29-a de decembro

decembro
lu	ma	me	ĵa	ve	sa	di
			1	2	3	4
5	6	7	8	9	10	11
12	13	14	15	16	17	18
19	20	21	22	23	24	25
26	27	28	29	30	31
aranĝo de 2016 tagoj

La 29-a de decembro estas la 363-a tago de la jaro (la 364-a en superjaroj) laŭ la Gregoria kalendaro. 2 tagoj restas.

Je la 29-a de decembro okazis, interalie:

Eventoj

• 1170: Laŭ ordono de angla reĝo Henriko la 2-a estis murdita ĉefepiskopo de Canterbury Thomas Becket
• 1489: Katolika armeo liberigis Almerion de la regado de Regno de Granado
• 1605: Angla navigisto kaj esploristo John Davis estis murdita de japanaj piratoj en Malaka Markolo
• 1655: Sveda diluvo: pola nobelaro fiksis kontraŭsvedan Konfederacion de Tyszowce
• 1721: Franca okupado de Maŭricio komenciĝis
• 1778: Usona Milito de Sendependeco: brita armeo konkeris Savannah en Georgio
• 1813: Britaj soldatoj bruligis Bufalon
• 1825: Antonio José de Sucre iĝis prezidento de Bolivio
• 1845: Teksaso fariĝis la 28-a ŝtato de Usono.
• 1874: Alfonso la 12-a iĝis reĝo de Hispanio; restarigo de monarkio
• 1890: Masakro de Wounded Knee: usona armeo masakris siuojn
• 1898: En malfermita 2 monatojn pli frue Moskva Arta Teatro okazis moskva premiero de la spektaklo de Anton Ĉeĥov Mevo, prezentita de Konstantin Sergejeviĉ Stanislavski kun partopreno de li mem, la aŭtoro kaj ties edzino
• 1911: Mongolio sendependiĝis de Manĉurio
• 1911: Sun Jatsen iĝis la unua prezidento de Ĉinio
• 1918: Ĉeĥoslovaka armeo aneksis Košice, enloĝata de plimulto de hungaroj
• 1929: Pola profesoro kaj matematikisto Kazimierz Bartel iĝis ĉefministro de la Dua Pola Respubliko
• 1931: Usona kemiisto anoncis malkovron de peza akvo
• 1931: Usona botanikisto malkovris Kalakmulon, unu el plej grandaj urboj de majaoj sur Jukatano en Meksiko
• 1937: Irlanda Libera Ŝtato akceptis republikanan konstitucion kaj sampteme ĉesis agnoski superecon de brita reĝo
• Dua mondmilito en Pollando kaj la mondo:
  • 1939: En Poznań-regiono germanoj ordonis aresti ĉiun polon alvenintan laŭleĝe por mallonga tempo de Ĝenerala Gubernio; inter fajroestingistoj en ĜG kreiĝis konspira organizaĵo "Skała (Roko), kiu okupiĝis ĉefe pri bonfara agado
  • Germana ministerio pri eksteraj aferoj informis publike ke septembre perdis la vivon 5437 personoj el inter germana malplimulto en Pollando; direkcio de la Fervojo en Nazia Germanio malpermesis en Opole dungi personojn sen scipovo de la germana lingvo, kio celis antaŭmilitan polan diasporon;
  • 1940: En Suvalkio fondiĝis konspira organizaĵo Odrodzenie Narodowe (Nacia Renaskiĝo)
  • Batalo de Anglio: Luftwaffe aeratakis Londonon kun uzo de brulbomboj, kio kaŭzis la plej grandan incendion de la urbo depost 1666
  • 1941: Krimeo: post rekonkero de la havenurbo Teodozio sovetiaj soldatoj murdis ĉ. 160 pacientojn de la kampa hospitalo de Wehrmacht; en Berlin okazis konferenco de kelkaj kuracistoj kaj SS-anoj pri komenco de medicinaj eksperimentoj en germana koncentrejo Buchenwald, kiuj koncernis ankaŭ polojn
  • 1942: En vilaĝo Białowola apud Zamość germanoj murdis, revenĝe pro helpo al partizanoj, 51 personojn (en tio 22 virinojn kaj 12 infanojn inter 8 monatoj ĝis 10 jaroj) - pli poste pro daŭra kaŝigo de partizanoj murdis 14 personojn
  • 1943: Germana armeo kaj polico pafekzekutis dum du tagoj apud Kraśnik 72 personojn kaj en Sosnowica ĝendarmoj pafmortigis 6 polojn
  • 1944: Germana ĝendarmaro pafmortigis en Radomsko 17 polojn pro konspira agado; apud Rogoźno okazis bataleto inter germana polico kaj sovetaj paraŝutistoj; dum planata ruinigo kaj bruligo de Varsovio post falo de la ribelo de Varsovio germanoj eksplodigis klasikisman Saksan Palacon
  • Soldatoj de ukraina fronto komencis sieĝon de Budapeŝto, daŭrantan unu monaton kaj duono
• 1945: Nederlanda Nov-Gvineo fondiĝis
• 1955: 13-jara Barbra Streisand surbendigis sian unuan kanton You’ll Never Know
• 1959: Metroo de Lisbono malfermiĝis
• 1964: Giuseppe Saragat iĝis prezidento de Italio
• 1971: Csilla Sándor, hungara redaktorino
• 1976: Tatarstano: en Nabereĵnije Ĉelni oni komencis produkti kamionojn KamAZ
• 1980: En Ustrzyki Dolne agrikulturistoj komencis okupadan strikon en konstruaĵo de la Oficejo de Urbo kaj Komunumo postulante registron de "Vilaĝa Solidareco"
• 1989: Vaclav Havel iĝis prezidento de Ĉeĥoslovakio
• 1989: Pola Sejmo ŝanĝis konstitucion revenante al historia nomo de Pollando - Pola Respubliko, kun forigo de la ĝisnuna Pola Popola Respubliko, kaj enkondukante antaŭan blazonon de Pollando kun krono, oni forigis ankaŭ la tekstojn pri gvida rolo de Pola Unuiĝinta Laborista Partio kaj amikeco al Sovetunio
• 1991: Islom Karimov iĝis prezidento de Uzbekio
• 1992: Itamar Franco iĝis prezidento de Brazilo
• 1997: Honkongo: por preventi birdan gripon oni komencis mortigi ĉiujn kokinojn
• 2003: La lasta parolantino de la akala lingvo mortis sur Kola duoninsulo
• 2005: Antaŭ pola Sejmo Janusz Kurtyka ĵuris kiel prezidanto de Instituto pri Nacia Memoro
• 2006: Loĝantaro de Niĝerio atingis 140 milionojn
• 2013: 18 personoj pereis kaj ĉ. 50 vundiĝis rezulte de bomba atenco fare de sinmortiginto en stacidomo en la rusa urbo Volgogrado

