donderdag 31 augustus 2017
Onderstaand artikel schreef ik voor Buiten de Orde, 2017 nr. 1, verschenen in het voorjaar. Het is dus gemaakt kort vóór de verkiezingen in Nederland, en ook voordat de Franse presidentsverkiezingen plaatsvonden, Dat verklaart de ‘als’-formuleringen in de eerste alinea’s over de dreiging van een overwinning voor Wilders en Le Pen. De rest van het artikel neemt iets meer afstand van de directe actualiteit. Ik heb het hier nog ietsje bewerkt, vooral wat betreft de noten.
Het fascisme onder de loep
Project van radicale nationale restauratie
Donald Trump is na zijn succesvolle machtsgreep op het oorlogspad tegen alles wat sociaal is. Geert Wilders dreigt iets soortgelijks te doen als hij na een verkiezingsoverwinning het premierschap zou bemachtigen, hetgeen bepaald niet ondenkbaar is. Marie Le Pen zou zich later dit jaar wel eens in het snel langer wordende rijtje extreem-rechtse staatshoofden en regeringsleiders kunnen voegen als zij het presidentschap van Frankrijk wint, iets waar we maar beter ook rekening mee kunnen houden. In India heerst premier Modi op basis van een autoritaire en nationalistische politiek. Erdogan en Poetin doen in respectievelijk Turkije en Rusland iets soortgelijks. Het betreft een trend, en die trend gaat richting keihard, autoritair, nationalistisch en vaak openlijk racistisch rechts.
Dat roept de vraag op: is bij dit alles sprake van fascisme? Staan deze staatshoofden en regeringsleiders van nu en van een dreigend morgen, in de traditie waar Hitlers Derde Rijk en het fascistische bewind van Mussolini? En als we deze vraag met ‘ja’ beantwoorden, wat bedoelen we daar dan precies mee? Welke conclusie dienen we daar, als strijders voor een wereld van vrijheid, solidariteit en gelijkwaardigheid, dan uit trekken? Continue reading →