Η πρόβλεψη ήταν τελικά λάθος, αλλά δεν έπεσε μόνο ο Κάμερον έξω. Είναι όπως με τον Τραμπ, όταν πολιτικοί και δημοσιογράφοι προεξοφλούσαν διαρκώς το ξεφούσκωμα της δημοτικότητας του στις προκριματικές εκλογές, χωρίς τελικά αυτό να συμβεί ποτέ. Πρόκειται για ένα επαναλαμβανόμενο φαινόμενο. Τα πολιτικά κόμματα υποτιμούν τη δύναμη του λαϊκισμού και θεωρούν πως με την επίκληση της κοινής λογικής και ατράνταχτων επιχειρημάτων θα ξεσκεπάσουν τους δημαγωγούς. Στο τέλος όμως χάνουν.
Υπάρχουν ορισμένες γυναίκες που σε διαφορετικές στιγμές έχουν υπάρξει σημαντικές με διαφορετικούς τρόπους. Όταν έντυσα για πρώτη φορά την Michelle Obama, ήταν μεγάλη στιγμή, γιατί τρέφω τεράστιο σεβασμό απέναντί της. Νομίζω ότι έχει να κάνει με την στάση της κάθε γυναίκας, το πώς φοράει τα ρούχα μου, τι αντιπροσωπεύει - και αυτή ήταν μια μεγάλη στιγμή. Μου αρέσει πολύ να έχω γυναίκες που αγαπούν τη δουλειά μου και έρχονται σε μένα ξανά και ξανά, αυτό είναι πιο σημαντικό από μια σελέμπριτι που φοράει μία φορά ένα φόρεμα στο κόκκινο χαλί.
Εκείνο, όμως, που -επίσης- τρομάζει είναι η μεθοδολογία. Ένας κουρασμένος Γιούνκερ αναγράφει τη χειρότερη Λευκή Βίβλο από καταβολής της Ευρωπαϊκής Ένωσης που όχι μόνο δεν δίνει κατευθύνσεις, αλλά περιγράφει σενάρια (σαν να είναι παρατηρητής κι όχι διαμορφωτής). Και μετά ένας απερχόμενος Γάλλος Πρόεδρος, με μόνο μια θητεία και σχεδόν μηδενική αποδοχή από τους πολίτες της χώρας του, ένας υπηρεσιακός Ιταλός Πρωθυπουργός, ένας κουρασμένος Ισπανός και μια παντοδύναμη καγκελάριος, η οποία κινεί τα νήματα όπως εκείνη φρονεί, προχωρούν σε μια «ξαφνική» συμφωνία - ανακοίνωση.
Με την επιτυχία της Μπαρτσελόνα να ανατρέψει το σκορ του πρώτου αγώνα απέναντι στην Παρί Σεν Ζερμέν ξεκίνησαν οι δηλώσεις, οι παρομοιώσεις και οι αναλογίες. Δεν παρομοιάζουμε και δεν παραλληλίζουμε εαυτους με γηγενείς ήρωες, αλλά με τον Νεϊμάρ και την παρέα του. Και πως θα μπορούσε άλλωστε η νοσούσα εθνική μας υπόσταση να αποτελέσει μέτρο παρομοίωσης, όταν το σκάφος μας μοιάζει με βυθισμένο υποβρύχιο χωρίς περισκόπιο.
Πιστεύω πως όλοι έχουμε την ευκαιρία να ορθώσουμε το ανάστημά μας στην καθημερινότητά μας υπέρ των γυναικών. Πιστεύω πως όλοι έχουμε τη δύναμη να αντικαταστήσουμε το μίσος με τη δικαιοσύνη, την ειλικρίνεια και την καλοσύνη. Πιστεύω πως μπορούμε να ξεκινήσουμε με την καλοσύνη. Καλοσύνη. Ξέρω, δεν είναι καθόλου cool λέξη, ε; Τα αποτελέσματά της όμως είναι cool. Είναι άμεσα και πραγματικά. Μια πράξη καλοσύνης μπορεί να κάνει τη μέρα σου από ανεκτή σε ευχάριστη, στη στιγμή. Γιατί με το να δείχνεις καλοσύνη σε κάποιον, του δείχνεις και ότι τον βλέπεις και τον ακούς, και ότι έχει αξία. Και αυτό είναι σέξι.
