1918

1918. urtea

Urteak:	1915  • 1916  • 1917 • 1918 • 1919 • 1920 • 1921
Hamarkadak:	1890(e)koa • 1900(e)koa • 1910(e)koa • 1920(e)koa • 1930(e)koa
Mendeak:	XIX.a • XX.a • XXI.a

1918 beste egutegi batzuetan

Gregoriotar egutegia	1918 MCMXVIII
Ab urbe condita	2671
Armeniar egutegia	1367 ԹՎ ՌՅԿԷ
Bahá'í egutegia	74 – 75
Bengaliar egutegia	1325
Berber egutegia	2868
Egutegi budista	2462
Myanmarko egutegia	1280
Bizantziar egutegia	7426 – 7427
Koptoen egutegia	1634 – 1635
Etiopiar egutegia	1910 – 1911
Hebrear egutegia	5678 – 5679
Egutegi hinduak
- Bikram Samwat	1974 – 1975
- Shaka Samvat	1840 – 1841
- Kali Yuga	5019 – 5020
Holozeniar egutegia	11918
Iraniar egutegia	1296 – 1297
Islamiar egutegia	1336 – 1337
Japoniar egutegia	Taishō 7 (大正7年)
Korear egutegia	4251
Thailandiar eguzki egutegia	2461

Daturen bat gaineratzen baduzu, egunaren lotura segi dezakezu han ere sartzeko. Eskerrik asko!

---

Gertaerak

• Urtarrilaren 3a - Errusiak independentzia onartu zion Finlandiari.
• Otsailaren 2a - Errusiak independentzia onartu zion Estoniari.
• Martxoaren 5a - Sobietar Batasunaren hiriburua Petrogradotik Moskura aldatu zuten.
• Uztailaren 17a - Alderdi Boltxebikearen aginduz, Errusiako tsar Nikolas II.a eta senide hurbilak hil zituzten Ipatiev Etxean, Ekaterinburgo hirian.
• Irailaren 5a - Eusko Ikaskuntzak Oñatin egin zuen batzarra eta Euskaltzaindia sortzea erabaki zuten.
• Urriaren 17a - Jugoslavia errepublika bihurtu zen.
• Urriaren 28a - Txekia eta Eslovakia independizatu ziren Austria eta Hungariako inperiotik.
• Azaroaren 11 - Lehen Mundu Gerra amaitu zen, Alemaniak armistizioa sinatu eta Frantziari Alsazia eta Lorrena itzuliz.
  • Poloniak independentzia lortu zuen.
• Azaroaren 14a - Txekoslovakiar Errepublika sortu zen. Gaur egungo Txekiar Errepublika eta Eslovakia bateraturik.
• Azaroaren 16a - Hungariaren independentzia aldarrikatu zen.

Arte eta kultura

• Maiatzaren 24a - Bizarrurdinen gaztelua (hungarieraz: A kékszakállú herceg vára), Béla Balázsen opera estreinatu zen Budapesteko Hungariako Opera Nazionalean.

Jaiotzak

Urtarrila

• Urtarrilaren 7a - Mentxu Gal, gipuzkoar margolaria (h. 2008).
• Urtarrilaren 8a - Frank John Kerr, australiar astronomoa (h. 2000).
• Urtarrilaren 12a - Maharishi Mahesh Yogi, indiar yogia, gogoeta transzendentalaren mugimenduaren sortzailea (h. 2008).
• Urtarrilaren 15a - Gamal Abdel Nasser, Egiptoko presidentea eta bere garaiko arabiar buruzagirik garrantzitsuena (h. 1970).
• Urtarrilaren 15a - João Baptista da Oliveira Figueiredo, Brasilgo presidentea (h. 1999).
• Urtarrilaren 19a - Jesus Maria Arozamena, euskal herritar kazetari eta gidoilaria (h. 1972).
• Urtarrilaren 19a - Luciano Emmer, italiar zinemagilea (h. 2009).
• Urtarrilaren 21a - Marcelino Camacho, espainiar sindikalista eta politikaria (h. 2010).
• Urtarrilaren 21a - Antonio Janigro, italiar biolontxelo-jotzaile eta orkestra-zuzendaria (h. 1989).
• Urtarrilaren 23a - Gertrude Belle Elion, estatubatuar biokimikari eta farmakologista, 1988ko Medikuntzako Nobel Saria (h. 1999).
• Urtarrilaren 26a - Nicolae Ceaușescu, Errumaniako presidente eta diktadorea (h. 1989).
• Urtarrilaren 26a - Philip José Farmer, estatubatuar idazlea (h. 2009).
• Urtarrilaren 27a - Antonín Mrkos, txekoslovakiar astronomoa (h. 1996).
• Urtarrilaren 28a - Louis-René des Forêts, frantziar idazlea (h. 2000).

