1937

1937. urtea

Urteak:	1934  • 1935  • 1936 • 1937 • 1938 • 1939 • 1940
Hamarkadak:	1910(e)koa • 1920(e)koa • 1930(e)koa • 1940(e)koa • 1950(e)koa
Mendeak:	XIX.a • XX.a • XXI.a

1937 beste egutegi batzuetan

Gregoriotar egutegia	1937 MCMXXXVII
Ab urbe condita	2690
Armeniar egutegia	1386 ԹՎ ՌՅՁԶ
Bahá'í egutegia	93 – 94
Bengaliar egutegia	1344
Berber egutegia	2887
Egutegi budista	2481
Myanmarko egutegia	1299
Bizantziar egutegia	7445 – 7446
Koptoen egutegia	1653 – 1654
Etiopiar egutegia	1929 – 1930
Hebrear egutegia	5697 – 5698
Egutegi hinduak
- Bikram Samwat	1993 – 1994
- Shaka Samvat	1859 – 1860
- Kali Yuga	5038 – 5039
Holozeniar egutegia	11937
Iraniar egutegia	1315 – 1316
Islamiar egutegia	1355 – 1356
Japoniar egutegia	Shōwa 12 (昭和12年)
Korear egutegia	4270
Thailandiar eguzki egutegia	2480

Daturen bat gaineratzen baduzu, egunaren lotura segi dezakezu han ere sartzeko. Eskerrik asko!

---

Gertaerak

• Martxoaren 31 - Italiako Aviazione Legionaria deitutakoak Durango bonbardatu zuen, 336 hildako eraginez.
• Apirilaren 26a - Alemaniako "Kondor Legioa" deitutakoak Gernika bonbardatu zuen, izugarrizko sarraskia eraginez. Espainiako Gerra Zibilaren bigarren urtea zen.
• Maiatzaren 6a - Ameriketako Estatu Batuetako New Jersey estatuan LZ 129 Hindenburg baloi gidatuak lur hartzean su hartu eta 35 pertsona hil ziren.
• Maiatzaren 17a - Largo Caballeroren gobernu errepublikanoa (Espainia) erori zen.
• Ekainaren 19a - Francoren armadak Bilbo bereganatu zuen, Bilboko Burdin Hesiaren defentsa-sistema suntsitu ondoren.
• Abuztuaren 26a - Laredo eta Santoñan (Kantabria) eusko gudariek azkena eman zioten beren borrokari.
• Urriaren 20a - Gijón harrapatu zuten matxinoek, "Iparraldeko Frontea" kanpainari amaiera ematen.
• Abenduaren 15a - Teruelgo bataila hasi zen.

