صفحهٔ اصلی
ابوالقاسم فردوسی توسی (۳۲۹ هجری قمری – ۴۱۶ هجری قمری، در توس خراسان)، شاعر حماسهسرای ایرانی و سرایندهٔ شاهنامه، حماسهٔ ملی ایران، است. برخی فردوسی را بزرگترین سرایندهٔ پارسیگو دانستهاند، که از شهرت جهانی برخوردار است. فردوسی را حکیم سخن، حکیم توس و استاد سخن گویند. فردوسی دهقان و دهقانزاده بود. او آغاز زندگی را در روزگار سامانیان و همزمان با جنبش استقلالخواهی و هویتطلبی در میان ایرانیان سپری کرد. در نگاهی کلی دربارهٔ دانش و آموختههای فردوسی میتوان گفت او زبان عربی میدانست، اما در نثر و نظم عرب چیرگی نداشت. او پهلویخوانی را بهطور روان و پیشرفته نمیدانست، اما بهگونهٔ مقدماتی مفهوم آن را دریافت میکرد. بههرروی، در شاهنامه هیچ نشانهای دربارهٔ پهلویدانی او نیست. پژوهشگران سرودن شاهنامه را برپایهٔ شاهنامهٔ ابومنصوری از زمان سی سالگی فردوسی میدانند. تنها سرودهای که روشن شده از اوست، خود شاهنامه است. سرودههای دیگری نیز از برای فردوسی دانسته شدهاند، که بیشترشان بیپایه هستند. نامورترین آنها مثنویای به نام یوسف و زلیخا است. سرودهٔ دیگری که از فردوسی دانسته شده، هجونامهای در نکوهش سلطان محمود غزنوی است. شاهنامه پرآوازهترین سرودهٔ فردوسی و یکی از بزرگترین نوشتههای ادبیات کهن پارسی است. فردوسی شاهنامه را در ۳۸۴ ه.ق، سه سال پیش از برتختنشستن محمود، بهپایان برد و در ۲۵ اسفند ۴۰۰ ه.ق برابر با ۸ مارس ۱۰۱۰ م، در هفتاد و یک سالگی، تحریر دوم را به انجام رساند.
- … ژان-پل سارتر، در سال ۱۹۶۴ میلادی، برندهٔ جایزهٔ نوبل ادبیات شد، ولی آن را نپذیرفت؟ (در تصویر)
- … گنگگنگسوله، رقص کرهای است که از آن در زمان تهاجم ژاپن به کره در سدهٔ ۱۶ میلادی، برای ترساندن نیروهای ژاپنی استفاده میشد؟
- … جنگ جهانی اول، مایهٔ نابودی چهار دودمان پادشاهی هوهنزولرن، هابسبورگ، عثمانی و رومانوف شد؟
- … زبان بلوچی، از زبانهای ایرانی شمالغربی است و با زبانهای تاتی، کردی و تالشی، اشتراکات زیادی دارد؟
- … رمان مرشد و مارگاریتا، شناختهشدهترین اثر میخاییل بولگاکف، ۲۷ سال پس از مرگ نویسنده منتشر شد؟
- … عبدالله بن زبیر، پس از مرگ یزید بن معاویه، خود را خلیفه نامید و برای مدتی بر حجاز و عراق حکومت کرد؟
- … دانشنامهٔ دراماتیک، یک ویکی طنزآمیز بود که هر چیزی از موضوعات دانشنامهای تا رویدادهای کنونی را مورد استهزا قرار میداد؟
هدف ویکیپدیا آفرینش و انتشار جهانی یک دانشنامهٔ آزاد به تمامی زبانهای زندهٔ دنیاست. با رشد روزافزون این دانشنامه گردانندگان آن در بنیاد ویکیمدیا چندین پروژهٔ مشابه دیگر همچون ویکیواژه، ویکیکتاب، ویکیگفتاورد، ویکیخبر، ویکیدانشگاه، ویکیسفر، ویکیداده و ویکیگونه را پدیدآوردند.
