Πολλά θα ειπωθούν για την καταραμένη 21η Απριλίου του 1967, σήμερα 50 χρόνια μετά. Πολλοί είναι οι Έλληνες που δεν την γνώρισαν γιατί δεν είχαν ακόμα γεννηθεί. Άγνωστο αν γνωρίζουν σε ποιο βαθμό της οφείλουν την ταυτότητά τους. Σε πολλούς, όπως σε μένα, η 21η Απριλίου έφερε τη ζωή μου τ' απάνω-κάτω. Όχι για τους συγγενείς και τους φίλους μου που φυλακίστηκαν, αλλά γιατί άλλαξα χώρα και πραχτική γλώσσα, γιατί τα παιδιά μου που ήταν μικρά άλλαξαν μητρική γλώσσα και δεν μπορούν να διαβάζουν αυτό το άρθρο που είναι γραμμένο ελληνικά. Η ζωή μου είναι γεμάτη από συμπτώσεις, αλλά στην 21η Απριλίου του 1967 βρέθηκα μπροστά στη μεγαλύτερη σύμπτωση που μπορεί να βρεθεί άνθρωπος.
Μην έχοντας τι να κάνω, χάζευα από το παράθυρο τον κόσμο να φτάνει στη γωνία της Ηρώδου Αττικού και να κάνει μεταβολή παραιτημένος. Κάποια στιγμή διέκρινα μια συζήτηση σε υψηλότερους τόνους. Μια κοπέλα του Λυκείου προσπαθούσε να πείσει τους στρατιώτες να την αφήσουν να περάσει. Επέμενε ότι οι επικείμενές της εξετάσεις της επέβαλαν να μη χάσει ούτε μια μέρα φροντιστηρίου, ώστε να τη δεχτούν τα πανεπιστήμια στην Μεγάλη Βρετανία. Τονίζω το μαθήτρια Λυκείου διότι σε αντίθεση με μας τα μικρά -που κουβαλούσαμε τα υπάρχοντά μας μέσα στη σάκα- η κοπέλα κρατούσε τα βιβλία της στο χέρι δεμένα με έναν ιμάντα.
Φανταστείτε τώρα την έκπληξη των εργαζομένων στο Κέντρο Διαλογής Ανακυκλώσιμων Υλικών (ΚΔΑΥ) Ηρακλείου, όταν κατά την εργασία ρουτίνας τους, όπου διαχώριζαν ανά υλικό ό,τι είχαν παραλάβει, ανακάλυψαν ανάμεσα στις σελίδες ενός βιβλίου χαρτονομίσματα ύψους 15.000 ευρώ. Το ρεπορτάζ, δυστυχώς, δεν αναφέρει για ποιο βιβλίο επρόκειτο, και έτσι χάνουμε την ευκαιρία να φανταστούμε τα χέρια στα οποία βρισκόταν. Σε κάθε περίπτωση, πάντως, εικάζεται πως ανήκε σε άνθρωπο ο οποίος πέθανε, ίσως αιφνιδίως, και οι κληρονόμοι του (ή όποιοι μπήκαν στο σπίτι του) πέταξαν τα βιβλία του στα σκουπίδια.
Η δράση του συγκεκριμένου έγινε και πάλι προς αστυνομικούς. Το σκηνικό της πράξης δεν δείχνει να είχε κάποιο προσχέδιο καθώς έγινε σε δημόσια θέα σε κάποιους αστυνομικούς που έτυχε να βρίσκονται στην περιοχή. Αντίθετα μοιάζει να είχε προσχεδιαστεί η μέρα του χτυπήματος λόγω του προεδρικού debate έτσι ώστε να βρει πιο εύκολα στόχο. Ο ίδιος δεν φαίνεται να ήταν αποφασισμένος να αυτοκτονήσει, αφού προσπάθησε να διαφύγει αλλά τον σκότωσαν με ανταπόδοση πυρών.
Έχει περάσει περισσότερος από ένας χρόνος που υπογράφτηκε η συμφωνία Ευρωπαϊκής Ένωσης - Τουρκίας και ένας μεγάλος αριθμός προσφύγων έχει εγκαταλειφθεί στα ελληνικά νησιά. Χιλιάδες άνθρωποι παραμένουν εγκλωβισμένοι, ζώντας κάτω από κακές και συχνά επισφαλείς για την υγεία τους συνθήκες. Επίσημα, εκτιµάται ότι περισσότεροι από 62.000 άνθρωποι βρίσκονται στην Ελλάδα - 48.000 στην ηπειρωτική Ελλάδα και 14.400 στα νησιά. Στη διάρκεια των τελευταίων µηνών, έχουν υπάρξει αρκετοί θάνατοι, καταγγελίες για σεξουαλικές επιθέσεις και κακοποίηση παιδιών στους χώρους υποδοχής, ενώ µετανάστες και πρόσφυγες έχουν δεχθεί επιθέσεις από οµάδες Ελλήνων ακροδεξιών.