Jaiotzak

• Urtarrilaren 16a - Koxme Lizaso, gipuzkoar bertsolaria (h. 2013).
• Urtarrilaren 18a - John Hume, Ipar Irlandako politikaria, 1998ko Bakearen Nobel Saria.
• Urtarrilaren 21a - Ernest Lluch, kataluniar ekonomista eta PSCri loturiko politikaria (h. 2000).
• Urtarrilaren 30a - Boris Spassky, errusiar xake-jokalaria.
• Otsailaren 4a - Félix Grande, espainiar poeta eta kritikaria (h. 2014).
• Otsailaren 15a - Eladio Viñuela, espainiar kimikari eta biologo molekularra, biologia molekularraren aitzindarietako bat Espainian (h. 1999).
• Otsailaren 20a - Robert Huber, alemaniar biokimikaria, 1988ko Kimikako Nobel Saria.
• Otsailaren 20a - Manuel Ibarburu, euskal arraunlari ohia.
• Otsailaren 21a - Harald V.a Norvegiakoa, Norvegiako erregea.
• Otsailaren 25a - Severo Sarduy, kubatar idazlea (h. 1993).
• Martxoaren 2a - Abdelaziz Bouteflika, Aljeriako presidentea.
• Martxoaren 4a - Jose Arakistain, euskal herritar futbolari eta entrenatzaile ohia.
• Martxoaren 6a - Valentina Terexkova, sobietar kosmonauta, historian lehen aldiz espaziora irtendako emakumea.
• Martxoaren 8a - Juvénal Habyarimana, Ruandako presidentea (h. 1994).
• Martxoaren 11 - Carlos Larrañaga, kataluniar aktorea (h. 2012).
• Martxoaren 18a - Rudi Altig, alemaniar txirrindularia, Alemanian inoiz izan den onenetakotzat joa (h. 2016).
• Martxoaren 20a - Lina Morgan, espainiar vedette komiko eta aktorea (h. 2015).
• Martxoaren 23a - Moacyr Scliar, brasildar narratzailea (h. 2011).
• Martxoaren 24a - Rudolf de Rijk, herbehereetar hizkuntzalaria, euskal gramatikan aditua (h. 2003).
• Martxoaren 27a - Lourdes Iriondo, euskal kantaria (h. 2005).
• Apirilaren 6a - Merle Haggard, estatubatuar country abeslari eta gitarrista (h. 2016).
• Apirilaren 21a - Patxi Iturriotz, donostiar politikari, irakasle eta ETAkidea (h. 2002).
• Apirilaren 22a - Jack Nicholson, estatubatuar aktorea.
• Apirilaren 28 - Saddam Hussein, Irakeko diktadorea (h. 2006).
• Maiatzaren 9a - Rafael Moneo, nafar arkitektoa, Pritzker sariduna.
• Maiatzaren 12a - George Carlin, estatubatuar aktore, umorista eta idazlea (h. 2008).
• Maiatzaren 16a - Yvonne Craig, estatubatuar aktore eta dantzaria (h. 2015).
• Maiatzaren 22a - Facundo Cabral, argentinar idazle eta kantautorea (h. 2011).
• Maiatzaren 29a - Rafael Moneo, tuterar arkitektoa.
• Maiatza - Abu Nidal, palestinar politikari eta gerrillaria (h. 2002).
• Ekainaren 1a - Morgan Freeman, estatubatuar aktorea.
• Ekainaren 16a - Erich Segal, estatubatuar idazlea (h. 2010).
• Ekainaren 16a - Simeon II.a Bulgariakoa, Bulgariako erregea.
• Ekainaren 23a - Martti Ahtisaari, Finlandiako presidentea.
• Ekainaren 26a - Robert Richardson, estatubatuar fisikaria, 1996ko Fisikako Nobel Saria (h. 2013).
• Ekainaren 27a - Jesús Hermida, espainiar kazetaria (h. 2015).
• Ekainaren 28a - Juan Jose Saer, argentinar idazlea (h. 2005).
• Uztailaren 18a - Roald Hoffmann, estatubatuar kimikari teorikoa, 1981eko Kimikako Nobel Saria.