Otsaila

• Otsailaren 1a - Muriel Spark, ingelesezko eskoziar idazlea (h. 2006).
• Otsailaren 3a - Joey Bishop, estatubatuar umorista eta aktorea (h. 2007).
• Otsailaren 4a - Ida Lupino, britainiar-estatubatuar aktore eta zinema zuzendaria (h. 1995).
• Otsailaren 8a - Enrique Tierno Galván, espainiar politikari, soziologo, jurista eta entsegugilea (h. 1986).
• Otsailaren 12a - Julian Seymour Schwinger, estatubatuar fisikaria, 1965eko Fisikako Nobel Saria (h. 1994).
• Otsailaren 17a - Jacqueline Ferrand, frantziar matematikaria (h. 2014).
• Otsailaren 25a - Migel Gallastegi, esku huskako gipuzkoar pilotari ohia.
• Otsailaren 28a - Pepita Enbil, gipuzkoar zarzuela, opereta eta opera abeslaria, sopranoa (h. 1994).

Martxoa

• Martxoaren 3a - Arthur Kornberg, estatubatuar biologoa, 1959ko Medikuntzako Nobel Saria (h. 2007).
• Martxoaren 4a - Jose Maria Larrauri, Gasteizko gotzaina (h. 2008).
• Martxoaren 5a - James Tobin, estatubatuar ekonomista, 1981eko Ekonomiako Nobel Saria (h. 2002).
• Martxoaren 16a - Frederick Reines, estatubatuar fisikaria, 1995eko Fisikako Nobel Saria (h. 1998).
• Martxoaren 16a - Aldo van Eyck, nederlandar arkitektoa, Herbehereetako estrukturalismoaren aitzindaria (h. 1999).
• Martxoaren 22a - Edward Van Dijck, belgikar txirrindularia (h. 1977).
• Martxoaren 23a - Kazu Naoki, japoniar futbolaria.
• Martxoaren 26a - Takashi Kasahara, japoniar futbolaria.

Apirila

• Apirilaren 1a - Manuel de Pedrolo, kataluniar idazlea (h. 1990).
• Apirilaren 9a - Jørn Utzon, daniar arkitektoa (h. 2008).
• Apirilaren 17a - William Holden, estatubatuar aktorea (h. 1981).
• Apirilaren 17a - Mario Salegi, gipuzkoar idazle, kazetari eta ezkerreko aktibista abertzalea (h. 2005).
• Apirilaren 19a - Luis Maria Larrea, bizkaitar apezpikua, Bilboko elizbarrutiko apezpikua izandakoa (h. 2009).
• Apirilaren 19a - Mark Légasse, Euskal Herriko idazle eta historialari anarko-abertzalea (h. 1997).
• Apirilaren 20a - Kai Manne Borje Siegbahn, suediar fisikaria, 1981eko Fisikako Nobel Saria (h. 2007).
• Apirilaren 24a - Fernando Díaz-Plaja, kataluniar historialaria, saiakeragilea eta narratzailea (h. 2012).
• Apirilaren 28a - Eli Eduardo de Gortari, mexikar filosofo eta politikaria (h. 1991).