Όλα αυτά θεωρούνται πηγαία στον άνθρωπο. Δια τούτο και πουλάνε. Τι γίνεται όμως όταν ένας μέσος άνθρωπος τα βιώνει μόνο μέσω της τηλεόρασης; Στην καθημερινότητα μας, αν και υπάρχουν γύρω μας ηρωικά πρότυπα και συμπεριφορές, εμείς αδιαφορούμε. Κανένα ΜΜΕ δεν τα παίζει, κανείς δεν ασχολείται. Ηρωισμός υπάρχει μόνο στον παίχτη του Survivor; Γιατί δεν τιμούμε με τον ίδιο τρόπο σύγχρονους ήρωες όπως ο Παλληκαρίδης, ο Καραολής, ο Αυξεντίου, ο Σολωμού, ο Ισαάκ; Ίσως γιατί αυτοί είναι εκτός μόδας, ξεπερασμένοι και ένα ντοκιμαντέρ για την πάρτη τους δεν θα πωλούσε όσο το διαρκώς κατεβασμένο μαγιό του Γιάννη.
Η συνέχεια στο εν λόγω απόσπασμα εξίσου αποκαλυπτική των συναισθημάτων και πεποιθήσεων του σεμνού και λιτού Έλληνα διπλωμάτη, την οποία θα σύστηνα να διαβάσετε από τον ίδιο τον συγγραφέα στο βιβλίο του, το οποίο δεν πρέπει να λείψει τουλάχιστον από εκείνους που με τον ένα ή τον άλλο τρόπο εμπλέκονται -και λόγω επαγγέλαματος με τα κοινά και δημόσια της χώρας δρώμενα - αλλά και από κάθε Έλληνα Πολίτη που είναι ευαισθητοποιημένος στα εθνικά και μείζονα ζητήματα της χώρας.
Η 26χρονη Εμμανουέλα Λαμπροπούλου είναι μια νεαρή καθηγήτρια γυμνασίου (μιλάει άψογα ελληνικά, γαλλικά και αγγλικά) η οποία έχει φυτέψει τις ρίζες της στο κυβερνών κόμμα των Φιλελευθέρων από τα 17 της χρόνια, βοηθώντας στις προεκλογικές εκστρατείες του Στεφάν Ντιόν, μέχρι πρότινος υπουργού εξωτερικών του Καναδά.
Δύο τμήματα. Δύο δυνάμεις. Μια ζεστή χειραψία κι ένα ξεκίνημα ενός νόστιμου έργου είναι η συνταγή μας. Εδώ στο σχολείο μας -αν είστε παρατηρητικοί μπορείτε να διαβάσετε το όνομά του στην επωνυμία της επιχείρησής μας- σκεφτήκαμε να ενώσουμε τις δυνάμεις των εργαστηρίων μας για την παραγωγή δύο προϊόντων που θα κάνουν τα ράφια των σούπερ μάρκετ να τρέμουν στο άκουσμά τους.
Η κινητήριος δύναμη του μυθιστορήματος είναι οι απαράμιλλοι χαρακτήρες του. Η Αρίστη, η Διαλεχτή, ο Διονύσης, ο Ερμής, ο Νικάνωρας, ο Θωμάς, η Ελενθώ, η βάβω και όλοι οι ήρωες που περιδιαβαίνουν στις ζωές τους, συνθέτουν ένα ψηφιδωτό που συναρπάζει. Ο καθένας ονειρεύεται το αύριο γεμάτο φως μα κουβαλά στη ράχη του τα «πρέπει» της κλειστής κοινωνίας, τις προσμονές των οικείων του, τις αγωνίες του τόπου, τη στενότητα της σκέψης των ντόπιων, τον σκοταδισμό.