• Uztailaren 21a - Eduard Streltsov, Pelé errusiarra, sobietar futbolaria, Errusiako garai guztietako futbolaririk onenetarikoa (h. 1990).
• Uztailaren 29a - Ryutaro Hashimoto, Japoniako Lehen Ministroa (h. 2006).
• Abuztuaren 5a - Brian G. Marsden, britainiar astronomoa (h. 2010).
• Abuztuaren 8a - Jorge Cafrune, argentinar abeslari folklorikoa eta bertako herri kulturaren ikertzaile, biltzaile eta zabaltzailea (h. 1978).
• Abuztuaren 18a - Robert Redford, estatubatuar aktorea.
• Abuztuaren 20a - Jose Luis Cantero, El Fary, espainiar abeslari eta aktorea (h. 2007).
• Abuztuaren 21a - Robert Stone, estatubatuar idazlea (h. 2015).
• Abuztuaren 24a - Moshood Abiola, joruba etniaren buruzagia eta Nigeriako erregimen militarraren aurkaria (h. 1998).
• Abuztuaren 26a - Otto Schaden, estatubatuar egiptologoa (h. 2015).
• Irailaren 9a - Txomin Ezponda, baxenafar bertsolaria.
• Irailaren 14a - Renzo Piano, italiar arkitektoa.
• Irailaren 19a - Ignacio Alkorta, euskal arraunlari ohia.
• Irailaren 21a - Amparo Baró, espainiar aktorea (h. 2015).
• Irailaren 27a - Feliciano Matute, Real Sociedadeko futbolaria (h. 2013).
• Irailaren 27a - Valentin Pavlov, Sobietar Batasuneko lehen ministroa (h. 2003).
• Irailaren 30a - Jurek Becker, poloniar-alemaniar idazlea (h. 1997).
• Urriaren 11 - Bobby Charlton, ingeles futbolaria.
• Urriaren 28a - Lenny Wilkens, saskibaloi jokalari ohia eta entrenatzailea.
• Urriaren 31 - Jean Etxepare Landerretxe, euskal idazlea (h. 1961).
• Azaroaren 11 - Juan Jose Etxabe, ETAko buruzagia eta lehen ekintzaileetako bat (h. 1996).
• Azaroaren 19a - Tamara Bunke, Tania, argentinar iraultzaile komunista eta espioia (h. 1967).
• Azaroaren 21a - Ingrid Pitt, poloniar-britainiar aktore eta idazlea (h. 2010).
• Azaroaren 30a - Tom Simpson, ingeles txirrindularia (h. 1967).
• Abenduaren 8a - Concha Chaos, Donostiako Haur Liburuaren Dokumentaziogunearen sortzailea (h. 2014).
• Abenduaren 14a - Franz De Mulder, belgikar txirrindularia (h. 2001).
• Abenduaren 15a - Alfredo Goienetxe, euskal noble, ingeniari eta zaldizkoa (h. 2002).
• Abenduaren 17a - John Kennedy Toole, estatubatuar idazlea (h. 1969).
• Abenduaren 24a - Nicolás García Uriburu, argentinar pintorea eta arkitektoa (h. 2016).
• Abenduaren 26a - Javier Atutxa, bizkaitar politikari jeltzalea (h. 2013).
• Abenduaren 31 - Francisco Gabika, bizkaitar txirrindularia (h. 2014).
• Abenduaren 31 - Avram Hershko, israeldar biokimikaria, 2004ko Kimikako Nobel Saria.
• Abenduaren 31 - Anthony Hopkins, galestar aktorea.
• Claudio Etxeberria, gipuzkoar traineru patroia (h. 2000).
• Jesús María Beti Duñabeitia, bilbotar politikaria, historian Bilboko alkatea eta Athletic Clubeko presidentea izandako bakarra (h. 2013).
• Tomas Alba Irazusta, Donostiako Herri Batasuneko zinegotzia (h. 1979).
• Valentin Solagaistua, getxoztar politikari abertzalea (h. 2011).
• Klaus Niebel, alemaniar industrialari eta euskaltzalea (h. 2012).