Maiatza

• Maiatzaren 4a - Kakuei Tanaka, Japoniako lehen ministroa (h. 1993).
• Maiatzaren 4a - Ramon Urmeneta, iruindar arkitektoa eta artista (h. 1998).
• Maiatzaren 11 - Richard Feynman, estatubatuar fisikaria, XX. mendeko fisikaririk garrantzitsuenetariko bat eta 1965eko Fisikako Nobel Saria (h. 1998).
• Maiatzaren 14a - Marie Smith Jones, Alaska hego-erdialdealdean mintzatzen zen Eyak hizkuntzaren azken hiztuna (h. 2008).
• Maiatzaren 17a - Birgit Nilsson, suediar sopranoa (h. 2005).
• Maiatzaren 27a - Yasuhiro Nakasone, Japoniako lehen ministroa.

Ekaina

• Ekainaren 6a - Edwin Krebs, estatubatuar biokimikaria, 1992ko Medikuntzako Nobel Saria (h. 2009).
• Ekainaren 13a - Ben Johnson, estatubatuar aktorea (h. 1996).
• Ekainaren 17a - Bernard Marie, okzitaniar politikaria, errugbi arbitroa eta Biarritzeko auzapeza (h. 2015).
• Ekainaren 18a - Jerome Karle, estatubatuar kimikaria, 1985eko Kimikako Nobel Saria (h. 2013).
• Ekainaren 18a - Franco Modigliani, italiar-estatubatuar ekonomista, 1985eko Ekonomiako Nobel Saria (h. 2003).
• Ekainaren 22a - Cicely Saunders, erizain eta idazle anglikano ingeles nabarmena (h. 2005).

Uztaila

• Uztailaren 4a - Taufa'ahau Tupou IV.a, Tongako erregea (h. 2006).
• Uztailaren 8a - Jakobína Sigurðardóttir, islandiar idazlea (h. 1994).
• Uztailaren 11 - Venetia Burney, ingeles emakumea, Pluton izena lehen aldiz proposatu zuena, 11 urte zituela (h. 2009).
• Uztailaren 14a - Ingmar Bergman, suediar antzerki eta zinemako zuzendari, gidoigile eta ekoizle eta idazlea (h. 2007).
• Uztailaren 15a - Bertram Brockhouse, kanadar zientzialaria, 1994ko Fisikako Nobel Saria (h. 2003).
• Uztailaren 17a - Angel Zubieta, euskal herritar futbolari eta entrenatzailea (h. 1985).
• Uztailaren 18a - Nelson Mandela, apartheidaren aurkako ekintzailea, Hegoafrikako lehendakaria eta 1993ko Bakearen Nobel Saria (h. 2013).
• Uztailaren 19a - Edith Shain, Alfred Eisenstaedten Times Squareko musuaren argazki ospetsuan agertzen den erizaina (h. 2010).
• Uztailaren 31 - Hank Jones, estatubatuar jazz pianista eta musikagilea (h. 2010).
• Uztailaren 31 - Jaime Kerexeta, euskal idazle eta itzultzailea (h. 1998).

Abuztua

• Abuztuaren 9a - Robert Aldrich, estatubatuar zinema zuzendari, gidoilari eta ekoizlea (h. 1983).
• Abuztuaren 13a - Georges Laplace, frantziar arkeologoa, Goi Paleolitoan aditua (h. 2004).
• Abuztuaren 13a - Frederick Sanger, ingeles biokimikaria, 1980ko Kimikako Nobel Saria (h. 2013).
• Abuztuaren 18a - Elsa Morante, italiar idazlea (h. 1985).
• Abuztuaren 19a - Shankar Sharma, Indiako presidentea (h. 1999).
• Abuztuaren 25a - Leonard Bernstein, estatubatuar musikagilea (h. 1990).
• Abuztuaren 26a - Katherine Johnson, estatubatuar psikologoa, espazio zientzialaria eta matematikaria.
• Abuztuaren 28a - Alejandro Agustín Lanusse, Argentinako de facto-ko presidentea (h. 1996).