Δύο ήταν οι βασικοί τρόποι με τους οποίους οι εκπρόσωποι των ελληνικών μέσων ενημέρωσης συνέβαλαν στη διαιώνιση της κρίσης πολύ πέρα από τις άλλες χώρες της Ευρωζώνης. Πρώτον, ως άμεσοι αρθρογράφοι ή δημοσιογράφοι στα δικά τους ΜΜΕ. Δεύτερον, ως συνομιλητές σε συνεντεύξεις με πολιτικούς, «εμπειρογνώμονες», και «αναλυτές» που ήθελαν να εκφράσουν γνώμη για τις τρέχουσες εξελίξεις. Ως άμεσοι συντελεστές, αντί για αποσαφήνιση εννοιών, οικονομικών πολιτικών, και διαδικασιών, τα ελληνικά ΜΜΕ διαιώνισαν τη σύγχυση για τα αίτια της κρίσης και παρέτειναν τις πλάνες για τον τρόπο τερματισμού της. Το κολοσσιαίο σφάλμα σ' αυτή τη διαδικασία ήταν η διάδοση και εμπέδωση της επιχειρηματολογίας ότι υπάρχουν εναλλακτικοί τρόποι εξόδου από την κρίση.
Ο Αδριανός είχε δώσει να του χαράξουν στο δέσιμο του δαχτυλιδιού του αυτά τα λόγια: Natura deficit, fortuna mutatur, Deus omnia cernit. Δηλαδή: Η φύση θα σε προδώσει, η τύχη σου θα αλλάξει κι ένας θεός τα παρακολουθεί όλα. Ήταν μια υπενθύμιση προς εαυτόν, κάτι σαν φυλαχτό απέναντι στην αυταπάτη και την βλάσφημη αλαζονεία μιας παντοδύναμης εξουσίας. Είναι φανερό ότι ο Ταγίπ Ερντογάν δεν είχε την σοφία του Ρωμαίου αυτοκράτορα, όπως τον παρέδωσε στην ιστορία η Μαργκερίτ Γιουρσενάρ. Δεν φρόντισε να προφυλάξει τον εαυτό του. Κι αυτό το εκ των υστέρων «είμαι θνητός», που είπε στο CNN, δεν είμαι σίγουρος ότι το πιστεύει.
Επιπλέον, καθώς η αποδοχή της κληρονομιάς είναι η δήλωση ευρύτερης βούλησης του/της απογόνου να γίνει οριστικός κληρονόμος των γονέων ή άλλων συγγενών του/της, η μη αποδοχή αυτής επιφέρει, εκτός της οικονομικής απώλειας, και την συναισθηματική απομάκρυνση από τους προγόνους, την απώλεια της αίσθησης της συνέχειας των γενεών. Με την απώλεια του ακινήτου χάνεται η ιστορική σύνδεση με τους προγόνους και συνεπώς η οικογενειακή συνέχεια, ειδικά όταν πρόκειται για το «πατρικό σπίτι» που αποτελεί σημείο αναφοράς της οικογένειας. Την ιστορική συνέχεια των οικογενειών και τη μνήμη διαδέχονται η ανωνυμία, η εγκατάλειψη και τελικά η λησμονιά. Και άνθρωποι χωρίς ατομική μνήμη και κοινωνίες χωρίς συλλογική μνήμη δεν έχουν μέλλον.
Το βασικό πρόβλημα με την ανάπτυξη μιας νέας ιδέας όμως είναι η έλλειψη ενός άμεσου κινήτρου. Υπάρχουν διάφοροι τρόποι να το αντιμετωπίσεις. Ένας είναι να πας σε ένα hackathon. Δεν είναι απαραίτητο να πας για να κερδίσεις. Στο Beyond Hackathon η συμμετοχή της ομάδας μου ήταν αυτοσκοπός. Για να είμαι ειλικρινής, γνωρίζοντας εκ των προτέρων πως όντας ανήλικοι, δεν μπορούσαμε νόμιμα να κερδίσουμε, πέρασα πολύ καλύτερα χωρίς να ανησυχώ αν θα καταφέρουμε να ετοιμάσουμε ένα minimum viable product. Οι φίλοι μου και εγώ πήγαμε εκεί απλά για να φτιάξουμε κάτι και να το κάνουμε γρήγορα. Δοκίμασέ το κάποτε.
