مۆز
وشەی مۆز لە زاراوەی مۆزاوە وەرگیراوە کە زاراوەیەکی ھندیە ، ھەروەھا پێشی دەوترێت سێوی بەھەشت یاخود سێوی ئادەم یاخود درەختی ئادەم چونکە ھەندێک لە خێڵەکان بڕوایان وایە ئەمە ئەو میوەیەیە کە لە ئادەم و حەوا قەدەغە کراوە ، ھەروەھا پێشی دەوترێت میوەی دانایان ، چونکە فەیلەسوفە ھندیەکان لە سێبەرەکەیدا دادەنیشتن و بەرەکەیان دەخوارد .
سودەکانی[دەستکاری]
- مۆز بۆ جوان و ساف کردنی دە م و چاو و لابردنی پە لە ی رە ش بە سوودە.
- لە بە ر ئە وەی مۆز خۆراکێکی پر ڤیتامین و ماددە پیێویستییە کانی لە شە بۆیە
پیێدانی بە مندال و بە تایبە تی ئە و کە سانە ی دوو چاری بە د خۆراکی بوون کە لکی زۆری ھە یە .
- لە بە ر ئە وھی برێکی باش فیتامین لە جۆری(a,c) لە مۆزدا ھە یە ، کاری مژینی
خواردن لە ریخۆڵە کاندا ئاسانتر و چالاک تر دە کات .
- بۆ سارێﮊکردنی برین و بە رگرتن لە خوێن بە ربوون باشە ، بە م مە بە ستە وە
پیێویستە مۆز یان توێکلە کە ی بسوتێنرێت و خۆلە میێشە کە ی لە برینە کە ی بدرێت .
- ھە روە ھا بۆ چارە سە ر کردنی قلیشی پاﮊنە پیێ بە کار ھیێنانی ئە م خۆلە میێشە
زۆر بە کە لکە .
- خرووی لە ش چارە سە ردە کات ، بۆ ئە م مە بە ستە یش پیێویستە مۆزی پاککراو ،
بکوترێت و لەگەڵ بڕێکی یە کسان ئاوی لیمۆ تیێکەڵ بکرێت و لە جیێگەی خروەکە بدرێت .
- ئە و گیراوە یە بۆ رێگری لە موو ھە ڵوەرین وکرێشی سە ر باشە .
- مۆز خواردن ھۆکارە بۆ زیادکردنی خوێنی لەش .
- مۆز پاککەرەوەی خوێنی لە شە و یۆریای زیادەی خوێن لە لە ش دە ردە کات . مۆز
بۆ چارەسە ری سکچوونی بە ھیێزی مندالان بە کە لکە و بۆ ئە و مە بە ستە ش پیێویستە (٠٠٣تا٠٠٥)گرام بۆدرە ی مۆز (ھاراوە ی مۆزی ووشکراو) و ئاوی برنج تیێکە ڵ بکرێت و دە رخواردی نە خۆش بدرێت .
- مۆز ئە گە ربە تە نیا بیخۆریت و تونیە تی لا دە بات و ئە گە ر بە کولاوی بیخۆریت
سووری خوێن خیێرا ئە کات و سوودی بۆ میێشک و ئیێسکە کان زۆرە .
- بە ھای خۆراکی یە ک مۆزی تازە و گە یشتو بە ئە ندازە ی یە ک کیلۆ گۆشتە .
- ئامۆﮊگاری بۆ ئە و کە سانە ی ئازاری جومگە یی و ئازاری گورچیلە یان ھە یە ئە وە یە
کە نابیێت مۆز خواردن لە بیر بکەن.
- بۆ ئە و کە سانە ی کە نە خۆشی دلیان ھە یە یان گورچیلە یان ئاوساوە و نە خۆشی
لە و جۆرە یان ھە یە خواردنی مۆز کە لکی زۆر ھە یە .
- مۆز خواردن توانای جە ستە یی دایکان زیاد دە کات و
یارمە تی مانە وە ی کۆرپە لە کانیش دە دات لە بە رامە ری مە ترسی لە بارچووندا .
- لە بە ر ئە وە ی مۆز برێکی زۆر فسفوری تیایە کاریگە ریە کی زۆری دە بیێت بۆ گە
شە ی بیر و ھۆشی منالە کە .
- بە ھۆی بوونی برێکی زۆر لە فیتامینە کانی گروپی (b) بۆ بە ھیێزکردنی دە مارە کان
کاریگە ری زۆر باشی ھە یە .
- خواردنی مۆز ، لە ش ئارام دە کاتە وە و یارمە تی دە رێکی باشە بۆ سستی
ماسولکە کانی لە ش ، مۆز برێکی زۆری پوتاسیۆم تیایە و ئازاری ماسولکە کان ناھیێلیت و نارێکی لێدانی دل و سە ر گیێﮊە خواردن زۆر بە کە لکە .