Εν κατακλείδι, είναι καιρός να μάθουμε να επιστρατεύουμε τα «αντισώματά» μας απέναντι στον ιό της προπαγάνδας και την παραπληροφόρησης. Χρειάζεται να βρισκόμαστε σε διαρκή εγρήγορση και επαγρύπνηση ώστε να επεξεργαζόμαστε λογικά τα μηνύματα, να διασταυρώνουμε, να συγκρίνουμε, να γινόμαστε δηλαδή κοινωνοί του κριτικού γραμματισμού. Ο δρόμος προς την κριτική συνειδητοποίηση δεν συνεπάγεται μια γραμμική μονοδιάστατη διεργασία των πληροφοριών και των γνώσεων που λαμβάνουμε, αλλά την ορθολογική τους επεξεργασία και ανάλυσή τους.
Πρόσφατα είχαμε την περίπτωση του Πολωνού ευρωβουλευτή ο οποίος είπε ότι θεωρεί πως οι γυναίκες πρέπει να πληρώνονται λιγότερο καθώς είναι λιγότερο ικανές, λιγότερο έξυπνες και μικρόσωμες. Φυσικά καταδικάστηκε και απομονώθηκε από το σώμα και την πλειοψηφία των ευρωβουλευτών, δεν παύει όμως να αναδεικνύει τις συντηρητικές νοοτροπίες που ακόμα υπάρχουν και οφείλουμε ακριβώς γι' αυτό το λόγο να είμαστε σε εγρήγορση και να συνεχίσουμε να διεκδικούμε ίσες ευκαιρίες και να πολεμάμε κάθε διάκριση εις βάρος των γυναικών και όχι μόνο.
Πριν από μερικές εβδομάδες επισκέφτηκα ένα γυμνάσιο της Αττικής για να συζητήσω με τα παιδιά για την ψυχογενή ανορεξία. Στην τάξη, όπως συμβαίνει συνήθως, κάποιο με ρώτησε αν πιστεύω ότι η βιομηχανία της μόδας και τα πρότυπα εμφάνισης που προβάλλονται από τα ΜΜΕ ευθύνονται για τις διατροφικές διαταραχές και την ανορεξία. Απάντησα πως δεν πιστεύω ότι ευθύνονται τόσο όσο θέλουμε να νομίζουμε. Και ότι το πρότυπο που βαραίνει, κατά τη γνώμη μου, πιο πολύ στην ψυχοσύνθεση ενός παιδιού ή ενός εφήβου είναι κάτι που ξεπερνάει την εξωτερική εμφάνιση: είναι αυτό που λέει πως, ό,τι κι αν κάνουν, οι γυναίκες πρέπει να αρέσουν.
Ως ακραίο, πλην υπαρκτό παράδειγμα ας συγκρίνουμε, έστω επιφανειακά για τις ανάγκες του παρόντος επιχειρήματος, την Αθήνα του Περικλή με την Αθήνα της σύγχρονης μεταπολιτευτικής κρίσης. Στην Αθήνα του Περικλή οι γυναίκες εν γένει απούσες στα κοινά, δεν είχαν σημαντικό μέρισμα στην πολιτική και πολιτιστική επιβεβαίωση της αξίας κάθε πολίτη. Και ίσως δεν χρειαζόταν ή αναζητούνταν η συμβολή τους καθώς μεσουρανούσαν τα ιδεώδη και οι διαδικασίες της Δημοκρατίας.
Τι πρέπει να έχει υπόψη της μια γυναίκα που ξεκινά ένα νέο επαγγελματικό εγχείρημα; Νομίζω, πάνω απ' όλα την αξία της επικοινωνίας, και το γεγονός ότι, όσο κι αν επιστρατεύσει κανείς στρατηγικές μάρκετινγκ, κανένα προϊόν δεν θα πετύχει μακροχρόνια, αν δεν είναι καλό. Καμιά εικόνα και κανένας ambassador δεν θα σε κάνει να το επιλέξεις και πάλι. Ο κόσμος εμπιστεύεται τους ανθρώπους που δουλεύουν για ένα αυθεντικό, ποιοτικό προϊόν, παρά εκείνους που αρκούνται στο να δημιουργήσουν ένα ελκυστικό, αλλά «κενό» brand. Κι αυτό οι γυναίκες, ως καταναλώτριες και decision makers της καθημερινότητας, το γνωρίζουν καλύτερα από τον καθένα.
