի մեջ, պետական իշխանությունը մտադրվեց հարթել այդ անկումը` ստեղծելով եվրոպական զվարճանքների զբոսայգի, «խելամիտ» թեմայով մի զբոսայգի, որը նոր շունչ կտար տարածաշրջանին: Այն պետք է կոչվեր «Schtroumpfland» : Անկում ապրած սև մետաղագործության տնօրենն ինքնստինքյան դարձավ զվարճանքների այգու տնօրեն, իսկ անգործ մետաղագործները այդ զվարճանքի այգու տարածքում վերստին աշխատանքի անցան որպես «Schtroumpmen» : Սակայն, ավաղ, երբ զբոսայգին նույնպես տարբեր պատճառներով ստիպված եղավ փակել իր դռներն այցելուների առջև, նախկին «Schtroumpmen»-ի մետաղագործները կրկին դարձան գործազուրկ: Մռայլ է այն նախաձեռնության ճակատագիրը, որն այդ աշխատողներին աշխատաշուկայի իրական զոհեր դարձնելուց հետո, վերափոխեց նրանց ազատ ժամանակի ուրվական աշխատավորների, որպեսզի ի վերջո գործազուրկ դարձնի և՛ մեկին, և՛ մյուսին:
(more…)

Read More

Ժ. Բոդրիարի “Խաղեր” բնօրինակը տե’ս հղումով

Ֆրանսերենից թարգմանեց՝ Հռիփսիմե Դայան

hp.dayan@rambler.ru

Կցանկանայի սկսել Պալերմո քաղաքի օրինակից, ավելի ճիշտ` այնտեղ մեքենաների օգտագործման հակաօրինակից: Պալերմո քաղաքում ճանապարհային խցանումը զգայախաբության պես մի բան է: Այն ամբողջապես մահացու է, մահաբեր և սպանիչ: Գործնականում որևէ մեքենա անվտանգության կանոններին չի հետևում: Մեկը մյուսի վրայից անցնելով՝ մեքենաները սլանում են, միմյանցից զավթելով առաջնայնությունը: Դա մի դիմակահանդես է, փառատոն, տոնի պես մի բան: Եվ այս ամենը տեղի է ունենում անգամ պահպանելով խաղի կանոնները, որոնցից վարորդները օգտվում են շատ մեծ ճարպկությամբ: Ինքնաշարժի գործում նրանք մեծ վարպետ են: Ոչ մի այլ տեղ չեն լինում ավելի շատ ճանապարհատրանսպորտային պատահարներ քան Պալերմոյում: Այս ամենի ականատեսը լինելով կբացականչեք.  «Սա մարդասպանությո՜ւն է»: Ամենևին. սա խաղացվում է, հակառակ և ի նպաստ անվտագության բոլոր կանոնների. ոմանց առաջնայնության կանոնների ուսումնասիրման տեսանկյունից, դրանք միևնույնն է արհամարհվում են և ծաղրի առարկա դառնում:

(more…)

Read More

Ժ. Բոդրիարի “Պատերազմի պոռնոգրֆիան” տպագրվել է “Libération” թերթում, 19.05.2004թ.

Ֆրանսերենից թարգմանեց՝ Հռիփսիմե Դայան

hp.dayan@rambler.ru

 Համաշխարհային առևտրի կենտրոն` արտաքինից իշխանությանը հասցված ցնցում, նվաստացնող մի հարված: Բաղդադի բանտերի պատկերի հետ միասին այդ նվաստացումը վատագույնն էր, որը նույնքան սիմվոլիկ կերպով մահաբեր է, ինչպես և իր վրա տարածելը, նույն` տվյալ դեպքում ամերիկացիների համաշխարհային իշխանությունը, ամոթի ու ոչ մաքուր խղճի ցնցումը: Ահա, թե ինչում այդ երկու իրադարձությունները կապվեցին:

(more…)

Read More