చిలీ

República de Chile రిపబ్లిక్ ఆఫ్ చిలీ
నినాదం Por la razón o la fuerza "By right or might" (Spanish)
జాతీయగీతం Himno Nacional de Chile (Spanish)
రాజధాని (మరియు అతిపెద్ద నగరం)		శాంటియాగో1 33°26′S, 70°40′W
అధికార భాషలు		స్పానిష్
జాతులు		65% Castizo, 30% White, 5% Amerindian
ప్రజానామము		చిలీయన్ (Chilean)
ప్రభుత్వం		Representative democracy
-	President	Michelle Bachelet
స్వాతంత్ర్యము		స్పెయిన్ నుండి
-	మొదటి జాతీయ ప్రభుత్వం జుంట (Junta)	సెప్టెంబర్ 18, 1810
-	Declared	February 12, 1818
-	Recognized	April 25, 1844
-	Current constitution	September 11, 1980
-	జలాలు (%)	1.07²
జనాభా
-	June 2009 అంచనా	16,928,873 (60th)
-	2002 జన గణన	15,116,435
జీడీపీ (PPP)		2008 అంచనా
-	మొత్తం	$246.482 billion
-	తలసరి	$14,688 (59th)
జీడీపీ (nominal)		2008 అంచనా
-	మొత్తం	$181.464 billion (45st)
-	తలసరి	$10,813 (53rd)
Gini? (2006)		54 (high)
మా.సూ (హెచ్.డి.ఐ) (2006)		0.874 (high) (40th)
కరెన్సీ		Peso (CLP)
కాలాంశం		n/a (UTC-4)
-	వేసవి (DST)	n/a (UTC-3)
ఇంటర్నెట్ డొమైన్ కోడ్		.cl
కాలింగ్ కోడ్		+56
1	The legislative body operates in Valparaíso.
2	Includes Easter Island and Isla Sala y Gómez; does not include 1,250,000 square kilometres (480,000 sq mi) of territory claimed in Antarctica.

చిలీ (స్పానిష్ : Chile), అధికారిక నామం : చిలీ గణతంత్రం. దక్షిణ అమెరికాలోని ఒక దేశం. దీని సముద్రతీరం పొడవుగా యున్నది. దీని సరిహద్దులలో ఉత్తరాన పెరూ, ఈశాన్యాన బొలీవియా, తూర్పున అర్జెంటీనా, దక్షిణాగ్రమున డ్రేక్ కనుమ గలదు. దీని సముద్రతీర పొడవు 6,435 కి.మీ. గలదు. చిలీ దేశం అసాధారణంగా, ఒక రిబ్బన్-ఆకృతిలో ఏర్పడి యున్నది, దీని పొడవు 4,300 కి.మీ. మరియు వెడల్పు 175 కి.మీ.లు గలదు.

చిలీ యొక్క ఉత్తర ఎడారి గొప్ప ఖనిజ సంపద, ప్రధానంగా రాగి కలిగి. సాపేక్షంగా చిన్న కేంద్ర ప్రాంతం మరియు వ్యవసాయ వనరులను పరంగా ప్రబలంగా, మరియు దాని ఉత్తర మరియు దక్షిణ ప్రాంతాలు విలీనం చేసినప్పుడు చిలీ 19 వ శతాబ్దంలో విస్తరించడం నుండి సాంస్కృతిక మరియు రాజకీయ కేంద్రంగా ఉంది. దక్షిణ చిలీ అడవులు మరియు మేత భూములలో ధనిక, మరియు అగ్నిపర్వతాలు మరియు సరస్సులు స్ట్రింగ్ కలిగి. దక్షిణ తీరం ఫ్జోర్డ్స్, ప్రవేశద్వారాలు, కాలువలు, మెలితిప్పినట్లు పెనిన్సులాస్ మరియు ద్వీపాలు ఒక చిక్కైన ఉంది.

స్పెయిన్ స్వాధీనం మరియు ఉత్తర మరియు కేంద్ర చిలీ ఇంకా పాలన స్థానంలో, కానీ దక్షిణ-మధ్య చిలే నివసించిన స్వతంత్ర అరౌకేనియన్ జయించి విఫలమైందని, 16 వ శతాబ్దం మధ్యకాలంలో చిలీ వలసవాదులు. 1818 లో స్పెయిన్ నుంచి స్వాతంత్ర్యం ప్రకటిస్తూ చిలీ సాపేక్షంగా స్థిరంగా నిరంకుశ రిపబ్లిక్ గా 1830 లో ఉద్భవించింది. 19 వ శతాబ్దంలో, చిలీ 1880 లో అరౌకేనియన్ ప్రతిఘటన ముగిసిన మరియు ఇది పెరూ మరియు బొలీవియా ఓడించి పసిఫిక్ (1879-83) యుద్ధంలో దాని ప్రస్తుత ఉత్తర భూభాగంలో పొంది గణనీయ ఆర్థిక మరియు ప్రాదేశిక అభివృద్ధి కనిపించింది. 1960 ల చివరిలో మరియు 1970 ల ప్రారంభంలో, దేశం తీవ్రమైన ఎడమ కుడి రాజకీయ ధ్రువిత మరియు సంక్షోభం ఎదుర్కొంది. ఈ అభివృద్ధి సాల్వడార్ అల్లెండే యొక్క వామపక్ష ప్రభుత్వం పడగొట్టాడు మరియు చనిపోయిన లేదా తప్పిపోయిన 3,000 మంది మరణించారు ఒక 16 ఏళ్ల సుదీర్ఘ మితవాద సైనిక నియంతృత్వం స్థాపించిన 1973 చిలియన్ ఆక్రమణ ముగిసింది. అది 1988 లో ఒక ప్రజాభిప్రాయ కోల్పోయిన 2010 వరకు నాలుగు అధ్యక్ష ద్వారా అధికారంలో ఉన్న సెంటర్ లెఫ్ట్ సంకీర్ణ అధిరోహించాడు తర్వాత అగస్టో పినోచ్హేత్ నేతృత్వంలోని పాలన 1990 లో ముగిసింది.

ప్రముఖులు

చిలీలో ప్రపంచ ప్రఖ్యాతి చెందిన పలు రంగాల వ్యక్తులు జన్మించారు. వారు:

• గబ్రియేలా మిస్ట్రాల్: సుప్రసిద్ధ కవయిత్రి, చిలీ దేశంలో జన్మించి నోబెల్ బహుమతి అందుకున్న తొలి వ్యక్తి.

మూలాలు

Mapa administrativo de Chile.png

బయటి లింకులు

అధికారిక వనరులు

• Gobierno - Government (English version)