Μετά από τόσες δεκαετίες, τελικά ποιoς νομίζετε ότι τα κατάφερε πιο καλά; Η Ελλάδα ή η Αυστραλία; Καταρχήν οι δύσπιστοι αναγνώστες μπορούν να καταφύγουν στη σύγκριση ορισμένων δεικτών. Το ΑΕΠ της Αυστραλίας είναι 1.34 τρισεκατομμύρια δολάρια, της Ελλάδας είναι 195 δισεκατομμύρια δολάρια. Στην Αυστραλία η ανεργία είναι περίπου 6%, στην Ελλάδα 23%. Στην Αυστραλία το κατακεφαλήν εισόδημα το 2012 ήταν περίπου στα 67 χιλιάδες δoλάρια, στην Ελλάδα ήταν περίπου στα 21 χιλιάδες δολάρια. Στην Αυστραλία υπάρχουν 150 βουλευτές, στην Ελλάδα 300.
Αυτό που πραγματικά αγαπώ στη γραφή του Nesbo είναι η ικανότητά του να δημιουργεί χαρακτήρες που σου προκαλούν έντονα και αντικρουόμενα συναισθήματα. Ο αυτοκαταστροφικός Χόλε είναι φυσικά ο πιο σημαντικός από όλους. Οι αντιφατικές εκφάνσεις του χαρακτήρα του, οι ανασφάλειές του, η βαθιά του αγάπη για την Ράκελ και τον Όλεγκ, οι αδυναμίες που τον ταλανίζουν, οι προσωπικοί του δαίμονες, δημιουργούν ένα εκρηκτικό μείγμα που μόνο να το αγαπήσεις απόλυτα μπορείς.
Η θέση, απέναντι - δείχνει το μονοπάτι για έναν υγιή ανταγωνισμό και μια ποιοτική δημοκρατία. Ακόμη και αν ποτέ δεν πάρεις αυτή τη θέση, έχεις την επιλογή - και τούτο κάνει τη διαφορά. Απλώς και μόνον το δικαίωμα της επιλογής. Το βασικό πρόβλημα, βέβαια, είναι ότι, συνήθως, ο έχων τη «θέση» δεν επιθυμεί να έχει ελεύθερη θέση απέναντι. Και, αυτό είναι το κλειδί του ελεύθερου κόσμου - δεν είναι εκείνος που έχει τη θέση, αλλά το ότι δε μπορεί να την έχει χωρίς όρους και προϋποθέσεις και, κυρίως, δε μπορεί, χωρίς να υπάρχει ελεύθερη θέση απέναντι.
Δυστυχώς ο εθνικισμός βρήκε βάση και έδαφος στη μεγάλη αγάπη του λαού μας για τα κοινά του, το δήμο του, το Γένος του και αυτήν την αγάπη τη μετέστρεψε, τη μεταμόρφωσε, τη διαστρέβλωσε πλήρως. Δυστυχώς επίσης μετά από δύο αιώνες το ρεύμα αυτό απέκτησε ρίζες και διαμόρφωσε παράδοση. Στρεβλή παράδοση που όμως διατηρείται μέχρι τις μέρες μας και στα χρόνια της κρίσης ίσως ενισχύεται και πάλι.
Οι Βόρειοι και οι Νότιοι Έλληνες ακολουθώντας το ίδιο μοτίβο, με το δικό τους τρόπο βρίσκονται σε μια μείζονα αντιπαράθεση, όπως αυτή εξελίσσεται τα τελευταία χρόνια αναφορικά με το «με» και το «σε» των Βορειοελλαδιτών και το «μου» και «σου» των άλλων. Και τι δεν καταλόγισαν σ' εμάς τους Θεσσαλονικείς γι' αυτό το «με». Εμείς, ωστόσο, αγέρωχοι και «χαλαροί» συνεχίζουμε να το εντάσσουμε στη διάλεκτό μας με καμάρι, απολαμβάνοντας φραπέ με γάλα στο Θερμαϊκό, την μπουγάτσα μας με τυρί ή κιμά, αλλά και το σουβλάκι μας, αγνοώντας εσάς με το «μου» και το νόστιμο καλαμάκι σας...( λες και το ρουφάτε το σουβλάκι!).
