Wikipedia:Houptsyte

Schwäbisch

Griaß Godd elle midanand ond härzlich willkomma uf dr alemannischa Wikipedia! D frei Enzyklopedi, wo elle midmacha kennad.

Artikel fenda

Artikel no Kategorie:
Alle Kategorie • Brauchtum • Essa ond Trinka • Geografi • Gschicht • Gsellschaft • Kunscht • Literatur • Musik • Natur • Person • Politik • Religion • Sport • Sproch • Technik• Verkehr • Wirtschaft • Wisseschaft

Themeportal: Regionale Artikel Alemanne Alemannisch Bade Bade-Wirttebärg Basel Elsass Schweiz
Geografi Gschicht Gsellschaft Kunscht Literatur Musik Natur Bolitik Religion Sport Sproch Wisseschaft

Sonschtigs: Artikelindex vo A bis Z • Bsonders guade Artikel • Läsige Artikel • Artikel no Dialäkt • Audioufnahme vo Artikel • Alemannischi Ortsnama • Alemannischi Diernama • Alemannischi Pflanzanama

D Alemannischa Wikipedia

D alemannischa Wikipedia isch a Enzyklopedi en de Dialäkt vom alemannischa Sprochraum, also von dr Deitscha Schweiz, vom Elsaß, vo Liechtaschtoi, vo Oberbade, vom Schwoabaland ond aus Vorarlberg und Westtirol.

D Enzyklopedi wächst durch d freiwillig Hilf von elle, wo ebbes en erm Dialäkt beitrage welled. Elle Eiträg kenned von elle Leid gschriiba ond gändret werre. Elle send härzlich eiglade mitzmache. Bringed Eier Wisse ei, ond hälfed so mit, s Alemannisch z pfläge, ufzwärte ond z erhalte. D erschte Schritt send ganz oifach!

Wer mir vu dr Alemannischa Wikipedia sin un was mer welled, findsch in onserem Brofil.

D Inhalt vo dr Wikipedia derf frei kopiert ond verbroidet werra.

Bis heid sends bei dr alemannischa Wikipedia 22.627 Artikel.

Artikel vo dr Woch: Rhy

De Rhy (Oberrhiialemannisch au Rhin, schwäbisch Rei, rätoromanisch Rein, tüütsch Rhein, französisch Rhin, ripuarisch Rhing, niederländisch Rijn) isch eine vo de gröschte Flüss vo Europa. Er isch 1230 km lang, vo dene sind 833 km mit em Schiff befahrbar (lenger sind d'Wolga, d'Donau un de Dnepr). D Flussschiffahrt uf em Rhy ghört zu de grösste in Europa.

Em Rhy siner beide Quellflüss Vorderrhy und Hinderrhy entspringe im Schwizer Kanton Graubünde. De Vorderrhy i de Surselva (Bündner Oberland) am Oberalppass, de Hinterrhy am Rhywaldhorn. Die beide Flüss fliesse bi Richenau zum sogenannte Alperhy zämme. Vo dört fliesst är Richtig Norde in Bodesee. Ab Konschdanz verlauft er als Hochrhy richtig Weschte, bis er z'Basel en scharfe Knigg macht und als Oberrhy wieder in Richtig Norde und spöter Nordweschte fliesst. Ab öppe de Loreley heisst er denn Mittelrhy, und ab de ehemalige dytsche Hauptstadt Bonn sage si Niderhy zu nem. De Niderrhy fliesst z Holland imene grosse Delta in d'Nordsee.

Arainerstaate vom Rhy sin d Schwiiz, Liechtestei, Öschtriich, Dytschland, Frankriich und Holland.

S Iizugsgebiet vom Rhy isch 198.735 km² gross. Kurz vor em Delta fliesse 2.330 m³/s Wasser dr Rhy durab, das isch nume es bizz weniger als im Nil. Bi Emmerich (Nordrii-Weschtfale) hett me bim Hochwasser 1926 am meischte Wasser gmässe: 12.000 m³/s; und am wenigschte im Jahrhundertsumer 1947: 600 m³/s. (…dr ganz Artikel lesa)

Friäre Artikel vu dr Woch:

Hosch gwisst ...

Erzabtei Beira

... dass d Erzabtei Beira mit rund 405.000 Bänd di grescht dytsch Chloschterbibliothek het?
... dass dr Gottlieb Merki im Dorf immer mit eme Skizzebuech underwägs gsi isch?
... dass d Abtei Saint-Maurice eine vo de rychschte Chileschätz vo Europa beherbergt?
... dass d Gretle von Strümpfelbach an jedem Samschdich en ihrer Kinderstunde Gschichtla ond Märla em schwäbischa Dialekt vorzehlt hot?
... dass d Walliser Bischöf ire Sitz vom vierte bis ins föifte Joorhundert z Martinach gha händ?
... dass d Fusion vo Bergün/Bravuogn und Filisur cho isch, wel d Gmaind Schmitte gegen e Fusion gsi isch?

Alemannischa Nochrichte:

Mundartwettbewerb „De gnitze Griffel”, Yysändeschluss 22.05.2017

7. Merz 2017:
Ungemein belebende Sprachbäder (Der Bund)
6. Merz 2017:
Schwäbischer Heiratsantrag: „Mitenander spaare“ (Badische Zeitung)
2. Merz 2017:
«Nüüt und anders Züüg»: Geschichten aus den Hügeln (SRF Schnabelweid)
1. Merz 2017:
Carola Horstmann über die Übersetzung von Janosch ins Alemannische: „Eine Brücke in die Kindheit“ (Südkurier)

Mea Nochrichte uf Dialäkt-Neuigkeite

7. März

1728: Dr Schwyzer Gschichtsphilosoph Isaak Iselin chunnt uf d Wält.
1777: Dr dytsch Prämonstratenser, Prediger un Barockschriftsteller Sebastian Sailer (Bild) stirbt.
1785: Schwede nimmt in dr Chlaine Antille d Insle Saint-Barthélemy in Bsitz, wu s us em Kolonialbsitz vu Frankrych iberchuu het gege Handelsrächt z Göteborg.
1799: Uf syre ägyptische Expedition im zweete Koalitionschrieg nimmt dr Napoleon Bonaparte noch ere vierdägige Belagerig Jaffa yy. Derno ziet er wyter geg Akko.
1820: Bi dr vum Rafael del Riego gfierte Spanische Revolution wird dr Chenig Ferdinand VII. zwunge dr Aid uf di 1814 usser Chraft gsetzt Verfassig vu Cádiz z laischte.