Heriotzak

Urtarrila-otsaila

• Urtarrilaren 1a - Grafton Elliot Smith, ingeles anatomista, arkeologo eta etnologoa (j. 1871).
• Urtarrilaren 4a - Adolfo Gonzalez de Kareaga, Bilboko alkatea (j. 1897).
• Urtarrilaren 4a - Juan Olazabal, euskal herritar politikari tradizionalista eskuindarra (j. 1860).
• Otsailaren 5a - Lou Andreas-Salomé, errusiar idazle, psikoanalista eta intelektuala, liberalismoaren jarraitzailea (j. 1861).
• Otsailaren 7a - Elihu Root, estatubatuar legegizona eta politikaria (j. 1845).
• Otsailaren 10a - Mariano Sáez, espainiar abokatu eta politikaria (j. 1897).
• Otsailaren 12a - Engrazio Arantzadi, Kizkitza, euskal herritar politikari jeltzalea eta idazlea (j. 1873).
• Otsailaren 19a - Horacio Quiroga, uruguaitar idazlea (j. 1879).
• Otsailaren 23a - Cándido Saseta, Eusko Gudarosteko komandantea (j. 1904).

Martxoa-apirila

• Martxoaren 3a - Elihu Thomson, ingeles ingeniari eta asmatzailea (j. 1853).
• Martxoaren 6a - Rudolf Otto, alemaniar filosofo eta teologo luteranoa (j. 1869).
• Martxoaren 7a - Ignacio Díaz Olano, euskal herritar margolaria (j. 1860).
• Martxoaren 7a - Tomás Ó Criomhthain, irlandar idazlea (j. 1856).
• Martxoaren 10a - Yevgeny Zamyatin, errusiar idazlea (j. 1884).
• Martxoaren 12a - Charles-Marie Widor, frantses musikagilea, organo-jotzailea eta irakaslea (j. 1844).
• Martxoaren 15a - Howard Phillips Lovecraft, zientzia-fikziozko estatubatuar eleberrigilea (j. 1890).
• Martxoaren 17a - Austen Chamberlain, Erresuma Batuko politikaria, 1925ean Bakearen Nobel sariduna (j. 1863).
• Martxoaren 25a - John Drinkwater, ingeles olerkari eta dramagilea (j. 1882).
• Martxoaren 29a - Karol Szymanowski, poloniar musikagilea (j. 1882).
• Martxoaren 31a - Teodoro Gonzalez de Zarate, arabar enpresaburu eta politikaria (j. 1882).
• Apirilaren 5a - José Benlliure, espainiar margolaria (j. 1858).
• Apirilaren 15a - Esperanza Zuloaga, espainiar zeramikaria (j. 1881).
• Apirilaren 22a - Felipe del Río, bilbotar hegazkinlaria, Gerra Zibil garaian aparteko hegazkinlari izandakoa (j. 1912).
• Apirilaren 23a - François Gieure, Frantziako artzapezpikua, Baionako apezpikua izandakoa (j. 1851).
• Apirilaren 27a - Antonio Gramsci, italiar politikaria eta pentsalaria (j. 1891).
• Apirilaren 29a - Wallace Carothers, estatubatuar kimikaria (j. 1896).

Maiatza-ekaina

• Maiatzaren 5a - Juan Mugertza, euskal herritar atleta (j. 1900).
• Maiatzaren 17a - Remigio Gandasegi, euskal artzapezpikua (j. 1871).
• Maiatzaren 23a - John Davidson Rockefeller, estatubatuar industria-enpresaburua, Standard Oil-en fundatzailea (j. 1839).
• Maiatzaren 28a - Alfred Adler, austriar sendagile eta psikologoa (j. 1870).
• Ekainaren 2a - Gregorio Angulo, euskal sindikalista eta politikaria (j. 1868).
• Ekainaren 2a - Louis Vierne, frantziar organojole eta konposatzailea (j. 1870).
• Ekainaren 3a - Emilio Mola, espainiar militarra, Espainiako Gerra Zibila sortu zuen altxamenduaren zuzendaria (j. 1887).
• Ekainaren 7a - Jean Harlow, estatubatuar aktorea (j. 1911).
• Ekainaren 9a - Antoni Rubió i Lluch, kataluniar historialaria (j. 1856).
• Ekainaren 11 - Nikolas Lekuona, gipuzkoar margolari, marrazkilari, argazkilari, arkitekto eta artista abangoardista (j. 1913).
• Ekainaren 12a - Mikhail Tukhatxevski, sobietar mariskala (j. 1893).
• Ekainaren 14a - Serapio Mendarte, politikari jeltzale, Errenteriako zinegotzi eta Eusko Gudarosteko gudaria, tiroz eraila (j. 1889).
• Ekainaren 16a - Álvaro Arana, euskal kirolaria (j. 1904).
• Ekainaren 18a - Gaston Doumergue, Frantziako Hirugarren Errepublikako presidentea (j. 1863).
• Ekainaren 19a - James Matthew Barrie, idazle eskoziarra (j. 1860).
• Ekainaren 20a - Andreu Nin, kataluniar politikaria (j. 1892).
• Ekainaren 25a - Lauaxeta, bizkaitar idazle eta kazetaria (j. 1905).
• Ekainaren 26a - Alfredo Espinosa, euskal herritar politikari errepublikarra eta medikua (j. 1903).