- ئە گە ر مرە کە ب بە دە ست و پە نجە کانتدا برﮊێیت و بتە وێت بە خیێرایی ئە و
پە لە لابە ریت ، ئە وا دیوی ناوە وە ی توێکلی مۆزی تیێ ھە لبسن دە ست بە جیێ پە لە کە لادە بات .
- خواردنی بۆ چارە سە ری ووشکە کۆخە و قورگ ئێشە بە کەڵکە .
چەند سودێکی تری[دەستکاری]
پزیشکەکان ئەوەیان روون کردۆتەوە کە مۆز یەکێکە لەو میوە سودبەخشانەی کە سودێکی زۆر دەگەینێت بە تەندروستی مرۆڤ ئەمەش بە ھۆی ئەو مادە سودبەخشانەی کە لە مۆزدا ھەن و لە پێکھاتەی مۆزن
پزیشکەکان ئماژە بەوە دەدەن کە مۆز رێژەیەکی زۆر ڤیتامینەکانی "c و b و a " و جگە لە چەند مادەیەکی تری وەک مەنگنیزیۆم و ئاسن و کالسیۆم و چەند مادەیەکی تر بەلای پزیشکەکانەوە مۆز بە ھۆی پێکھاتەکانی سودێکی زۆری ھەیە بۆ خوێن و رێگری دەکات لە توش بوون بە کەم خوێنی و ئەنیما
ھەروەھا مۆز دەبێتە ھۆی بەھێزکردنی مێشک و دابین کردنی وزەیەکی زۆر بۆ خانەکانی مێشک
مۆز شیفایە[دەستکاری]
خوای گە ورە لە قورئاندا دە فە رموێ(وطلح منضود)الوقعة ٩٢/ زانایان دە لیێن : خوای
گە ورە مە بە ستی لە مۆزە .
ھەندێک لە سودەکانی مۆز:-
- ھێزی لە ش زیاد دە کات رۆﮊی سیێ جە مە بیخۆی ، چونکە لە %٨٠ مادد شە کری
تیێدایە .
- مۆز پیێکھاتوە لە ماددە ی ئاسن و فسفور و فلور و فیتامین (,a،b,d،c) یارمە تی بە
ھیێزکردنی پوکی ددان دە دات .
- گە رمی لە شی پیران زیاد دە کات .
- یارمە تی مندالان دە دات بۆ گە شە پیێدانی لە ش ئە گە ر بۆماوە ی(١٥) رۆﮊ رۆﮊی
دوو دانە بخۆن .
- ھیێزی جنسی پیاوان زیاد دە کات ، کیێشی مندال نە بوونیش کە م دە کاتە وە ، ئە
گە ر رۆﮊی (٥)دانە بخوات بۆ تاماوە ی(١٤)رۆﮊ .
- زۆر بە سوودە بۆ میزە لدان و نە خۆشیە کانی گورچیلە .
- یارمە تی بە ھیێزبوونی سنگ و سورێنچک دە دات . بە لام یە ک مۆز ئە م سوودە
زۆرانە ی دە بیێت کە بە دە رمان نە گە شتبێت (واتە طبیعی بیێت).
تێبینیەکان[دەستکاری]
١_خۆت لە خواردنی مۆزی کال و نە گە یو یان کۆن و رە ش بووە بپارێزە .
٢_ئە گە ر لە کاتی خواردندا مۆزە کە باش نە جوورێت ئە وا دە بیێتە ھۆی دروستکر
دنی باوبژی ناو سک و کە سە کە نارە حە ت دە کات .
٣_خواردنی مۆز بۆ ئە و کە سانە ی قە لە ون ،یان نە خۆشی شە کرە یان ھە یە ، یان
ریخۆلە کانیان ئاوساوە زیان بە خشە .
٤_زیادە خۆری لە مۆزدا ، ھۆکاریکە بۆ دروستکردنی حە ساسیە ت و ئالوش و خوری لە
ش .
مۆز درە نگ ھە رس دە بیێت لە بە رئە وە ئە و کە سانە ی گە دە یان باش کارناکات و
سستە ، ئە بیێت کە م کە م بخۆن تا گە دە یان رادێت لە سە ر خواردنی .
٦_دوای مۆز خواردن یە کسە ر ئاو بە دوای دا مە کە .
٧_ئە و خواردنانە ی کە ناکر ێت ھاوکات لەگەڵ مۆز بخورێت بریتین لە لیمۆو بەڕوو.
8_لە بیرت بێت ھیچ کاتێ لە ناشتا نابی مۆز بخورێت..
سەرچاوە[دەستکاری]
سەرچاوە 1 سەرچاوە 2