Iraila

• Irailaren 8a - Derek Harold Richard Barton, britainiar kimikaria, 1969 Kimikako Nobel Saria (h. 1998).
• Irailaren 9a - Guy de Montlaur, lapurtar margolaria (h. 1977).
• Irailaren 9a - Oscar Luigi Scalfaro, Italiako 9. Presidentea (h. 2012).
• Irailaren 14a - Cachao, kubatar musikari eta musikagilea (h. 2008).
• Irailaren 17a - Chaim Herzog, Israelgo presidentea (h. 1997).
• Irailaren 21a - Juan José Arreola, mexikar idazle eta antzezlea (h. 2001).
• Irailaren 22a - Archibald James Potter, irlandar musikagilea (h. 1980).
• Irailaren 22a - Hans Scholl, Alemania naziaren aurka eratutako Arrosa Zuria erresistentzia mugimendu baketsuko kide eta oinarrietako bat (h. 1943).
• Irailaren 22a - Henryk Szeryng, poloniar biolin-jotzailea (h. 1988).
• Irailaren 24a - Richard Hoggart, britainiar soziologo eta pertsonai publiko ezaguna (h. 2014).
• Irailaren 27a - Martin Ryle, britainiar astronomoa, 1974ko Fisikako Nobel Saria (h. 1984).

Urria

• Urriaren 3a - Pedro Lazaga, kataluniar zinema zuzendari eta gidoilaria (h. 1979).
• Urriaren 4a - Kenichi Fukui, japoniar kimikaria, 1981eko Kimikako Nobel Saria (h. 1998).
• Urriaren 7a - Luís Pinto Ferreira, brasildar abokatu eta politikaria (h. 2009).
• Urriaren 8a - Jens Christian Skou, daniar kimikaria, 1997ko Kimikako Nobel saria.
• Urriaren 9a - Bebo Valdés, kubatar musikari eta piano-jotzailea (h. 2013).
• Urriaren 10a - Jean Gimpel, frantziar historialaria (h. 1996).
• Urriaren 11 - Jerome Robbins, estatubatuar koreografoa eta antzerki-zuzendaria (h. 1998).
• Urriaren 12a - Francisco Javier Saenz de Oiza, nafar arkitektoa (h. 2000).
• Urriaren 16a - Louis Althusser, frantziar filosofoa (h. 1990).
• Urriaren 17a - Rita Hayworth, estatubatuar aktore eta sex symbola (h. 1987).
• Urriaren 18a - Konstantinos Mitsotakis, Greziako lehen ministroa (h. 2017).
• Urriaren 22a - René de Obaldia, frantziar idazlea.
• Urriaren 23a - C. Walton Lillehei, estatubatuar kirurgialaria, pertsona bati bihotza irekita ebakuntza egin zion lehen kirurgialaria (h. 1999).
• Urriaren 23a - Paul Rudolph, estatubatuar arkitektoa (h. 1997).
• Urriaren 24a - Rafael Iriondo, Bilboko Athletic Klubeko eta Real Sociedadeko entrenatzaile eta jokalaria (h. 2016).
• Urriaren 25a - David Ausubel, estatubatuar psikologoa, hezkuntza eta pedagogia arloan berezitua (h. 2008).

Azaroa

• Azaroaren 2a - Raimon Pannikar, kataluniar teologoa (h. 2010).
• Azaroaren 4a - Art Carney, estatubatuar aktorea (h. 2003).
• Azaroaren 9a - Spiro Agnew, estatubatuar politikaria (h. 1996).
• Azaroaren 10a - Ernst Otto Fischer, alemaniar kimikaria, 1973ko Kimikako Nobel Saria (h. 2007).
• Azaroaren 11 - Stubby Kaye, estatubatuar aktore eta umorista (h. 1997).
• Azaroaren 22a - Blas Piñar, espainiar eskuin muturreko politikari eta idazlea (h. 2014).
• Azaroaren 26a - Patricio Aylwin, Txileko presidentea (h. 2016).
• Azaroaren 27a - Jean-Pierre Urkia, lapurtar apezpikua (h. 2011).

