Amisulpryd

Amisulpryd
enancjomery amisulprydu
Nazewnictwo Nomenklatura systematyczna (IUPAC) (RS)-4-amino-N-[(1-etylopirolidyn-2-ylo)metylo]-5-etylosulfonylo-2-metoksybenzamid Inne nazwy i oznaczenia farm. Amisulpridum
Ogólne informacje
Wzór sumaryczny	C17H27N3O4S
Masa molowa	369,48 g/mol
Wygląd	biały lub prawie biały krystaliczny proszek
SMILES CCN1CCCC1CNC(=O)C2=CC(=C(C=C2OC)N)S(=O)(=O)CC
Identyfikacja
Numer CAS	53583-79-2 23694-17-9 (chlorowodorek)
PubChem	2159
DrugBank	DB06288
Właściwości Gęstość i stan skupienia 1,20 g/cm³ (20 °C); ciało stałe Rozpuszczalność w wodzie praktycznie nierozpuszczalny w innych rozpuszczalnikach chlorek metylenu: łatwo etanol: dość trudno Temperatura topnienia 126–127 °C logP 1,1 Kwasowość (pKa) 9,37
Niebezpieczeństwa Karta charakterystyki: dane zewnętrzne firmy Sigma-Aldrich Globalnie Zharmonizowany System Klasyfikacji i Oznakowania Chemikaliów Na podstawie podanej karty charakterystyki Uwaga Zwroty H H302 Zwroty P brak zwrotów P Europejska klasyfikacja substancji oznakowanie ma znaczenie wyłącznie historyczne Na podstawie podanej karty charakterystyki Szkodliwy (Xn) Zwroty R R22 Zwroty S S22, S24/25 Numer RTECS CV2308701 Dawka śmiertelna LD50 1024 mg/kg (mysz, doustnie)
Jeżeli nie podano inaczej, dane dotyczą stanu standardowego (25 °C, 1000 hPa)
Klasyfikacja
ATC	N05 AL05
Farmakokinetyka Działanie przeciwpsychotyczne Biodostępność 48% Okres półtrwania ~12 h Wiązanie z białkami osocza i tkanek 17% Wydalanie głównie z moczem
Uwagi terapeutyczne Drogi podawania doustnie Objętość dystrybucji 5,8 l

Amisulpryd (łac. Amisulpridum) – wielofunkcyjny organiczny związek chemiczny o właściwościach atypowego neuroleptyku, stosowany w leczeniu schizofrenii, dystymii oraz lekkiej i umiarkowanej depresji.

Mechanizm działania

Amilsupryd charakteryzuje się dużym powinowactwem do receptorów dopaminergicznych D₂ i D₃. W dużych dawkach lek silnie blokuje receptory D₂ postsynaptyczne w układzie limbicznym. Amisulpryd, stosowany w mniejszych dawkach, blokuje presynaptyczne receptory D₂ i D₃, czego efektem jest uwalnianie dopaminy i tzw. odhamowanie. Te nietypowe własności amisulprydu tłumaczą skuteczność leku zarówno w przypadku zaostrzenia schizofrenii, jak i w przypadku łagodzenia negatywnych objawów, takich jak obniżenie nastroju i spowolnienie.

W odróżnieniu od klasycznych neuroleptyków, amisulpryd nie powoduje katalepsji wynikającej z działania w strukturach układu limbicznego i nie wywołuje nadwrażliwości receptorów D₂. Nie wpływa również na receptory serotoninowe, α-adrenergiczne, histaminowe H₁ czy muskarynowe.

