1959

1959. urtea

Urteak:	1956  • 1957  • 1958 • 1959 • 1960 • 1961 • 1962
Hamarkadak:	1930(e)koa • 1940(e)koa • 1950(e)koa • 1960(e)koa • 1970(e)koa
Mendeak:	XIX.a • XX.a • XXI.a

1959 beste egutegi batzuetan

Gregoriotar egutegia	1959 MCMLIX
Ab urbe condita	2712
Armeniar egutegia	1408 ԹՎ ՌՆԸ
Bahá'í egutegia	115 – 116
Bengaliar egutegia	1366
Berber egutegia	2909
Egutegi budista	2503
Myanmarko egutegia	1321
Bizantziar egutegia	7467 – 7468
Koptoen egutegia	1675 – 1676
Etiopiar egutegia	1951 – 1952
Hebrear egutegia	5719 – 5720
Egutegi hinduak
- Bikram Samwat	2015 – 2016
- Shaka Samvat	1881 – 1882
- Kali Yuga	5060 – 5061
Holozeniar egutegia	11959
Iraniar egutegia	1337 – 1338
Islamiar egutegia	1378 – 1379
Japoniar egutegia	Shōwa 34 (昭和34年)
Korear egutegia	4292
Thailandiar eguzki egutegia	2502

Daturen bat gaineratzen baduzu, egunaren lotura segi dezakezu han ere sartzeko. Eskerrik asko!

---

Gertaerak

• Urtarrilaren 5a - Alaska AEBetako 49. kide bihurtu zen.
• Martxoaren 9a - "Barbie" panpina lehen aldiz merkaturatu zuten.

Arte eta kultura

• Irailaren 6a - 1959ko Bizkaiko Bertsolari Txapelketaren finala Balendin Enbeitak irabazi zuen. Bere bigarren txapela izan zen.

Kirolak

• Tau Baskonia taldea sortu zuten, Club Deportivo Vasconia izenarekin.
• Uztailaren 18a - Jacques Anquetilek Frantziako Tourra irabazi zuen hirugarren aldiz.

Jaiotzak

• Urtarrilaren 9a - Rigoberta Menchu, giza-eskubideen aldeko guatemalar ekintzailea, 1992ko Bakearen Nobel Saria.
• Urtarrilaren 12a - Wolfgang Ratz, bilbon jaiotako gaztelaniazko eta alemanezko austriar poeta eta itzultzailea.
• Otsailaren 4a - Juan Manuel Lopez Iturriaga, euskal herritar saskibaloi jokalari ohi eta telebistako aurkezlea.
• Otsailaren 16a - John McEnroe, estatubatuar tenis-jokalari ohia, 1980ko hamarkadako tenis-jokalari handienetarikoa.
• Martxoaren 29a - Itxaro Borda, euskal idazlea.
• Apirilaren 8a - Txiki Idoate, nafar idazlea (h. 2009).
• Apirilaren 22a - Rufi Etxeberria, gipuzkoar politikaria.
• Apirilaren 28a - Erhard Loretan, suitzar alpinista, 14 zortzimilakoak igotzea lortu zuen munduko hirugarren mendizalea (h. 2011).
• Apirilaren 30a - Stephen Harper, Kanadako lehen ministroa.
• Apirilaren 30a - Jose Luis Otamendi, euskal idazlea.
• Maiatzaren 14a - Markus Büchel, Liechtensteingo Lehen Ministroa (h. 2013).
• Maiatzaren 20a - Israel Kamakawiwo'ole, hawaiiar musikaria (h. 1997).
• Ekainaren 2a - Luzia Urigoitia, Lutxi, bizkaitar ETAkidea (h. 1987).
• Ekainaren 13a - Maurice G. Dantec, frantziar idazle eta musikaria (h. 2016).
• Ekainaren 13a - Klaus Iohannis, Errumaniako presidentea.
• Ekainaren 15a - Bernard Ruiz-Picasso, lapurtar poeta, Pablo Picassoren iloba.
• Ekainaren 17a - Adri van der Poel, herbeheretar txirrindularia.
• Ekainaren 18a - Joe Ansolabehere, euskal jatorrizko estatubatuar animazio-gidoilaria.
• Ekainaren 21a - Nimr Baqr al-Nimr, al-Awamiyahko (Arabia Saudi) klerigo xiita, bertako monarkiaren oposatzaile ezaguna (h. 2016).
• Uztailaren 13a - Iñigo Lamarca, gipuzkoar legelaria eta irakaslea, Euskal Autonomia Erkidegoko Ararteko ohia.
• Uztailaren 20a - Victoria Abril, espainiar aktorea eta abeslaria.
• Abuztuaren 1a - Álvaro Bermejo, gipuzkoar gaztelaniazko-idazle eta kazetaria.
• Abuztuaren 3a - Koichi Tanaka, japoniar ingeniaria, 2002ko Kimikako Nobel Saria.
• Abuztuaren 7a - Txetxu Gallego, bizkaitar futbolari ohia.
• Abuztuaren 14a - Magic Johnson, estatubatuar saskibaloi jokalaria, NBAko inoizko hoberenetarikoa.
• Urriaren 2a - Luis Fernández, frantziar-espainiar futbolari ohi eta entrenatzailea.
• Urriaren 3a - Ricardo Valencia, nafar alpinista (h. 2007).
• Urriaren 4a - Patxi López, Eusko Jaurlaritzako 6. lehendakaria.
• Urriaren 9a - Boris Nemtsov, errusiar zientzilari eta politikari liberala (h. 2015).
• Urriaren 11 - Koldobika Jauregi, euskal herritar eskultore minimalista.
• Urriaren 23a - "Weird Al" Yankovic, estatubatuar ahots-aktore eta umorista.
• Azaroaren 1a - David H. Bieter, euskal jatorriko estatubatuar politikaria.
• Azaroaren 5a - Bryan Adams, kanadar rock eta pop musikari eta argazkilaria.
• Azaroaren 23a - Joseba Egibar, gipuzkoar politikari jeltzalea, Gipuzko Buru Batzarreko presidentea.
• Azaroaren 26a - Aitzpea Goenaga, donostiar aktore, zinema-zuzendari eta idazlea.
• Abenduaren 6a - Satoru Iwata, japoniar bideo-joko programatzaile eta enpresaria (h. 2015).
• Abenduaren 14a - Carlos Martínez Gorriarán, euskal herritar politikari eta idazlea.
• Abenduaren 21a - Florence Griffith-Joyner, estatubatuar atleta (h. 1998).
• Abenduaren 22a - Alfredo Urdaci, nafar kazetaria, TVE eta 13 TV telebista-kateen albistegien zuzendaria izandakoa.
• Jose Iragorri, basauriar kirol kazetaria eta Herri Irratian Athletic Klubaren partiduetako ohiko esataria (h. 2014).
• Pedro Ramos, arabar politikari eta medikua (h. 2009).
• Martí Marcó, Espainiako segurtasun indarrek hil zuten Terra Lliureko lehen militantea (h. 1979).