Abendua

• Abenduaren 1a - José Joaquín Arazuri, nafar medikua eta historialaria (h. 2000).
• Abenduaren 3a - Abdul Haris Nasution, indonesiar militarra, Indonesiaren Independentziaren Aldeko Iraultzaren heroietako bat (h. 2000).
• Abenduaren 7a - André Dumas, frantziar teologoa eta idazlea (h. 1996).
• Abenduaren 8a - Juan Manuel Alonso-Allende, euskal kirolaria, belaren Snipe eta Star klasetan aditua (h. 1984).
• Abenduaren 11 - Aleksandr Solzhenitsin, errusiar eleberrigile, antzerkigile eta historialaria, 1970eko Literaturako Nobel Saria (h. 2008).
• Abenduaren 12a - Igor Ansoff, errusiar-estatubatuar matematekari eta enpresa-kudeatzailea (h. 2002).
• Abenduaren 13a - Teresa Rovira i Comas, kataluniar liburuzaina (h. 2014).
• Abenduaren 21a - Kurt Waldheim, Austriako presidentea eta Nazio Batuen Erakundeko idazkari nagusia (h. 2007).
• Abenduaren 23a - Helmut Schmidt, Alemaniako kantzilerra (h. 2015).
• Abenduaren 25a - Anuar as Sadat, Egiptoko presidentea (h. 1981).
• Abenduaren 30a - Al Purdy, kanadar poeta (h. 2000).
• Abenduaren 31 - Gunder Hägg, suediar atleta (h. 2004).

Egun ezezaguna edo zehaztugabea

• Angel Berazadi, gipuzkoar enpresaburua (h. 1976).
• Dionisio Onaindia, bizkaitar pilotaria, esku pilotako aurrelaririk hoberenetakotzat hartua.
• Jesus Prados Casadamon, Txomin del Regato, bilbotar irrati-esataria, pailazoa, umorista, aktorea eta idazlea (h. 2001).
• Maryse Lafont, lapurtar poeta (h. 2001).
• Paco Gómez Martínez, nafar argazkilaria (h. 1998).

Heriotzak

Urtarriletik ekainera

• Urtarrilaren 6a - Georg Cantor, alemaniar matematikaria (j. 1845).
• Otsailaren 6a - Gustav Klimt, austriar margolari sinbolista (j. 1862).
• Otsailaren 10a - Abdulhamid II.a, Otomandar Inperioko 34. sultana (j. 1842).
• Otsailaren 25a - Federico Baraibar, arabar idazle, itzultzaile eta arkeologoa (j. 1851).
• Martxoaren 13a - César Cui, Lituanian jaiotako errusiar musikagilea (j. 1835).
• Martxoaren 14a - Lucretia Rudolph Garfield, Ameriketako Estatu Batuetako lehen dama (j. 1832).
• Martxoaren 15a - Lili Boulanger, frantziar musikagilea (j. 1893).
• Martxoaren 17a - John-Antoine Nau, frantsesez idazten zuen frantziar-estatubatuar idazlea (j. 1860).
• Martxoaren 25a - Claude Debussy, frantziar musikagilea (j. 1862).
• Apirilaren 5a - Paul Vidal de la Blache, frantziar geografoa (j. 1845).
• Apirilaren 11 - Otto Wagner, austriar arkitektoa (j. 1841).
• Apirilaren 13a - Lavr Kornilov, Errusiar Inperioko Armadako jenerala (j. 1870).
• Apirilaren 20a - Karl Ferdinand Braun, alemaniar fisikaria, 1909ko Fisikako Nobel Saria (j. 1850).
• Apirilaren 21a - Manfred von Richthofen, Baroi Gorria, alemaniar militar eta hegazkin pilotua (j. 1892).
• Apirilaren 23a - Nikolas Atxukarro, euskal neuropsikiatra (j. 1880).
• Apirilaren 28a - Gavrilo Princip, Franz Ferdinand Austriakoa eta honen emazte Sophie Chotek hil zituen serbobosniar abertzalea (j. 1894).
• Maiatzaren 5a - Georges Ohnet, frantziar eleberrigilea (j. 1848).
• Maiatzaren 30a - Georgi Plekhanov, errusiar sozialista, errusiar marxismoaren sortzailea (j. 1856).
• Ekainaren 8a - Jose Cadena, nafar elizgizona (j. 1855).
• Ekainaren 26 - Peter Rosegger, alemanezko austriar idazlea (j. 1943).