Farmakokinetyka

Amisulpryd wchłania się z przewodu pokarmowego w dwóch fazach. Pierwsza ma miejsce około godziny po podaniu, druga – 3–4 godziny później. Maksymalne stężenie we krwi uzyskiwane jest po fazie drugiej. Pokarm bogaty w węglowodany obniża wchłanianie amisulprydu, a tym samym wpływa na parametry farmakokinetyczne leku. Biodostępność preparatu wynosi 48%. Lek słabo wiąże się z białkami osocza, nie podlega też praktycznie żadnym przemianom metabolicznym, dlatego nie jest konieczna modyfikacja dawki w przypadku chorych na niewydolność wątroby. Amisulpryd nie kumuluje się w organizmie. Okres półtrwania wynosi około 12 godzin. Lek wydalany jest w postaci niezmienionej głównie z moczem, należy więc zmniejszyć dawkę u chorych z niewydolnością nerek. Lek praktycznie nie jest usuwany w trakcie hemodializy.

Wskazania

Amilsupryd stosowany jest w leczeniu przewlekłej oraz ostrej schizofrenii, zarówno tej z objawami pozytywnymi (urojenia, omamy, zaburzenia procesów myślowych), jak i tej z objawami negatywnymi (zobojętnienie uczuciowe, autyzm, wycofanie emocjonalne).

Przeciwwskazania

• nadwrażliwość na amisulpryd lub jakikolwiek inny składnik preparatu (w tym na laktozę),
• gruczolak przysadki typu prolactinoma lub inne nowotwory zależne od prolaktyny,
• guz chromochłonny nadnerczy,
• osoby poniżej 15. roku życia,
• karmienie piersią,
• niewydolność nerek przy klirensie kreatyniny poniżej 10 ml/min.

Ostrzeżenia specjalne

• Stosowanie amisulprydu, jak również innych neuroleptyków, może prowadzić do wystąpienia złośliwego zespołu neuroleptycznego. W takim przypadku należy bezzwłocznie przerwać podawanie leku.
• Amisulpryd powoduje wydłużenie odstępu QT, zależne od dawki. Może to sprzyjać występowaniu zaburzeń rytmu serca, szczególnie torsade de pointes. Przed rozpoczęciem leczenia amisulprydem należy przeprowadzić wywiad lekarski, by wykluczyć jakiekolwiek czynniki sprzyjające występowaniu tych zaburzeń serca, a mianowicie:
  • bradykardia,
  • hipokalemia,
  • wrodzone wydłużenie odstępu QT,
  • stosowanie leków, które mogą powodować powyższe objawy.
• Chorzy na padaczkę powinni być pod szczególną obserwacją, gdyż amisulpryd obniża próg padaczkowy.
• Podobnie jak inne neuroleptyki, amisulpryd u osób w podeszłym wieku wywoływać może spadki ciśnienia tętniczego krwi oraz nadmierne uspokojenie.
• U chorych cierpiących na chorobę Parkinsona amisulpryd, podobnie jak inne leki przeciwpsychotyczne, może nasilać objawy choroby. W takiej sytuacji nie jest wskazane stosowanie amisulprydu, chyba że jest to bezwzględnie konieczne.
• W przypadku wystąpienia zespołu pozapiramidowego wywołanego stosowaniem neuroleptyków nie należy stosować agonistów dopaminergicznych. Zalecane jest stosowanie leków cholinergicznych.

Interakcje

Stosowanie amisulprydu z:

• lekami przeciwarytmicznymi klasy Ia (chinidyna, dizopiramid, hydrochinidyna) i klasy III (amiodaron, sotalol, dofetylid, ibutylid),
• niektórymi neuroleptykami (tiorydazyna, chlorpromazyna, lewomepromazyna, trifluoperazyna, cyjamemazyna, sulpiryd, tiapryd, pimozyd, haloperydol, droperydol, sultopryd),
• innymi lekami, takimi jak: beprydyl, cyzapryd, difemanil, erytromycyna, winkamina i spiramycyna podawane dożylnie, mizolastyna, halofantryna, sparfloksacyna, gatyfloksacyna, moksyfloksacyna, pentamidyna,
• lekami powodującymi bradykardię (diltiazem, werapamil, leki β-adrenolityczne, klonidyna, meflochina, glikozydy naparstnicy, inhibitory acetylocholinoesterazy),
• lekami moczopędnymi, które nie oszczędzają potasu,
• środkami przeczyszczającymi,
• amfoterycyną B,
• kortykosteroidami,
• tetrakozaktydem,