ویکیپدیای فارسی پس از دو سال از شروع پروژهٔ ویکیپدیای انگلیسی، در ۲۸ آذر ۱۳۸۲ (۱۹ دسامبر ۲۰۰۳) فعالیت خود را آغاز کرد و اکنون در ردهٔ هجدهم ویکیپدیاها قرار دارد و بزرگترین ویکیپدیا در میان زبانهای خاورمیانه و زبانهای راست به چپ و بزرگترین دانشنامهٔ فارسی محسوب میشود. ویکیپدیای فارسی هم اکنون (۲۴ اردیبهشت ۱۳۹۶ خورشیدی) ۵۴۲٬۶۳۲ نوشتار دارد.
- در پی یک حمله سایبری گسترده (در تصویر) بالغ بر ۲۳۰ هزار رایانه در ۹۹ کشور جهان آلوده شدهاند.
- در پی برگزاری انتخابات زودهنگام ریاستجمهوری کره جنوبی، مون جائه-این به عنوان رئیسجمهور کره جنوبی انتخاب شد.
- امانوئل مکرون در انتخابات ریاستجمهوری فرانسه بر رقیبش مارین لوپن پیروز شد.
- یک درگیری مرزی بین افغانستان و پاکستان منجر به تلفات نظامی و غیرنظامی از هر دو طرف شد.
- انفجار در معدن زغال سنگ یورت آزادشهر در استان گلستان ایران جان ۴۳ معدنچی را گرفت.
امروز: یکشنبه، ۱۴ مه ۲۰۱۷ میلادی برابر ۲۴ اردیبهشت ۱۳۹۶ هجری خورشیدی و ۱۷ شعبان ۱۴۳۸ هجری قمری (UTC)
- رویدادها
- ۱۲۷۰ -لغو امتیاز تنباکو در پی فتوای میرزای شیرازی
- ۱۷۹۶ - ادوارد جنر، پزشک انگلیسی، با تزریق نخستین واکسن بیماری آبله به یک بیمار هشت ساله، ایمنسازی (واکسیناسیون) را بنیان نهاد.
- ۱۸۱۱ - پاراگوئه، پس از ۲۷۶ سال از اسپانیا جدا شده و به استقلال دست یافت.
- ۱۹۴۸ - منشور استقلال اسرائیل، همزمان با پایان قیمومیت بریتانیا بر فلسطین، به امضا رسید.
- ۱۹۵۵ - پیمان ورشو، میان اتحاد جماهیر شوروی و هفت کشور سوسیالیستی اروپایی متحد آن، در ورشو پایتخت لهستان امضا شد.
- ۱۹۷۳ - اسکای لَب (در تصویر)، نخستین ایستگاه فضایی ایالات متحده، در مدار زمین قرار گرفت.
- زادروزها
- ۱۳۱۶ - زادروز کارل چهارم پادشاه بوهم و امپراتور امپراتوری مقدس روم
- ۱۷۷۱ - زادروز رابرت اوون اصلاحگر سوسیالیست بریتانیایی
- ۱۹۴۳ - زادروز اولافور راگنار گریمسون متخصص ژئوفیزیک و رئیسجمهور ایسلند از اوت ۱۹۹۶ تا کنون
- ۱۹۴۴ - زادروز جرج لوکاس کارگردان، تهیهکننده و فیلمنامهنویس آمریکایی
- ۱۹۵۵ - زادروز پرویز مشکاتیان آهنگساز، موسیقیدان و نوازندهٔ سنتور
- ۱۹۶۹ - زادروز کیت بلانشت بازیگر و کارگردان تئاتر استرالیایی
- ۱۹۸۴ - زادروز مارک زاکربرگ مؤسس آمریکایی وبگاه شبکه اجتماعی آنلاین فیسبوک
- درگذشتها
- ۹۹۵ - درگذشت شاه طهماسب یکم
- ۱۶۱۰ - درگذشت هانری چهارم پادشاه فرانسه از ۱۵۸۹ تا هنگام مرگ
- ۱۶۴۳ - درگذشت لوئی سیزدهم پادشاه فرانسه از ۱۶۱۰ تا ۱۶۴۳
- ۱۹۱۲ - درگذشت اگوست استریندبرگ نویسندهٔ سوئدی
- ۱۹۴۰ - درگذشت اما گلدمن آنارشیست، از توسعه دهندگان فلسفه سیاسی آنارشیسم
- ۱۹۸۷ - درگذشت ریتا هیورث بازیگر آمریکایی
- ۱۹۹۸ - درگذشت فرانک سیناترابازیگر و خوانندهٔ آمریکایی