Heriotzak

Urtarrila-otsaila

• Urtarrilaren 21a - Cecil B. DeMille, estatubatuar zinema zuzendaria (j. 1881).
• Urtarrilaren 22a - Mike Hawthorn, britainiar auto gidaria (j. 1929).
• Urtarrilaren 30a - Eduardo Justo Mokoroa, gipuzkoar organista, zuzendaria eta musikagilea (j. 1867).
• Otsailaren 3a - Buddy Holly, estatubatuar musikagile eta abeslaria, 1950eko hamarkadan rock & rollaren sortzaile eta aitzindarietako bat (j. 1936).
• Otsailaren 3a - Ritchie Valens, estatubatuar rock musikari eta abeslaria, La Bamba abestiaren rock egokitzapenagatik ospetsua (j. 1941).
• Otsailaren 10a - Arturo Duperier, espainiar fisikaria (j. 1896).
• Otsailaren 15a - Owen Willans Richardson, britainiar fisikaria, 1928ko Fisikako Nobel Saria (j. 1879).

Martxoa-apirila

• Martxoaren 7a - Arthur Pigou, britainiar ekonomialaria, XX. mendearen lehen erdiko ekonomialaririk handienetakoa (j. 1877).
• Martxoaren 15a - Lester Young, estatubatuar saxofoi-jotzailea (j. 1909).
• Martxoaren 19a - Fernando Urkia, nafar elizgizona, euskal idazlea eta musikagilea (j. 1896).
• Martxoaren 26a - Raymond Chandler, estatubatuar eleberrigilea (j. 1888).
• Martxoaren 28a - Edmond Debeaumarché, frantziar postaria, Bigarren Mundu Gerran erresistentzian ibilitakoa (j. 1906).
• Apirilaren 9a - Frank Lloyd Wright, estatubatuar arkitektoa (j. 1867).
• Apirilaren 15a - Gregorio Beorlegi, gipuzkoar antzerki eta zinema antzezlea (j. 1894).
• Apirilaren 23a - Park Jung-yang, Hego Korear politikari eta filosofo liberala (j. 1872).

Maiatza-ekaina

• Maiatzaren 5a - Diego Basterra, bizkaitar arkitektoa (j. 1883).
• Maiatzaren 9a - Domingo Mitxelena, euskal arraunlaria, Kontxako 8 Bandera irabazi zituena (j. 1894).
• Maiatzaren 15a - Alexander Forbes Irvine Forbes, hegoafrikar astronomoa (j. 1871).
• Maiatzaren 20a - Alfred Schütz, austriar soziologo eta gizarte zientzien filosofoa (j. 1899).
• Maiatzaren 24a - John Foster Dulles, estatubatuar politikaria (j. 1888).
• Ekainaren 1a - Sax Rohmer, ingeles eleberrigilea (j. 1883).
• Ekainaren 4a - Charles Vidor, hungariar-estatubatuar zinemagilea (j. 1900).
• Ekainaren 9a - Adolf Windaus, alemaniar kimikaria, 1928ko Kimikako Nobel Saria (j. 1876).
• Ekainaren 23a - Boris Vian, frantziar idazle, olerkari, asmatzaile, ingeniari, musikari eta abeslaria (j. 1920).
• Ekainaren 27a - Elias Borboi-Parmakoa, Parmako dukegaia (j. 1880).