Σημειώθηκαν απώλειες στην κρίση. Όμως, ας μην εξιδανικεύουμε την προηγούμενη κατάσταση. Και προηγουμένως είχαμε χάσει πολλές ευκαιρίες, επειδή συνεχίζαμε να θεωρούμε την εργασία των γυναικών «επικουρική» και «δευτερεύουσας σημασίας», και επειδή οι «κανονικοί εργαζόμενοι» ήταν οι άνδρες πλήρους απασχόλησης. Αντί να αυξήσουμε τις υποδομές φροντίδας που υποστηρίζουν τους εργαζόμενους γονείς, συνεχίσαμε να φορτώνουμε τη φροντίδα της οικογένειας στις γυναίκες, με άδειες και μειωμένα ωράρια και πρόωρες συνταξιοδοτήσεις. Και αυτό το βάρος μεταφραζόταν παγίως σε διακοπτόμενες καριέρες, χαμηλότερες αποδοχές και προαγωγές μετ' εμποδίων (εμπεδώνοντας τον επικουρικό ρόλο των γυναικών στο οικογενειακό εισόδημα).
Είναι αδιανόητο για λόγους υγείας, σωματικής και ψυχολογικής, η μη εξασφάλιση στις γυναίκες, από όλα τα κράτη-μέλη της Ευρωπαϊκής Ένωσης επαρκούς άδειας μητρότητας πριν και μετά από την γέννηση ενός παιδιού. Βεβαίως εξίσου σημαντική είναι και η ύπαρξη ενός νομοθετικού πλαισίου για την ομαλή επιστροφή της μητέρας στην πρότερη θέση εργασίας της χωρίς αρνητικές επιβαρύνσεις ή απώλειες (αδυναμία εξέλιξης, μισθολογική στασιμότητα, απόλυση κ.α.). Παρόλα αυτά για την υλοποίηση των παραπάνω, ρόλο κλειδί έχει ο άνδρας-πατέρας και η δική του ευελιξία και διαθεσιμότητα.
Ουσιαστικά έχουμε τέσσερεις συστάδες μεταβλητών: οικονομική ανισότητα, μόρφωση, υγεία, πολιτική εξουσία.Οι Ελληνίδες δεν υστερούν ούτε στην υγεία, ούτε στη μόρφωση. Υστερούν στην πολιτική και στην οικονομική ισχύ. Και για να γίνω λίγο πιο προκλητική, το πολιτικό μας σύστημα είναι τόσο καλό και ανοιχτό απέναντι στις γυναίκες όσο και οι επιχειρήσεις μας. Όσον αφορά το εισοδηματικό χάσμα ανδρών και γυναικών η Ισπανία έχει ένα χάσμα 50%, εάν μιλάμε με όρους κατά κεφαλή εισοδήματος. Η Πορτογαλία έχει γύρω στο 30%. Η Ολλανδία γύρω στο 20%. Η Ελλάδα 100% και η Τουρκία άνω του 250%.
Το πολιτικό σύστημα εκμεταλλεύτηκε και υποδαύλισε την ανάγκη για δουλειές στο δημόσιο τομέα. Ο νεποτισμός και οι πελατειακές σχέσεις έγιναν τρόπος ζωής. Τίποτα από τα παραπάνω δεν είναι εντυπωσιακό, όπως μπορεί να διαπιστώσει κανείς διαβάζοντας μια ευρεία βιβλιογραφία για τις αναπτυσσόμενες χώρες. Επαρχιώτες πολιτικοί έχτισαν καριέρες βρίσκοντας δουλειές στους ψηφοφόρους τους και ο κρατικός μηχανισμός ήταν συνώνυμος με τους κομματικούς οργανισμούς. Αν και τα πράγματα δεν ήταν ακριβώς «σοβιετικά» η Ελλάδα δεν απέκτησε ποτέ μια ανεξάρτητη δημόσια διοίκηση όπως υπάρχει σε πολλές Ευρωπαϊκές χώρες.