Uztailetik abendura

• Uztailaren 3a - Mehmed V.a, Otomandar Inperioko 39. sultana (j. 1844).
• Uztailaren 17a, Uraletako herrixka batean boltxebikeek erailda:
  • Alexandra Feodorovna, Errusiako enperatriza eta Errusiako Inperioko azken agintaria (j. 1872).
  • Nikolas II.a Errusiakoa, errusiako azken tsarra (j. 1868).
  • Anastasia Nikolaevna Errusiakoa, Errusiako Dukesa Handia (h. 1901).
• Abuztuaren 21a - Sabino Izeta, gipuzkoar margolaria (j. 1876).
• Irailaren 2a - John Forrest, Australiaren esploratzailea, politikaria, eta Australiako estreinako lehen ministroa (j. 1847).
• Irailaren 10a - Karl Peters, alemaniar esploratzailea eta politikaria (j. 1856).
• Irailaren 16a - Estanislao Arantzadi, nafar nafar abokatua eta kulturgizona (j. 1841).
• Irailaren 28a - Georg Simmel, alemaniar filosofo eta soziologoa (j. 1858).
• Irailaren 28a - Jean Espagnolle, frantziar apaiza (j. 1828).
• Urriaren 7a - Charles Hubert Hastings Parry, ingeles musikagile eta musikologoa (j. 1848).
• Urriaren 9a - Raymond Duchamp-Villon, frantziar eskultorea (j. 1876).
• Urriaren 9a - Rudolf Trebitsh, austriar antrolopologoa (j. 1876).
• Urriaren 10a - Maria Katalina Irigoien, María Desposorios, iruindar moja, 2011n dohatsu izendatua (j. 1848).
• Urriaren 24a - César Ritz, suitzar ostalaria (j. 1850).
• Urriaren 31 - Egon Schiele, austriar margolaria (j. 1890).
• Azaroaren 9a - Guillaume Apollinaire, frantziar idazlea (j. 1880).
• Azaroaren 11 - Leonardo Rucabado, kantabriar arkitektoa (j. 1875).
• Azaroaren 11 - Augustin Trébuchon, Lehen Mundu Gerran hil zen azken soldadu frantsesa (j. 1878).
• Azaroaren 22a - Rose Elizabeth Cleveland, Ameriketako Estatu Batuetako lehen dama (j. 1845).
• Azaroaren 29a - Antonio Gaston Orleans-Bragantzakoa, Brasilgo printzea (j. 1881).
• Abenduaren 2a - Edmond Rostand, frantziar poeta eta antzerkigilea (j. 1868).
• Abenduaren 11 - Ivan Cankar, esloveniar eleberrigile eta dramagilea (j. 1876).
• Abenduaren 17a - Fermin Lasala, gipuzkoar politikaria eta historialaria (j. 1832).

Nobel saridunak:

• Fisika: Max Karl Ernst Ludwig Planck
• Kimika: Fritz Haber
• Literatura: Eman gabe.
• Medikuntza: Eman gabe.
• Bakea: Eman gabe.

---

Agintariak

[[Fitxategi:Errusia|10x10px|1918|link=]]

Munduko agintariak 1918. urtean

Wikimedia Commonsen badira fitxategi gehiago, gai hau dutenak: 1918