Naskiĝoj

• 1709: Elizabeto, carino de Rusio (m. 1762)
• 1721: Madamo de Pompadour, amantino de la franca reĝo Ludoviko la 15-a (m. 1764)
• 1748: József Keresztesi, hungara pastro, komponisto (m. 1812)
• 1768: Konrad Kleinschmidt, germana misiisto de la Unuiĝo de fratoj kaj lingvisto (m. 1832)
• 1800: Charles Goodyear, usona kemiisto, eltrovinto de vulkanizado (m. 1860)
• 1808: Andrew Johnson, prezidento de Usono (m. 1875)
• 1809: William Ewart Gladstone, ĉefministro de Britio (m. 1898)
• 1809: Albert Pike, usona advokato, brigada generalo, framasono (m. 1891)
• 1828: Júlia Szendrey hungara poetino, edzino de poeto Sándor Petőfi (m. 1868)
• 1843: Carmen Sylva, la unua reĝino de Rumanio, verkistino kaj artistino (m. 1916)
• 1859: Venustiano Carranza, prezidento de Meksiko (m. 1920)
• 1863: Francisco Gavidia, salvadora verkisto (m. 1955)
• 1866: Dezső Kovács, hungara kritikisto, redaktoro (m. 1935)
• 1875; Géza Szilágyi, hungara ĵurnalisto kaj poeto (m. 1958)
• 1886: Roman Ungern von Sternberg, rusa generalo, heroo de la unua mondmilito, ekzekutita (m. 1921)
• 1896: Oswald Kabasta, aŭstra dirigento (m. 1946)
• 1910: Ronald H. Coase, usona Nobelpremiita ekonomikisto britdevena (m. 2013)
• 1910: Zoltán Szepsy, rumania hungara apotekisto, lokhistoriisto (m. 1989)
• 1924: Tibor Jurcsák, rumania hungara biologo, muzeologo, scienca esploristo
• 1935: Siegfried Krüger, germana inĝeniero, esperantisto
• 1938: Jon Voight, usona aktoro
• 1940: Katalin Olosz, rumania hungara folkloristino
• 1951: István Damó, hungara grafikisto
• 1953: Stanley Williams, usona bandofondinto, murdisto kaj infanlibra verkisto (m. 2005)
• 1954: Péter Szegő, rumania hungara komponisto, dirigento
• 1953: Matthias Platzeck, germana politikisto
• 1957: Bruce Beutler, usona Nobelpremiita imunologo kaj genetikisto
• 1959: László Kövér, hungara politikisto, prezidanto de Fidesz, parlamentestro
• 1968: Miklós Ughy, rumania hungara/hungara pentristo, grafikisto
• 1971: Csilla Sándor, hungara redaktorino