Uztaila-abuztua

• Uztailaren 1a - Tomás Pero-Sanz, bizkaitar politikaria eta Bilboko alkatea (j. 1893).
• Uztailaren 3a - Johan Bojer, norvegiar kontalari eta eleberrigilea (j. 1872).
• Uztailaren 6a - George Grosz, alemaniar margolaria (j. 1893).
• Uztailaren 12a - Carles Riba, kataluniar idazlea (j. 1893).
• Uztailaren 15a - Ernest Bloch, suitzar-estatubatuar musikagilea (j. 1880).
• Uztailaren 15a - Peter Egge, norvegiar idazlea (j. 1869).
• Uztailaren 15a - Felix Mendizabal, euskal atleta (j. 1891).
• Uztailaren 17a - Billie Holiday, Lady Day, estatubatuar jazz-kantaria, jazz modernoko kantaririk ospetsuen eta eragileenatakoa (j. 1915).
• Uztailaren 26a - Manuel Altolaguirre, espainiar poeta (j. 1905).
• Uztailaren 31 - Germaine Richier, frantziar eskultorea (j. 1902).
• Abuztuaren 6a - Preston Sturges, estatubatuar zinema zuzendaria (j. 1898).
• Abuztuaren 8a - Luis Araquistáin, espainiar politikari sozialista (j. 1886).
• Abuztuaren 8a - Luigi Sturzo, italiar politikaria, soziologoa eta apaiza (j. 1871).
• Abuztuaren 9a - Emil František Burian, txekoslovakiar musikagile, idazle eta antzerki eta zinema-gidoilaria (j. 1904).
• Abuztuaren 16a - Wanda Landowska, estatubatuar klabe-jotzailea (j. 1879).
• Abuztuaren 19a - Jacob Epstein, ingeles eskultorea (j. 1880).
• Abuztuaren 28a - Bohuslav Martinu, txekiar musikagilea eta biolinista (j. 1890).

Iraila-urria

• Irailaren 26a - Solomon Bandaranaike, Sri Lankako laugarren lehen ministroa (j. 1899).
• Urriaren 14a - Errol Flynn, australiar-estatubatuar aktorea, Hollywoodeko mito handienetakoa (j. 1909).
• Urriaren 15a - Henri Gavel, frantziar hizkuntzalari eta euskaltzaina (j. 1880).
• Urriaren 16a - George Catlett Marshall, estatubatuar jenerala, 1953ko Bakearen Nobel Saria (j. 1880).
• Urriaren 28a - Camilo Cienfuegos, kubatar iraultzailea, Kubako Iraultzaren ikurrik esanguratsuenetarikoa (j. 1932).

Azaroa-abendua

• Azaroaren 7a - Victor McLaglen, ingeles aktorea (j. 1886).
• Azaroaren 7a - Anakleto Ortueta, euskal herritar politikari, historialari eta kazetaria (j. 1877).
• Azaroaren 10a - Fernando Muñagorri, euskal atleta (j. 1907).
• Azaroaren 15a - Charles Thomson Rees Wilson, eskoziar fisikaria, 1927ko Fisikako Nobel Sariduna (j. 1869).
• Azaroaren 17a - Heitor Villa-Lobos, brasildar musikagilea (j. 1887).
• Azaroaren 24a - Boris Eijenbaum, errusiar literatura kritikaria (j. 1886).
• Azaroaren 25a - Gérard Philipe, frantziar aktore eta zinemagilea (j. 1922).
• Azaroaren 26a - Juan Maria Roman Dornaku, euskal idazle eta lexikologoa (j. 1878).
• Abenduaren 17a - Esteban Lasa, gipuzkoar apaiza (j. 1874).
• Abenduaren 24a - Edmund Goulding, ingeles zinemagilea (j. 1891).
• Abenduaren 27a - Alfonso Reyes, mexikar diplomatikoa, idazlea eta literatura-kritikaria (j. 1889).
• Abenduaren 28a - Francisco Fuentes Paskual, nafar historialaria (j. 1893).
• Abenduaren 28a - Ante Pavelić, Kroaziako Estatu Independenteko buruzagi faxista (j. 1889).

Egun ezezaguna edo zehaztugabea

• Nicolasa Pradera, euskal sukaldaria (j. 1870).

Nobel saridunak:

• Fisika: Emilio Gino Segrè eta Owen Chamberlain
• Kimika: Jaroslav Heyrovský
• Literatura: Salvatore Quasimodo
• Medikuntza: Severo Ochoa, Arthur Kornberg
• Bakea: Philip John Noel-Baker

---

Agintariak

[[Fitxategi:Espainia|10x10px|1959|link=|alt=Francisco Franco]]

Munduko agintariak 1959. urtean

Wikimedia Commonsen badira fitxategi gehiago, gai hau dutenak: 1959