zwiększa ryzyko wystąpienia zaburzeń rytmu serca, w tym torsade de pointes. Jeżeli to możliwe, nie należy podawać tych leków razem z amisulprydem. Jeżeli nie – w trakcie leczenia należy kontrolować odstęp QT.
Podczas leczenia amisulprydem nie należy przyjmować etanolu ze względu na nasilenie działania sedatywnego leku.
Przyjmowanie amisulprydu z lekami hipotensyjnymi zwiększa ryzyko wystąpienia niedociśnienia ortostatycznego.
Leki działające hamująco na układ nerwowy (pochodne morfiny, barbiturany, benzodiazepiny, antydepresanty o dodatkowym działaniu uspokajającym, leki antyhistaminowe I generacji, baklofen, talidomid, pizotyfen) nasilają takie samo działanie amisulprydu.
Leki z grupy agonistów dopaminergicznych – z wyjątkiem lewodopy – takie jak: amantadyna, entakapon, lizuryd, selegilina, ropinirol, chinagolid, pramipeksol, pirybedyl, kabergolina, bromokryptyna, pergolid, apomorfina, nie powinny być stosowane łącznie z amisulprydem ze względu na wzajemny antagonizm. Jednakże w przypadku chorych na chorobę Parkinsona zaleca się podawanie amisulprydu i agonistów dopaminergicznych w najmniejszych skutecznych dawkach leczniczych, aż do momentu wycofania amisulprydu lub leków przeciwparkinsonowych. Wycofywanie to powinno przebiegać stopniowo, gdyż nagłe odstawienie leku może spowodować wystąpienie złośliwego zespołu neuroleptycznego.

Działania niepożądane

Występują ze średnią częstotliwością i rzadko mają na tyle nasiloną postać, by konieczne było przerwanie leczenia. Do najczęściej występujących objawów niepożądanych można zaliczyć:

• bezsenność, pobudzenie, niepokój,
• objawy pozapiramidowe (występują rzadziej w przypadku stosowania amisulprydu u chorych z przewagą negatywnych objawów schizofrenii),
• hiperprolaktynemia,
• zwiększenie masy ciała.

Znacznie rzadziej występują:

• senność,
• spazmatyczny kręcz szyi, szczękościsk, napady wejrzeniowe (ustępują po podaniu leków antycholinergicznych),
• dyskinezy, głównie niekontrolowane ruchy języka i/lub mięśni twarzy. W tym wypadku podawanie leków antycholinergicznych jest nieskuteczne, a nawet powoduje nasilenie objawów,
• napady drgawkowe,
• złośliwy zespół neuroleptyczny,
• zaburzenia ze strony przewodu pokarmowego (nudności, wymioty, zaparcia, suchość jamy ustnej),
• zwiększenie aktywności aminotransferaz,
• niedociśnienie, bradykardia, torsade de pointes.

Preparaty

Amisulpryd dostępny jest w postaci tabletek lub tabletek powlekanych.

• Solian (producent: Sanofi-Aventis)
• Amisan (producent: PRO.MED.CS Praha)
• Candela (producent: Celon Pharma)

Bibliografia

• Jan Kazimierz Podlewski, Alicja Chwalibogowska-Podlewska, Robert Adamowicz: Leki współczesnej terapii. Wyd. 17. Warszawa: Split Trading, 2005. ISBN 83-85632-82-4.
• Sprawozdanie producenta leku
• Stephen M. Stahl: Podstawy psychofarmakologii. Leki przyciwpsychotyczne i normotymiczne. Gdańsk: Via Medica, 2007. ISBN 978-83-60945-42-1.

Zapoznaj się z zastrzeżeniami dotyczącymi pojęć medycznych i pokrewnych w Wikipedii.