Mortoj

• 1170: Thomas Becket, ĉefepiskopo de Canterbury, murdita (n. 1118)
• 1535: Matsudaira Kiyoyasu, klanestro de la Matsudaira-klano (n. 1511)
• 1563: Sébastien Châtillon, franca teologo kaj filologo (n. 1515)
• 1606: István Bocskai, landestro de Hungario kaj Transilvanio (n. 1557)
• 1731: Brook Taylor, angla matematikisto okupiĝinta pri perspektivo kaj doninta novan metodon kalkuli logaritmojn (n. 1685)
• 1785: Johann Heinrich Rolle, germana komponisto, violonisto kaj orgenisto (n. 1716)
• 1825: Jacques-Louis David, franca pentristo (n. 1748)
• 1834: Alexander Chalmers, skota verkisto (n. 1759)
• 1884: Vincent Dunin-Marcinkieviĉ, belorusa verkisto (n. 1808)
• 1894: Christina Rossetti, angla poetino, verkinta por revuo de la asocio La Antaŭ-Rafaelida Frataro (n. 1830)
• 1916: Grigorij Rasputin, rusa monaĥo kaj mistikulo, favorato de cara familio, murdita (n. 1869)
• 1924: Carl Spitteler, svisa Nobelpremiita verkisto (n. 1845)
• 1925: Georg Riesen, germana migradisto kaj naturprotektisto (n. 1866)
• 1926: Rainer Maria Rilke, aŭstra poeto, reprezentanto de simbola liriko (n. 1875)
• 1929: Wilhelm Maybach, germana inĝeniero kaj entreprenisto (n. 1846)
• 1935: Lajos Szádeczky-Kardoss, hungara historiisto (n. 1859)
• 1959: Zsigmond Ferenczi, rumania hungara advokato, politikisto (n. 1889)
• 1967: Paul Whiteman, usona direktisto de ĵazorkestro (n. 1890)
• 1972: József Willer, rumania hungara politikisto (n. 1884)
• 1978: Zoltán Bálint, rumania hungara psikologo (n. 1898)
• 1978: Zoltán Franyó, hungara poeto, tradukisto (n. 1887)
• 1980: Nadeĵda Mandelŝtam, rusia verkistino, edzino de poeto Osip Mandelŝtam (n. 1899)
• 1981: Miroslav Krleža, kroata verkisto, poeto, ĵurnalisto kaj enciklopediisto (n. 1893)
• 1986: Harold Macmillan, brita nobelo, ĉefministro de Britio (n. 1894)
• 1986: Andrei Arsenjewitsch Tarkowski, rusa filma-teatra reĝisoro, scenariisto kaj aktoro (n. 1932)
• 1993: Frunzik Mkrtĉan, sovetia komedia aktoro armendevena (n. 1930)
• 1993: Axel Corti, aŭstra reĝisoro kaj ĵurnalisto (n. 1933)
• 2008: Freddie Hubbard, usona ĵaz-trumpetisto (n. 1938)
• 2013: Wojciech Kilar, pola pianisto, komponisto de klasika muziko kaj kreinto de filma muziko (n. 1932)

Specialaj tagoj kaj festoj

• Romkatolika Kalendaro:
  • David, israela reĝo kaj profeto
  • Sankta Tomaso Becket, angla episkopo kaj martiro