Uztaila-abuztua

• Uztailaren 2an desagertua - Amelia Earhart, estatubatuar hegazkinlaria, hegazkinez Atlantikoa eta Pazifikoa zeharkatu zituen lehen emakumea (j. 1897).
• Uztailaren 8a - Buenaventura Zapirain, euskal konposatzailea eta organista (j. 1873).
• Uztailaren 11 - George Gershwin, estatubatuar musikagile eta pianista (j. 1898).
• Uztailaren 17a - Gabriel Pierné, frantses musikagilea (j. 1863).
• Uztailaren 19a - Nino Nanetti, italiar komunista (j. 1906).
• Uztailaren 20a - Guglielmo Marconi, italiar ingeniari elektrikoa, 1909ko Fisikako Nobel Saria (j. 1874).
• Uztailaren 25a - Leon Intxausti, bizkaitar elizgizon agustindar errekoletoa (j. 1859).
• Abuztuaren 7a - Takeo Wakabayashi, japoniar futbolaria (j. 1907).
• Abuztuaren 10a - Eustaquio Ilundain, Nafarroako elizgizona, Eusko Ikaskuntza Elkarteko sortzaileetako bat (j. 1862).
• Abuztuaren 16a - Justo Etxeguren, arabar apaiza (j. 1884).
• Abuztuaren 23a - Albert Roussel, frantziar musikagilea (j. 1869).
• Abuztuaren 27a - Walter Rothschild (Rothschildeko II. baroia), britainiar bankari, politikari eta zoologoa (j. 1868).

Iraila-urria

• Irailaren 2a - Pierre de Coubertin, Olinpiar Joko modernoen sortzailea (j. 1863).
• Irailaren 5a - Arturo Kanpion, iruindar idazle, hizkuntzalari eta politikaria (j.1854).
• Irailaren 5a - Alejandro Mallona, EAJko politikari eskuindar, katoliko eta abertzalea, Mundakako alkatea, fusilatua (j. 1878).
• Irailaren 12a - Joxe Mendiaga, euskal idazlea (j. 1845).
• Irailaren 14a - Tomáš Masaryk, Txekoslovakiako presidentea (j. 1850).
• Urriaren 15a - Florentzio Markiegi, gipuzkoar politikari abertzalea (j. 1898).
• Urriaren 16a - William Sealy Gosset, Student , ingeles estatistikaria (j. 1876).
• Urriaren 19a - Ernest Rutherford, zeelandaberritar fisikari eta kimikaria, fisika nuklearraren aita eta 1908ko Kimikako Nobel Saria (j. 1871).

Azaroa-abendua

• Azaroaren 9a - Ramsay MacDonald, Erresuma Batuko lehen ministroa (j. 1866).
• Azaroaren 23a - Jagadish Chandra Bose, bengalar botaniko eta fisikaria (j. 1858).
• Azaroaren 23a - George Albert Boulenger, belgikar-britainiar zoologoa (j. 1858).
• Abenduaren 3 - Attila József, hungariar idazlea, XX. mendeko hungariar poeta nagusietako bat (j. 1905).
• Abenduaren 9a - Gustaf Dalén, suediar ingeniari eta fisikaria, 1912ko Fisikako Nobel Saria (j. 1869).
• Abenduaren 16a - Jose Mari Azkarraga Mozo, Lurgorri, euskal herritar politikaria (j. 1916).
• Abenduaren 18a - Jose Luis Arenillas, euskal mediku eta politikaria (j. 1904).
• Abenduaren 20a - Erich Ludendorff, alemaniar jenerala (j. 1865).
• Abenduaren 28a - Maurice Ravel, ziburutar musikagilea (j. 1875).

Egun ezezaguna edo zehaztugabea

• Abendua - Alfonso Olaso, gipuzkoar futbolaria (j. 1905).
• Eugenio Urrotz, gipuzkoar elizgizon eta idazlea (j. 1883).
• Isidoro León, bizkaitar politikari eta albaitaria (j. 1857).
• Jaime Delclaux, gaztelaniazko idazle eta poeta bilbotarra (j. 1912).
• Juan Artola, euskal herritar futbolaria (j. 1895).
• Juan Santiago Aranburu, arabar musika-irakaslea eta organo-jolea (j. 1860).

Nobel saridunak:

• Fisika: Clinton Joseph Davisson eta George Paget Thomson
• Kimika: Walter Haworth eta Paul Karrer
• Literatura: Roger Martin du Gard
• Medikuntza: Albert von Szent-Györgyi Nagyrapolt
• Bakea: Robert Cecil

---

Agintariak

[[Fitxategi:Kanada|10x10px|1937|link=]]

[[Fitxategi:Errusia|10x10px|1937|link=]]

Munduko agintariak 1937. urtean

Wikimedia Commonsen badira fitxategi gehiago, gai hau dutenak: 1937