Πρωταγωνιστής και αρωγός αυτής της προσπάθειας που ονομάσθηκε «Η Καναδική Πρωτοβουλία για τη Λέσβο» ήταν ο Ρόμπερτ Πεκ, πρώην πρέσβης του Καναδά στην Ελλάδα, ο οποίος εγκαινίασε αυτό το όνειρο, καταθέτοντας πρώτος την κληρονομιά της θείας του. Στόχος ήταν να μετατραπεί το νεοκλασικό σπίτι της Μυτιλήνης, κληροδότημα της Νέλλυς Μπίνου, σε ένα σπίτι αγάπης με στόχο την προστασία των παιδιών που είναι ευάλωτα στην εκμετάλλευση, και με αιχμή του δόρατος τους ασυνόδευτους ανήλικους πρόσφυγες και μετανάστες μικρής ηλικίας, που ζουν πίσω από συρματοπλέγματα ή σε πρόχειρους καταυλισμούς στη Λέσβο.

Στην Ελλάδα, όπου περισσότεροι από 60.000 πρόσφυγες και μετανάστες έχουν εγκλωβιστεί από τον Μάρτιο του 2016, υποστηρίζουμε καινοτόμες ιδέες και πρωτοβουλίες. Ένα λαμπρό παράδειγμα είναι μια ομάδα Αφγανών κοριτσιών που, σε συνεργασία με τη Save the Children και το Δίκτυο για τα Δικαιώματα του Παιδιού, δημιούργησαν μια εφημερίδα και τη δημοσίευσαν μαζί με μία από τις πιο δημοφιλείς εφημερίδες στην Ελλάδα. Στην οκτασέλιδη εφημερίδα, τα κορίτσια έγραψαν για το πώς αισθάνονται οι μουσουλμάνες γυναίκες στην Ευρώπη και πώς οι συνθήκες διαβίωσής τους στο κέντρο φιλοξενίας επηρεάζουν την καθημερινότητά τους.  

Κάποιοι αναμένουν απλώς την επιστροφή τους στην Τουρκία ως ασφαλή τρίτη χώρα, σύμφωνα με τη συμφωνία Ε.Ε.-Τουρκίας, αρκετοί φεύγουν παράνομα προς άλλες ευρωπαϊκές χώρες με διακινητές που ζητούν τεράστια χρηματικά ποσά με την ελπίδα ότι κάτι θα γίνει εκεί που θα βρεθούν, ενώ κάποιοι απλώς αναχωρούν για την Αθήνα και γενικά την ενδοχώρα με την ίδια ελπίδα. Άλλοι πάλι, χωρίς ελπίδα, αυτοπυρπολούνται ή κατεβαίνουν σε απεργία πείνας, ως ύστατη προσπάθεια ν' ακουστούν.

Ταξιδεύω στο παρελθόν τους και κατά μια έννοια τους ζηλεύω που ακόμα και στα δεύτερα -άντα δείχνουν αυθεντικοί και αναλλοίωτοι, με τους ορίζοντες ανοιχτούς και τις ζωές τους χορτασμένες. Κατηφορίζουμε στο κέντρο για να βρούμε τους υπόλοιπους, και η κουβέντα αρχίζει να ρέει ξανά. Σε κάθε συνοικία των Βρυξελλών από όπου άφησαν το στίγμα τους μετανάστες μπορείς να μπεις ακόμα σε κάποιο παλιό καφενείο και να ακούσεις ιστορίες.

Το ερώτημα που εγείρεται είναι πόσο έτοιμη είναι η ελληνική κοινωνία να ενσωματώσει αυτούς τους ανθρώπους και να τους κάνει ενεργά μέλη της. Σε τι βαθμό είμαστε έτοιμοι να αποδεχθούμε τους πρόσφυγες και να δημιουργήσουμε ένα πρόσφορο έδαφος για εκείνους; Υπάρχει η δυνατότητα οι άνθρωποι αυτοί από τη Συρία, το Ιράκ, το Πακιστάν, το Αφγανιστάν και από άλλες χώρες, να γίνουν Έλληνες πολίτες και να αποκτήσουν ίσα δικαιώματα και υποχρεώσεις; Η απάντηση δεν είναι εύκολη σε ένα τόσο σύνθετο ζήτημα.

Έχει περάσει περισσότερος από ένας χρόνος που υπογράφτηκε η συμφωνία Ευρωπαϊκής Ένωσης - Τουρκίας και ένας μεγάλος αριθμός προσφύγων έχει εγκαταλειφθεί στα ελληνικά νησιά. Χιλιάδες άνθρωποι παραμένουν εγκλωβισμένοι, ζώντας κάτω από κακές και συχνά επισφαλείς για την υγεία τους συνθήκες. Επίσημα, εκτιµάται ότι περισσότεροι από 62.000 άνθρωποι βρίσκονται στην Ελλάδα - 48.000 στην ηπειρωτική Ελλάδα και 14.400 στα νησιά. Στη διάρκεια των τελευταίων µηνών, έχουν υπάρξει αρκετοί θάνατοι, καταγγελίες για σεξουαλικές επιθέσεις και κακοποίηση παιδιών στους χώρους υποδοχής, ενώ µετανάστες και πρόσφυγες έχουν δεχθεί επιθέσεις από οµάδες Ελλήνων ακροδεξιών.

Υπάρχουν δύο κατηγορίες ανθρώπων που μένουν πίσω: εκείνοι που το κάνουν από επιλογή και αυτοί που δεν έχουν άλλη επιλογή, στην πρώτη ανήκουν οι γηγενείς, στη δεύτερη οι μετανάστες. Αμφότεροι την ομορφαίνουν με τον τρόπο τους, τα χρώματα γίνονται πιο ευδιάκριτα και έντονα, η μοναξιά αποβάλλει το βάρος της, αποκτά μια αξία ανεκτίμητη καθώς μπορείς να την απολαύσεις μακριά από πειθαναγκασμούς και υποχρεώσεις. Οι ρυθμοί επιβραδύνονται ή απλώς προσαρμόζονται στις πραγματικές ανάγκες σου, όπως λέει και ο Phillipe Djian στο εξαιρετικό βιβλίο του Betty Blue, «Η ζωή δεν έχει να σου προσφέρει και πολλά εκτός από δύο τρία μικροπράγματα που δεν είναι προς πώληση».

Πώς φτάσαμε ως εδώ; Πώς γίνεται να ακούγονται όλο και περισσότερες φωνές που θέλουν να απαγορεύσουν στα προσφυγόπουλα να πάνε σχολείο; Μήπως πρέπει να αναζητήσουμε την απάντηση στις ευθύνες της πολιτείας, των αρμόδιων ευρωπαϊκών και διεθνών οργανώσεων αλλά και στη δική μας έλλειψη ανθρωπιστικών αισθημάτων που μπορεί και να οφείλεται στα καθημερινά προβλήματα που μαστίζουν την κοινωνία μας; Βλέποντας το δράμα των προσφύγων να εκτυλίσσεται καθημερινά, εδώ και μήνες, στα νησιά μας, τους σωρούς από κόκκινα σωσίβια πεταμένα στις ακτές μας και τα παιδικά βλέμματα απόγνωσης, αναρωτιέμαι...