Tagoj de semajno

La 29-a de decembro estas (laŭ gregoria kalendaro):

• Dimanĉo en jaroj: 1585 1591 1596 1602 1613 1619 1624 1630 1641 1647 1652 1658 1669 1675 1680 1686 1697 1709 1715 1720 1726 1737 1743 1748 1754 1765 1771 1776 1782 1793 1799 1805 1811 1816 1822 1833 1839 1844 1850 1861 1867 1872 1878 1889 1895 1901 1907 1912 1918 1929 1935 1940 1946 1957 1963 1968 1974 1985 1991 1996 2002 2013 2019 2024 2030 2041 2047 2052 2058 2069 2075 2080 2086 2097;
• Lundo en jaroj: 1586 1597 1603 1608 1614 1625 1631 1636 1642 1653 1659 1664 1670 1681 1687 1692 1698 1704 1710 1721 1727 1732 1738 1749 1755 1760 1766 1777 1783 1788 1794 1800 1806 1817 1823 1828 1834 1845 1851 1856 1862 1873 1879 1884 1890 1902 1913 1919 1924 1930 1941 1947 1952 1958 1969 1975 1980 1986 1997 2003 2008 2014 2025 2031 2036 2042 2053 2059 2064 2070 2081 2087 2092 2098;
• Mardo en jaroj: 1587 1592 1598 1609 1615 1620 1626 1637 1643 1648 1654 1665 1671 1676 1682 1693 1699 1705 1711 1716 1722 1733 1739 1744 1750 1761 1767 1772 1778 1789 1795 1801 1807 1812 1818 1829 1835 1840 1846 1857 1863 1868 1874 1885 1891 1896 1903 1908 1914 1925 1931 1936 1942 1953 1959 1964 1970 1981 1987 1992 1998 2009 2015 2020 2026 2037 2043 2048 2054 2065 2071 2076 2082 2093 2099;
• Merkredo en jaroj: 1582 1593 1599 1604 1610 1621 1627 1632 1638 1649 1655 1660 1666 1677 1683 1688 1694 1700 1706 1717 1723 1728 1734 1745 1751 1756 1762 1773 1779 1784 1790 1802 1813 1819 1824 1830 1841 1847 1852 1858 1869 1875 1880 1886 1897 1909 1915 1920 1926 1937 1943 1948 1954 1965 1971 1976 1982 1993 1999 2004 2010 2021 2027 2032 2038 2049 2055 2060 2066 2077 2083 2088 2094;
• Ĵaŭdo en jaroj: 1583 1588 1594 1605 1611 1616 1622 1633 1639 1644 1650 1661 1667 1672 1678 1689 1695 1701 1707 1712 1718 1729 1735 1740 1746 1757 1763 1768 1774 1785 1791 1796 1803 1808 1814 1825 1831 1836 1842 1853 1859 1864 1870 1881 1887 1892 1898 1904 1910 1921 1927 1932 1938 1949 1955 1960 1966 1977 1983 1988 1994 2005 2011 2016 2022 2033 2039 2044 2050 2061 2067 2072 2078 2089 2095;
• Vendredo en jaroj: 1589 1595 1600 1606 1617 1623 1628 1634 1645 1651 1656 1662 1673 1679 1684 1690 1702 1713 1719 1724 1730 1741 1747 1752 1758 1769 1775 1780 1786 1797 1809 1815 1820 1826 1837 1843 1848 1854 1865 1871 1876 1882 1893 1899 1905 1911 1916 1922 1933 1939 1944 1950 1961 1967 1972 1978 1989 1995 2000 2006 2017 2023 2028 2034 2045 2051 2056 2062 2073 2079 2084 2090;
• Sabato en jaroj: 1584 1590 1601 1607 1612 1618 1629 1635 1640 1646 1657 1663 1668 1674 1685 1691 1696 1703 1708 1714 1725 1731 1736 1742 1753 1759 1764 1770 1781 1787 1792 1798 1804 1810 1821 1827 1832 1838 1849 1855 1860 1866 1877 1883 1888 1894 1900 1906 1917 1923 1928 1934 1945 1951 1956 1962 1973 1979 1984 1990 2001 2007 2012 2018 2029 2035 2040 2046 2057 2063 2068 2074 2085 2091 2096.