Όταν μου βγαίνει το πάθος για την επιστήμη μου - και αυτό συμβαίνει συχνά, προσπαθώ να «πείσω» τους συνομιλητές μου ότι πολλές ανθρώπινες συμπεριφορές καθοδηγούνται από μια «αόρατη» οικονομική μεθοδολογία! Οι έχοντες βασικές οικονομικές γνώσεις - σαν πρώτο άκουσμα - θεωρούν την άποψή μου μάλλον υπερβολική και προερχόμενη από τη θετική προδιάθεση που έχω προς τον επιστημονικό χώρο που ανήκω. Άλλοι, μη γνώστες της συγκεκριμένης επιστήμης, περιορίζονται σε μια επιφανειακή κριτική (για τους κακούς οικονομολόγους που μας κατέστρεψαν), με αποτέλεσμα να αμφισβητούν εντελώς τη συμβολή της στην εξήγηση της ανθρώπινης συμπεριφοράς, είτε σε μικρο- είτε σε μακροοικονομικό επίπεδο.
Η μέρα ξεκινάει, ξυπνώντας και αμέσως ελέγχοντας και απαντώντας όλα τα email. Είναι μάλιστα παραγωγικό να σχεδιάζετε την αρχή της ημέρας σας, πράγμα που σας κάνει περισσότερο αποτελεσματικό στα καθήκοντα σας. Στη συγκεκριμένη μέρα, έπρεπε να δώσω μια ομιλία στο Πανόραμα Επιχειρηματικότητας που έλαβε μέρος στο Μέγαρο Μουσικής Αθηνών. Η ομιλία μου είχε το όνομα «Ο Επιμένων Νικά» και επεσήμανε όλες τις αποτυχίες που είχαμε αντιμετωπίσει μέχρι στιγμής με το ξεκίνημα και το λανσάρισμα του Doobbear.
Τούτος ο τόπος έχει την ευχή και την κατάρα συνάμα, να βρίσκεται στα σύνορα της Ανατολής και της Δύσης, στο μεταίχμιο δυο κοσμοθεωριών που εδώ και αιώνες προσπαθούν να επιβάλουν η μια την κουλτούρα της στην άλλη. Οι Έλληνες πολιτικοί οφείλουν να αφουγκραστούν τα σημάδια του αύριο, οι οιωνοί είναι ολοφάνεροι μπροστά στα μάτια τους, και να αφήσουν τη μικροπολιτική κατά μέρος. Η Ελλάδα ήρθε η ώρα να ανασκουμπωθεί, να μεταμορφωθεί το συντομότερο από αδύναμος κρίκος του παγκόσμιου πολιτικού στερεώματος σε μια δύναμη με λόγο και ισχυρή παρουσία στην περιοχή.
Το σύστημα των Πανελλαδικών δημιουργήθηκε στην αρχή της δεκαετίας του 1980, για να εξασφαλίσει διαφάνεια και να προσφέρει έναν αδιάβλητο τρόπο εισαγωγής στην Τριτοβάθμια Εκπαίδευση. Και το πέτυχε. Για την εποχή του στην Ελλάδα αποδείχθηκε μια εξαιρετική λύση, που έδωσε ίσες ευκαιρίες σε μαθητές ανεξάρτητα από την κοινωνική τους προέλευση και ανεξάρτητα από το εισόδημα των γονιών τους. Σταδιακά όμως, τα προβλήματα του συστήματος έχουν υπερκεράσει τα σαφή του πλεονεκτήματα, αυτά της διαφάνειας και την αδιαβλητότητας.
Η συμφωνία της Μάλτας επιδεινώνει το κλίμα στο κόμμα του και στην κοινωνία. Το ετεροβαρές περιεχόμενό της επιβεβαιώνει την αποτυχία του υποδείγματος πάνω στο οποίο θεμελίωσε τη στρατηγική του. Και πριν και μετά την εκλογή του στην πρωθυπουργία, υποσχόταν σκληρή διαπραγμάτευση για να βελτιώσει τους όρους της συμφωνίας με τους πιστωτές. Το στρατήγημα αυτό κατέρρευσε σαν χάρτινος πύργος. Η επιχειρηματολογία του απεδείχθη ατελέσφορη.